Z artykułu dowiesz się
- Jaki wpływ na rozwój świń ma selen ?
- Jakie pozytywne skutki niesie za sobą stosowanie selenu ?
- Jaka jest zalecana ilość selenu w paszy dla prosiąt ?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
W jaki sposób selen wpływa na formę świń?
15.04.2020
Pierwiastki wpływają na kondycję, zdrowie i produkcyjność zwierząt. Niewystarczająca ilość makro- i mikroelementów może mieć negatywne konsekwencje dla wydajności świń, a co za tym idzie – zwiększać koszty produkcji. Ciąża i laktacja to okresy, w których maciora przekazuje znaczną ilość mikroelementów prosiętom, co ma wpływ nie tylko na żywotność osesków, ale także kondycję i późniejszą wydajność lochy.
Składniki mineralne dostarczane wraz z paszą wpływają na zwiększenie wielkości miotu oraz ograniczają przypadki kulawizn i co się z tym wiąże – przedwczesne brakowanie loch. Jakość prosiąt przy urodzeniu i odsadzeniu jest lepsza, jeśli lochy otrzymują niezbędną ilość makro- i mikroelementów, bo przyczynia się to do zmniejszenia śmiertelności przedodsadzeniowej oraz zwiększenia masy ciała prosiąt po odsadzeniu. Składniki mineralne są potrzebne lochom dla utrzymania prawidłowej kondycji, zachowania dobrego stanu zdrowia oraz zdolności do funkcji rozrodczych.
r e k l a m a
U loch po trzecim miocie dochodzi do znacznego zubożenia organizmu w minerały. Dodatek pierwiastków nieorganicznych w paszy może być niewystarczający w stosunku do ich potrzeb. Minerały bardziej dostępne i bioaktywne dostarczają lochom mikroelementy, które są lepiej wchłaniane, co z kolei powoduje, że są w stanie przekazać potomstwu więcej mikro-elementów.
Dodatek form organicznych selenu czy żelaza znacznie zwiększa ich stężenie w siarze, mleku i krwi, a także w organizmach noworodków i prosiąt odsadzonych. Maciory, które otrzymywały organiczną formę pierwiastków, rodziły prosięta o zwiększonej masie urodzeniowej oraz większej zawartości pierwiastków w wątrobie czy we krwi po 21 dniach. Organiczne formy składników mineralnych charakteryzują się wyższą biodostępnością niż nieorganiczne, mają wyższą aktywność biologiczną oraz wykazują mniej negatywnych skutków interakcji mineralnych.
Selen korzystnie wpływa na procesy rozrodcze
Selen jako składnik enzymów i silny przeciwutleniacz ma właściwości antyoksydacyjne i chroni organizm przed działaniem wolnych rodników. Dlatego też pierwiastek ten odgrywa ważną rolę w ograniczeniu stresu oksydacyjnego zwiększającego się w warunkach intensywnej produkcji zwierzęcej i jego dodatek do diety zwierząt pozwala ograniczyć negatywny wpływ na jakość mięsa wieprzowego. Jako silny antyutleniacz chroni strukturę błon komórkowych mięśni, przez co mięso charakteryzuje się mniejszym wyciekiem.
Stres oksydacyjny może także niekorzystnie oddziaływać na wskaźniki produkcyjne loch i knurów. Dodatek selenu korzystnie wpływa na procesy rozrodcze organizmu. Nasienie knurów otrzymujących wysokie dawki selenu charakteryzuje się większą koncentracją i żywotnością plemników, czego skutkiem jest jego lepsza jakość.
Odpowiednie zbilansowanie selenu oraz witaminy E zwiększa plenność macior. W przypadku loch selen odpowiada za utrzymanie odpowiedniej odporności i żywotności miotów. Zastosowanie organicznych form selenu w żywieniu loch wpływa na zwiększenie liczby uzyskiwanych prosiąt i zmniejszenie liczby martwych urodzeń.
Pierwiastek ten poprzez korzystny wpływ na status antyoksydacyjny w organizmie loch odgrywa ważną rolę w przeżywalności zagnieżdżonych zarodków, a następnie płodów w macicy. Stwierdzono również wzrost koncentracji selenu w siarze i mleku, co przekłada się na wyniki produkcyjne i zdrowotność oses-ków. Poza tym selen bierze udział w procesach odpornościowych. Prosięta są szczególnie narażone na spadek odporności po urodzeniu (ze względu na niewystarczająco działający system immunologiczny organizmu) oraz w okresie odsadzenia od lochy (z powodu zmiany paszy oraz pomieszczenia, przez co narażone są na działanie nowych patogenów). Trzeba też mieć na uwadze, że w momencie działania czynników stresowych znacznie wzrasta wydalanie składników mineralnych wraz z moczem, w tym także selenu.Niedobory selenu mogą prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji, jak degeneracja komórek mięśniowych, przez co zwierzęta cechują się niższą mięsnością i gorszą jakością mięsa. Degeneracji mogą ulec również komórki mięśnia sercowego, co może być przyczyną występowania przypadków nagłej śmierci sercowej. Niedobory selenu mogą być także przyczyną występowania zapalenia stawów, owrzodzenia żołądka, chorób nerek i wątroby. Sprzyjają także pogorszeniu płodności i występowaniu syndromu MMA (zapalenie wymienia i bezmleczność poporodowa) u loch, a u prosiąt zwiększają ryzyko wystąpienia koli-bakteriozy.
- Niedobory selenu w żywieniu świń powodują problemy zdrowotne i pogorszenie produkcyjności, zwłaszcza w warunkach stresowych, a u loch zmniejszenie liczebności miotów
Selen dobrze wpływa na jakość mleka loch
Korzystne efekty zastosowania organicznych form selenu wyraźnie widoczne są u loch w okresie laktacji. Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu pokazały, że lochy pobierające w paszy 0,2 mg selenu organicznego na kilogram paszy zjadały więcej mieszanki, a ta dodatkowa ilość została oczywiście przetworzona na mleko. Z tego względu w dniu odsadzenia prosięta od takich loch były znacznie cięższe (także w okresie po odsadzeniu) niż od macior nieotrzymujących dodatku selenu. W dniu zakończenia odchowu warchlaki miały o 1,2–1,5 kg wyższą masę ciała w porównaniu z pozostałymi grupami. Lochy, które podczas ciąży były żywione paszą z udziałem selenu organicznego, rodziły mniej prosiąt martwych i mniej ich brakowano podczas odchowu.
Jak przekonuje firma Trouw Nutrition, która oferuje selen organiczny w postaci produktu płynnego do stosowania z wodą, taka forma dodatkowo zwiększa jego przyswajalność oraz efektywność działania, szczególnie przy występowaniu zaburzeń wchłaniania lub zmniejszonym apetycie zwierząt. Oferowany produkt to selenometionina, czyli połączenie selenu i aminokwasu – najefektywniejsza forma selenu organicznego. Badania pokazują, że selenometionina w znacznym stopniu zwiększa odporność na stres, wywołany na przykład wysoką temperaturą, zmianą warunków utrzymania, niewystarczającymi warunkami higienicznymi, zmianą paszy, transportem czy przegrupowaniami w stadzie. Poprawia też wydajność reprodukcyjną zwierząt.
Selen podany zwierzętom w postaci kompleksu z aminokwasem jest łatwiej przyswajalny niż selen nieorganiczny. Sprawia to, że świnie lepiej wykorzystują pierwiastek, a jego emisja do środowiska wraz z odchodami jest mniejsza. Co ważne, kompleksy aminokwasowe selenu są zdecydowanie mniej toksyczne i nawet przy pewnym nadmiarze pierwiastka w diecie nie wywołują u zwierząt efektu toksycznego.W paszy bowiem selen można przedawkować.
Ryzyko przedawkowania selenu zależy od zastosowanej formy chemicznej pierwiastka. Nawet przy dokładnym dozowaniu premiksu przedawkowanie może nastąpić w wyniku niedokładnego wymieszania paszy. Tego problemu unikamy, podając selen w wodzie do picia.
- Selen podawany lochom w ciąży zmniejsza liczbę martwych urodzeń
Warto stosować produkty zawierające selen i witaminę E
Zalecana ilość selenu w paszy dla prosiąt i tuczników to 0,1–0,2 mg/kg, a dla loch – 0,3 mg/kg. Za maksymalną koncentrację selenu w paszach dla trzody uważa się dawkę 0,5 mg/kg paszy.
Warto szukać produktów, które zawierają zarówno selen organiczny, jak i witaminę E. Synergistyczne działanie tych składników wpływa na poprawę wyników produkcyjnych poprzez: zwiększenie płodności loch i knurów, ograniczenie śmiertelności zarodków i prosiąt, podniesienie jakości mięsa, redukcję upadków wywołanych zawałem mięśnia sercowego u szybko rosnących zwierząt. U drobiu natomiast objawia się zwiększeniem wskaźnika zapłodnionych jaj, ograniczeniem śmiertelności zarodków i piskląt oraz poprawą jakości mięsa.
Mięso zwierząt otrzymujących odpowiednią dawkę selenu jest cennym pokarmem, gdyż przeciwdziała on chorobom układu krążenia, zwyrodnieniom układu ruchu oraz występowaniu niektórych nowo-tworów.
Dominika StancelewskaZdjęcia: Dominika Stancelewska
Zdjęcie Główne: Pixabay
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a