Z artykułu dowiesz się
- Błędy w uprawie kukurydzy. Kiedy nie powinniśmy siać kukurydzy?
- Głębokość siania kukurydzy.
- Stanowisko pod uprawę kukurydzy.
- Zwalczanie chwastów w kukurydzy.
- Uprawa bezorkowa kukurydzy.
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Cel: szybkie i równe wschody kukurydzy
11.05.2023autor: dr Maria Walerowska
Jak posiejesz, tak zbierzesz – ze wszystkich zbóż w największym stopniu powiedzenie to dotyczy kukurydzy. Dlatego, aby uzyskać wysokie plony, nie można popełnić żadnego błędu na starcie. Jak zapewnić szybkie i równe wschody kukurydzy?
Kukurydza ma ograniczone zdolności kompensowania błędów (choć nieco lepiej pod tym względem wypadają odmiany typu flint) i niestety, opóźnione i niewyrównane wschody pokutują przez całą wegetację. Spóźnione rośliny nie zawiązują optymalnie kolb, a rośliny w rzędzie konkurują między sobą o światło oraz składniki pokarmowe i wodę. Później wschodzące rośliny gorzej się przez to rozwijają. Nierównomierne wschody powodują także problemy z ustaleniem optymalnego terminu odchwaszczania.
Błędy w uprawie - głębokość siewu i zbyt mokra gleba
Równe i szybkie wschody powinny być priorytetem. Główną przyczyną nierównomiernych wschodów są niedociągnięcia w uprawie gleby, ale także podczas siewu. Głębokość siewu powinniśmy kontrolować cały czas, zwłaszcza jeśli robimy to usługowo. Ustawiony rano siewnik po południu powinien być sprawdzony, a parametry dopasowane do wilgotności gleby – zazwyczaj po południu jest już ona przeschnięta. Częstą przyczyną nierównych wschodów jest siew w zbyt mokrą glebę, często następujący także po uprawie gleby w zbyt mokrych warunkach, choć w ostatnich latach raczej mamy problemy ze suszą w czasie siewu kukurydzy i chłodną pogodą.
Kukurydzę musimy zasiać przynajmniej na głębokości 4 cm, a optymalnie na 4–6 cm. Częstym błędem jest zbyt płytki siew kukurydzy, zwłaszcza podczas suszy. Ważne przy tym, aby ziarno miało dobry kontakt z glebą, zapewniający podsiąkanie kapilarne wody. Warstwa gleby znajdująca się nad ziarnem powinna być zagęszczona, a ziarniak dociśnięty – koła dociskowe w siewniku muszą być dobrze wyregulowane. Kukurydzy nie należy siać w zbyt mokrą glebę lub bezpośrednio przed deszczem. Ważna jest także prędkość siewu – nie może być zbyt duża. Równomierne rozmieszczenie nasion w rzędzie uzyskujemy przy prędkości ok. 6–8 km/godz. w przypadku konwencjonalnych siewników.
r e k l a m a
Lubi spulchnioną glebę - jakie stanowisko pod kukurydzę?
Jakie błędy najczęściej popełniamy, przygotowując stanowisko pod kukurydzę? Najczęściej uprawiamy glebę zbyt płytko, w zbyt mokrych warunkach, nadmiernie zagęszczamy glebę i za mało jest drobnej struktury gruzełkowatej w warstwie ornej gleby.
Jest to bardzo istotne, ponieważ kukurydza ma stosunkowo grube korzenie, więc potrzebuje dobrze spulchnionej gleby do siewu. Głębokość spulchnienia zależy od rodzaju gleby – na glebach piaszczystych na większą głębokość, a na glebach gliniastych i ilastych płycej. Natomiast intensywność spulchnienia powinna być większa na glebach ilastych i gliniastych, mniejsza na piaskach, a najmniejsza na glebach pylastych, które łatwo ulegają zamulaniu.
Powinniśmy także zwrócić uwagę na głębokość wymieszania resztek pożniwnych – głębiej na piaskach i glebach organicznych, a płycej na glebach ilastych i pylastych. Gleby gliniaste lokują się pośrodku stawki. Strata plonu w efekcie nadmiernego zagęszczenia gleby w przypadku suszy może wynieść 25%, a na skutek stagnującej wody nawet 30%.
Przy przygotowywaniu stanowiska pod kukurydzę należy się skupić na następujących celach:
- większa powierzchnia strefy korzeniowej oraz jak najlepsze przerośnięcie gleby korzeniami,
- dobra zdolność przenikania korzeni i pobierania wody oraz składników pokarmowych,
- wymieszanie nawozów,
- brak zagęszczeń gleby – kukurydza nie znosi nie tylko podeszwy płużnej, ale także nadmiernie zagęszczonej gleby w warstwie ornej.
Przy uprawie gleby pod kukurydzę powinniśmy koncentrować się na 2 poziomach, tj. na ok. 4–6 cm, czyli na głębokości siewu oraz na głębokości 15–20 cm, aby ziarniaki mogły korzystać z wody pochodzącej z podsiąku kapilarnego z głębszej warstwy gleby.
Szybkie i równomierne wschody kukurydzy
W ostatnich latach ze względu na wąskie okna pogodowe często zdarza się, że znacznie przyspiesza się siew kukurydzy, niekiedy nawet już w pierwszej dekadzie kwietnia. Zazwyczaj wtedy gleba nie jest jeszcze wystarczająco nagrzana, a takie łany potrafią wschodzić 2–3 tygodnie, podczas gdy optymalnie powinno to być po 5–7 dniach. Takie opóźnienie wschodów odbija się czkawką zazwyczaj do końca wegetacji i może obniżyć plon nawet o 20%. Kukurydza powinna bardzo szybko zacząć kiełkować – najlepiej już w ciągu jednego dnia. Do tego temperatura gleby powinna wynosić ok. 8 st. C. Jeśli z powodu chłodów, nadmiaru wilgoci lub suszy nie napęcznieje, a następnie nie zacznie kiełkować najpóźniej po upływie 3 dni, spada wigor roślin.
Trzeba zrobić wszystko, aby wschody nie tylko były szybkie, ale także równomierne. Kukurydza nie lubi zbyt dużego tłoku w rzędzie, dlatego właśnie m.in. siejemy ją punktowo i w szerokich międzyrzędziach. Rośliny, które wzeszły tylko 3–4 dni później od sąsiadujących z nimi w łanie, przez całą wegetację będą gorzej się rozwijały na skutek niedoboru światła i wykształcenia słabszego systemu korzeniowego. To z kolei prowadzi do gorszego zawiązywania kolb lub nawet do ich niewykształcenia. Ze względu na gorsze nasłonecznienie są one także bardziej podatne na porażenie przez Fusarium.
Zwalczanie chwastów w kukurydzy
Kolejnym problemem wynikającym z nierównomiernych wschodów roślin jest dobór optymalnego terminu zwalczania chwastów. Rośliny później wschodzące wykształciły 3 liście, podczas gdy te bardziej rozwinięte są często w fazie więcej niż 6 liści. Te silniej rozwinięte są dużo bardziej wrażliwe na środki o działaniu nalistnym. Pamiętajmy, że w fazie 5–6 liści powstają zawiązki kolb, a rośliny są bardzo wrażliwe, m.in. także na s.cz. herbicydów należące do grupy regulatorów wzrostu.
Korzenie – solidna podstawa do uzyskania plonu ziarna
Uzyskanie wysokiego plonu kolb i znacznego przyrostu plonu ziarna na końcowym etapie fazy dojrzewania możliwe jest tylko przy maksymalnej wydajności i żywotności systemu korzeniowego. Prawidłowy rozwój korzeni zarodkowych ma ogromne znaczenie dla późniejszej wydajności i masy całego systemu korzeniowego. System korzeni zarodkowych prawie całkowicie odpowiedzialny jest za odżywienie kukurydzy od wschodów aż do stadium 8 liści. W tej fazie rozwojowej kształtuje się liczba rzędów ziarna w kolbie – jeden z elementów struktury plonu kukurydzy.
W optymalnych warunkach, tzn. przy umieszczeniu ziarna przynajmniej na głębokości 4 cm, w glebie znajdują się dwa okółki korzeni podporowych. Nad powierzchnią gleby wykształcają się również dwa ich okółki pod warunkiem, że obydwa dolne międzywęźla są optymalnie krótkie.
Długość dolnych międzywęźli zależy w znacznym stopniu od intensywności promieniowania słonecznego w okresie od fazy wschodów do stadium 2–3 liści kukurydzy, a efekt ten potęguje krótszy dzień. Zbyt płytki siew lub niedokładne przykrycie materiału siewnego ogranicza rozwój systemu korzeniowego i jego żywotność, co obniża potencjał plonotwórczy na późniejszym etapie, tzn. w fazie dojrzewania kolb.
Odmiany typu dent i flint
Odmiany typu dent są zazwyczaj bardziej wrażliwe na niestabilne wschody niż mieszańce typu flint. Na opóźnione i nierówne wschody mogą zareagować spadkiem plonu. Wynika to głównie z ich wyższych wymagań świetlnych, ale także termicznych, zwłaszcza w fazie wschodów. Natomiast odmiany typu dent mają większe możliwości zwiększenia potencjału plonowania przez większą liczbę ziaren w kolbie, jeśli zapewnione są szybkie i wyrównane wschody.
U odmian typu dent istotne jest bardzo szybkie wytworzenie systemu korzeni zarodkowych i korzeni bocznych, co jest możliwe się dzięki szybkim wschodom. Tylko w ten sposób odmiany te mogą uzyskać typową dla nich wysoką liczbę rzędów w kolbie, tj. 16–20. Natomiast odmiany typu flint, które potencjał plonowania realizują przez masę tysiąca ziaren (MTZ), są bardziej tolerancyjne na niekorzystne warunki podczas fazy wschodów, ponieważ spadek liczby rzędów w kolbie mogą zrekompensować wyższą MTZ.
Uprawa bezorkowa kukurydzy
Coraz więcej producentów sieje kukurydzę po kukurydzy w systemie bezorkowym. Bardzo ważne jest w takim przypadku, aby duża masa resztek pożniwnych została równomiernie i głęboko wymieszana z glebą. Zapewni to jak najlepszy kontakt ziarna siewnego z dobrze doprawioną glebą, o gruzełkowatej strukturze. W przeciwnym razie z góry należy spodziewać się problemów ze wschodami i strat roślin na plantacji, gdyż słoma i resztki pożniwne znacznie utrudniają przerastanie gleby korzeniami. Przy tym im większa masa resztek pożniwnych musi zostać wymieszana z glebą, tym większy powinien być udział gleby o strukturze gruzełkowatej w warstwie siewnej i ornej. Tylko w takich warunkach można liczyć na szybkie i równomierne wschody i dalszy rozwój systemu korzeniowego. W tym celu konieczne jest dobre, a przy tym głębokie i intensywne wymieszanie pozostałej masy roślinnej z glebą. Trzeba przy tym rónież zwrócić uwagę, aby na powierzchni gleby nie pozostawić brył.
dr Maria Walerowska
dr Maria Walerowska
dr Maria Walerowska
zastępca redaktora naczelnego, szef działu Uprawa
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a