- Jaka jest definicja gospodarstwa rolnego i czy grunty leśne się do niej zaliczają
- Co obejmuje OC rolników
- Czy zakład ubezpieczeń może odmówi wypłaty odszkodowania, gdy szkoda związana jest z posiadanym lasem
Co w świetle prawa jest uznawane za gospodarstwo rolne?
Według art. 55 Kodeksu cywilnego, za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.
Inną definicję zawarto w ustawach pozakodeksowych, np. w ustawie z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych (…). Według niej za gospodarstwo rolne uważa się obszar użytków rolnych, gruntów pod stawami oraz sklasyfikowanych jako użytki rolne gruntów pod zabudowaniami przekraczający łącznie powierzchnię 1,0 ha, jeżeli podlega on w całości lub części opodatkowaniu podatkiem rolnym.
Gospodarstwem jest także obszar takich użytków i gruntów, niezależnie od jego powierzchni, jeżeli jest prowadzona na nim produkcja rolna stanowiąca dział specjalny w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Kiedy przysługuje odszkodowanie z OC rolników?
Należy nawiązać do zakresu odpowiedzialności OC rolników. Artykuł 50 ww. ustawy wskazuje, że z ubezpieczenia OC rolników przysługuje odszkodowanie, jeżeli rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub pracująca w jego gospodarstwie rolnym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z posiadaniem przez rolnika tego gospodarstwa rolnego szkodę. Chodzi o szkodę będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.
Artykuł 51 ustawy określa, że ubezpieczeniem OC rolników jest objęta odpowiedzialność cywilna rolnika oraz każdej osoby, która pracując w gospodarstwie rolnym w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z posiadaniem przez rolnika tego gospodarstwa rolnego.
Nieścisłości w przepisach prawnych
Z lasami jest problem, gdyż w świetle definicji Kodeksu cywilnego lasy są składnikiem gospodarstwa rolnego, ale ustawa o nich nie wspomina. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 stycznia 2017 r. (sygn. akt: V CSK 163/16) słusznie orzekł, że definicja gospodarstwa rolnego zawarta w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) nie jest definicją pełną. Przy ocenie, czy szkoda została wyrządzona w związku z posiadaniem gospodarstwa rolnego, konieczne jest odwołanie się do definicji zawartej w art. 553 k.c.
Sąd wskazał także, że odszkodowanie z ubezpieczenia OC rolników przysługuje za szkodę wyrządzoną „w związku z posiadaniem” przez rolnika gospodarstwa rolnego, natomiast we wcześniejszych regulacjach przysługiwało ono za szkodę wyrządzoną „w związku z prowadzeniem gospodarstwa rolnego” lub „z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego”.
Zdaniem Sądu Najwyższego, sformułowanie „w związku” trzeba odczytywać jako stosunek współwystępowania zdarzeń, czyli powiązanie funkcjonalne, wyraz „związek” oznacza bowiem w języku polskim stosunek rzeczy, zjawisk itp. łączących się ze sobą, wpływających, oddziałujących na siebie; łączność, powiązanie spójność, zależność.
W przypadku gdy w skład gospodarstwa rolnego wchodzi las, a szkoda związana była z tym ostatnim składnikiem i jeżeli zostały spełnione pozostałe przesłanki z art. 50 ustawy z 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), warto wystąpić do ubezpieczyciela o odszkodowanie. Jeżeli zakład ubezpieczeń odmówi wypłaty odszkodowania, pozostaje droga sądowa.
dr hab. Aneta Suchoń
Fot. Pixabay