– Sąsiad otrzymał rentę z tytułu niezdolności do pracy z KRUS na rok. Nie opłacał składek na KRUS, więc ma spore zadłużenie. Całą kwotę renty zabierają mu na poczet zadłużenia. Czy jest to zgodne z prawem? Czy nie muszą mu nic zostawić? – tak brzmi pytanie Czytelnika „Tygodnika Poradnika Rolniczego”.

Odpowiedzi udziela Alicja Moroz prawnik redakcyjny Tygodnika Poradnika Rolniczego:

Czy KRUS może potrącać z wypłacanych świadczeń zaległe składki na ubezpieczenie społeczne?

KRUS postępuje zgodnie z prawem. 

W myśl bowiem art. 50 ust. 1 i 2 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego może potrącać z wypłacanych świadczeń z ubezpieczenia zaległe składki na ubezpieczenie społeczne rolników indywidualnych i członków ich rodzin lub na ubezpieczenie wraz z odsetkami, a także składki na ubezpieczenie za bieżący kwartał. 

Czy potrącenie dotyczy wszystkich składek?  

Dotyczy to tylko składek za osobę pobierającą świadczenie, z wyjątkiem domownika, oraz składek, do których opłacenia zobowiązana jest ta osoba.
Ponadto z emerytur i rent mogą być potrącane inne należności na zasadach określonych w odrębnych przepisach. 

O dokonywaniu potrącenia orzeka się w decyzji ustalającej prawo do świadczenia albo w odrębnej decyzji. Potrącenia dokonywane w tym trybie nie stanowią postępowania egzekucyjnego, dlatego nie jest konieczne wystawienie przez organ rentowy tytułu wykonawczego przeciwko dłużnikowi.

Jaka część świadczenia może zostać potrącona na zadłużenie? 

Jak wynika z treści tego przepisu, nie ustanawia on granicy, do której organ rentowy może potrącać zaległe składki z wypłacanego świadczenia. 

Uprawnia to do wniosku, że na poczet tych należności może być potrącana cała kwota przysługującego do wypłaty świadczenia – w tym przypadku kwota miesięcznej renty. Potwierdza to orzecznictwo sądowe, m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 14 kwietnia 2015 r. (sygn. akt: III AUa 122/15), w którym sąd stwierdził, że art. 50 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników zezwala organowi rentowemu na dokonywanie potrąceń całości wypłacanych świadczeń na poczet zaległych składek na ubezpieczenie społeczne rolników. 

KRUS może ściągać zadłużenie poprzez urzędy skarbowe

Uregulowanie to nie ma odpowiednika w przepisach ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ani w ustawie z 18 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Stanowi szczególne uprawnienie przyznane Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, wynikające z tego, że świadczenie z ubezpieczenia społecznego jest przyznane mimo nieopłacenia składek.

W przypadku gdy rolnik nie spłaca zadłużenia w żadnej formie, a dochodzenie należności ze świadczeń nie daje gwarancji pokrycia zadłużenia, na mocy art. 51 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników KRUS może podjąć dochodzenie należności w trybie egzekucji administracyjnej realizowanej poprzez urzędy skarbowe. Może także – stosownie do postanowień ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece – zabezpieczyć wierzytelności poprzez wpis hipoteki przymusowej do księgi wieczystej gospodarstwa.      

Alicja Moroz 
Fot. pixabay