Lepsze przyrosty cielęcia są zwiastunem wysokiej mleczności krowy

Amerykańsko-holenderskie badania wskazują, że każde zwiększenie masy ciała cieląt w okresie żywienia mlekiem lub preparatem mlekozastępczym o 1 g dziennie zwiększa wydajność mleczną w laktacji nawet o 4 kg mleka/dzień, a wpływ ten szczególnie jest widoczny w pierwszej laktacji. Badania wykazały również, że przyrost masy ciała cieląt w okresie od urodzenia do odsadzenia wyjaśnia nawet w 25% różnicę w wydajności mlecznej między krowami.

Oznacza to, że czynniki środowiskowe, takie jak: żywienie czy system utrzymania jałówek mają większy wpływ na ich wydajność niż genotyp. Z drugiej strony, cielęta chorujące w okresie odchowu mogą produkować od 200 do ponad 1000 kg mleka mniej w pierwszej laktacji w porównaniu ze zwierzętami niewymagającymi leczenia w tym okresie życia. Każda choroba cielęcia to również wydłużenie okresu jałowienia (oddalenie terminu pierwszego krycia i wycielenia), a więc wzrostu kosztów odchowu.

Jak zwiekszyć szanse cielęcia na przeżycie w pierwszych dniach życia?

O długości użytkowania krów decyduje przede wszystkim zdrowie w pierwszych tygodniach życia. Z jednej strony odporność cieląt decyduje o prawdopodobieństwie przeżycia pierwszych tygodni po urodzeniu, a więc o tym, czy jałówka w ogóle wyprodukuje mleko, a drugiej, o tym przez ile laktacji będzie mleko produkować. Pierwsze tygodnie życia to okres największej śmiertelności cieląt. Każdy upadek cielęcia to duża strata finansowa dla gospodarstwa. Choroby zależą przede wszystkim od ich poprawnego żywienia siarą. Dla przypomnienia, cielę powinno pobrać w pierwszych 6 godzinach życia minimum 4 l dobrej jakości siary, przy czym przynajmniej 2 l tej paszy powinno otrzymać w pierwszych 2 godzinach.

• Zbyt małe pobranie starteru (poniżej 1 kg dziennie) tuż przed i po odsadzeniu zwiększa zachorowalność cieląt na choroby układu oddechowego, co z kolei zmniejsza wydajność oraz długowieczność odchowywanych cieliczek

Celem takiego postępowania jest uzyskanie w surowicy krwi cieląt stężenia immunoglobulin wynoszącego nie mniej niż 10 g/litr, które zapewnia skuteczną ochronę cielęcia przed czynnikami chorobotwórczymi w okresie pierwszych 3–4 tygodni życia.

Choroby cieląt w okresie odchowu przyczynią się do większego brakowania stada w przyszłości

W badaniach amerykańskich wykazano, że u cieląt, które nie chorowały w okresie odchowu, prawdopodobieństwo brakowania w pierwszej laktacji było o 5% niższe oraz o 8% w drugiej i każdej kolejnej laktacji w porównaniu z cielętami leczonymi dwukrotnie lub więcej na biegunki i choroby układu oddechowego w okresie odchowu. Tak więc hodowca jest w stanie wydłużyć okres użytkowania krów, przywiązując większą uwagę do poprawnego żywienia cieląt siarą.

Pomimo dużego wpływu przyrostów masy ciała na przyszłą wydajność mleczną, tempo wzrostu w pierwszych tygodniach życia nie wpływa jednak znacząco na okres użytkowania krów. Przyrosty masy ciała jałówek mogą jednak decydować o długowieczności w sposób pośredni. Otóż, zbyt małe mogą prowadzić do krycia i pierwszego wycielenia jałówek w zbyt małej masie ciała lub zbyt słabej kondycji, co z kolei zwiększa liczbę trudnych porodów w grupie pierwiastek, a w konsekwencji prowadzi do ich brakowania ze stada już w okresie pierwszej laktacji.

Z drugiej zaś strony, potwierdzony jest badaniami fakt, że nie tylko pobranie składników pokarmowych wraz z mlekiem lub preparatem mlekozastępczym, ale również z paszą starterową wpływa na przyszłą wydajność krów oraz ich długowieczność. Zaobserwowano bowiem, że im większe jest pobranie paszy starterowej w momencie odsadzenia, tym większa jest wydajność mleczna odchowywanych zwierząt. Im szybciej jałówka zaczyna pobierać paszę treściwą, tym dłuższego okresu użytkowania możemy się spodziewać.

Beata Dąbrowska
Zdjęcia: Beata Dąbrowska

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 51-52/2022 na str. 80. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.