W Irlandii dostawy mleka zbliżyły się do poziomu sprzed roku. W stosunku jednak do ubiegłego roku, tamtejsi farmerzy zwiększyli produkcję mleka. Od stycznia do sierpnia 2019 roku wyprodukowali go o 9,0% więcej niż przed rokiem, czyli do 6,18 mln ton.

Na wschodzie Europy obserwuje się dwa trendy: Rosja zwiększa produkcję mleka, natomiast Ukraina ogranicza. Od stycznia do września 2019 roku Rosjanie wyprodukowali o 1,7% więcej mleka, tj. łącznie 24,2 mln t, natomiast Ukraińcy ograniczyli produkcję o 3,5% do 7,6 mln t. Jak szacuje ukraiński Instytut Gospodarki Rolnej, w najbliższych latach spadek produkcji będzie kontynuowany, aczkolwiek produkcja w gospodarstwach przydomowych, które odpowiadają obecnie za około 70% produkcji mleka, zmniejszy się, podczas gdy gospodarstwa komercyjne będą zwiększać produkcję.

W Stanach Zjednoczonych produkcja mleka we wrześniu 2019 r. wzrosła w stosunku do sierpnia o 1,3% i był to największy miesięczny wzrost od września 2018 r. Ogólnie w pierwszych dziewięciu miesiącach 2019 r. produkcja mleka wzrosła w USA o 0,2% do 74,61 mln ton, przy jednoczesnej redukcji stada rok do roku o 0,6% do 9,3 miliona krów i wzroście wydajności o 1,8%.

Z kolei australijscy producenci mleka zmagają się z suszą, co wpływa na wzrost kosztów paszy i spadek rentowności produkcji w niektórych rejonach. W porównaniu z okresem 2017/2018 produkcja mleka w Australii w sezonie 2018/2019 była o około 5,7% niższa, co niewątpliwie wpłynęło na wzrost cen skupu mleka. Tamtejsi analitycy oceniają, iż trudny sezon będzie trwał, co wywrze presję na przemysł mleczarski. Obecnie Australia odnotowuje rekordowo wysokie ceny skupu mleka (ok. 0,5 dolara/l) – na co wpływ mają dwa czynniki: silna konkurencja o mleko ze strony australijskich przetwórców, a także bardzo dobrze zrównoważone fundamenty rynku światowego. Słaby dolar australijski przyczynił się do poprawy konkurencyjności Australii pod względem kosztów na rynkach zagranicznych. Bardzo ważnym rynkiem zbytu dla tamtejszych produktów mlecznych są Chiny i Azja Południowo-Wschodnia. W ciągu roku Australijczycy zwiększyli ten eksport odpowiednio o 7,2% i 10,2%. Wymianie handlowej sprzyja trwający spór handlowy między USA a Chinami.

Tymczasem w Nowej Zelandii, produkcja mleka rośnie, w analizowanym okresie wzrosła o 1,2%. Aczkolwiek największa tamtejsza mleczarnia i światowy potentat eksportowy Fonterra boryka się z kłopotami finansowymi – strata netto w zakończonym sezonie wyniosła 605 milionów dolarów, członkowie spółdzielni kolejny raz nie otrzymali dywidendy. Spółdzielnia opracowuje nową strategię, która ma zniwelować straty i polegać na maksymalizacji wartości nowozelandzkiego mleka. Z tym jest jednak problem. Uważa się, że farmy mleczne są zdecydowanie największym źródłem gazów cieplarnianych w Nowej Zelandii i są głównymi czynnikami przyczyniającymi się do zanieczyszczenia tamtejszych rzek i jezior. Z kolei tamtejsi farmerzy twierdzą, że emisja gazów cieplarniach na litr mleka jest u nich jedną z najniższych na świecie, a dbałość o oddziaływanie na wodę i inne środki środowiskowe jest lepsza, niż gdzie indziej. Ogłaszając swoją nową strategię, Fonterra stwierdziła, że jej celem jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 30% do 2030 r. Pracuje nad tym z DairyNZ, jednostką badawczą finansowaną przez rolników i rząd. Tamtejsi analitycy twierdzą, iż Fonterra odbuduje straty tylko wtedy, gdy wyraźnie poprawi referencje środowiskowe mleka, i w ten sposób będzie budować silniejszą lojalność konsumentów, co z kolei sprawi, że nabiał będzie lepiej konkurować z alternatywnymi białkami pochodzenia roślinnego.

Średnia cena mleka płacona przez największe unijne mleczarnie wyniosła we wrześniu 33,56 euro za 100 kg, jest to o 0,2 euro więcej niż przed miesiącem, aczkolwiek w porównaniu do września 2018 r., o 1,08 euro/100 kg, tj. o 3,1% mniej. W październiku oraz w listopadzie nie należy się spodziewać większych zmian. Po raz pierwszy od wielu miesięcy na podwyżki cen mleka zdecydował się belgijski Milcobel oraz irlandzkie mleczarnie Dairy Gold, a także Glanbia. Podniosły one ceny mleka o 0,5 euro za 100 kg. Duńska Arla w październiku obniżyła cenę skupu o 0,1 euro/100 kg, i ten poziom utrzymuje się w listopadzie. Holenderska FrieslandCampina w październiku obniżyła cenę o 0,2 euro/100 kg, a w listopadzie zwiększyła o 0,7 euro. Niemiecka DMK nie zmieniła ceny z września, podobnie zrobiły inne niemieckie mleczarnie takie jak: Muller i Hochwald. Cen nie zmieniły również fińskie Valio, irlandzka Kerry, włoska Granarolo oraz francuski Lactalis.

Warto zaznaczyć, iż większość europejskich gigantów mlecznych płaci dostawcom premię za stosowanie pasz bez GMO, wynosi ona ok. 1 euro/100 kg mleka. Niektóre mleczarnie w tym DMK, Arla, Valio, Dairygold oraz Kerry, wypłacają premię za udział w programach zrównoważonej produkcji. Taka premia, w zależności od mleczarni, wynosi od 0,66 do 2 euro/100 kg. Najczęściej jeśli farmer uczestniczy w takim programie nie otrzymuje już wtedy premii za stosowanie pasz bez GMO, bo to jest jeden z elementów programu. Natomiast FrieslandCampina stosuje również premię za wypas krów na wolnym powietrzu.

Magdalena Szymańska
Zdjęcie: Pixabay