Brak mięsa w diecie może niekorzystnie odbić się na zdrowiu

Coraz więcej osób przechodzi na dietę wegetariańską lub wegańską. Jedzenie dużej ilości warzyw faktycznie może mieć korzystny wpływ na niektóre aspekty zdrowia. Jednak brak mięsa w diecie może skutkować niedoborami, które nie pozostają bez wpływu na organizm. Dlatego nie należy ograniczać rozwoju produkcji zwierzęcej, a jedynie przestrzegać zasad dobrego chowu, przyjaznego zwierzętom, jako ważnego elementu całego łańcucha produkcji żywności.

Około 60% materiału strukturalnego mózgu stanowią lipidy, w większości w formie długołańcuchowych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6. Kwasy te są kluczowe dla rozwoju mózgu. W przypadku ich niedoboru na wczesnym etapie życia może dochodzić do zaburzenia funkcji poznawczych i problemów z widzeniem.

– Najnowsze wyniki badań wskazują, że u dorosłych niedobory tych kwasów są przyczyną zaburzeń koncentracji, dysleksji, demencji starczej, schizofrenii i innych patologii układu nerwowego. Chociaż najlepszym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych są ryby i skorupiaki, znajdują się one także w mięsie i wątrobie zwierząt – przekonuje prof. Jarosław Całka z Katedry Fizjologii Klinicznej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

• Dobrej jakości produkty mięsne to źródło witaminy B12, kreatyny oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, których nie dostarczą produkty roślinne

Ludzie muszą pobierać te kwasy w diecie, ponieważ organizm nie jest w stanie syntetyzować ich dostatecznie szybko z innych kwasów tłuszczowych zawartych w warzywach, orzechach czy nasionach. Mają one właściwości przeciwzapalne, a ich niewystarczająca konsumpcja prowadzi do przewlekłych ogólnoustrojowych zapaleń, podobnie jak wysoki stosunek kwasów omega-6 do omega-3. Dieta wegańska i wegetariańska skutkują właśnie takim wysokim niepożądanym stosunkiem. Również jaja mają stosunek omega-6 do omega-3 na wysokim poziomie 15: 1. Tymczasem analizy wykazują związek między rozwojem depresji a niedoborem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3.

Osoby wybierające dietę wegetariańską i wegańską są narażone na niedobory wielu kluczowych mikroelementów i witamin

Dostępne są badania wskazujące, że diety wegetariańska, a szczególnie wegańska skutkują niedoborami cynku, żelaza, witaminy B₁₂, kreatyny oraz jodu. Mięso jest dobrym źródłem witaminy B₁₂, która poprawia przyswajalność żelaza i cynku z diety roślinnej oraz zapobiega niedokrwistości. Badania wykazały, że niedobór witaminy B₁₂ występował u 26% wegetarian i 52% wegan. Co więcej, niedobory te wystąpiły, pomimo że aż 59% badanych deklarowało suplementację tej witaminy. Szczególnie u wegan stężenie witaminy B₁₂ było poniżej normy.

– Konsekwencje jej niedoboru są dotkliwe dla całego organizmu, a czasami wręcz nieodwracalne. To oprócz depresji, zmęczenia, osłabienia także uszkodzenia nerwów i zaburzony rozwój czy niedorozwój funkcji poznawczych (tzw. problemy szkolne). Niemowlęta karmione piersią przez matki weganki i wegetarianki są także w grupie ryzyka niedoboru tej witaminy. Naturalnym źródłem witaminy B₁₂ są głównie produkty pochodzenia zwierzęcego, gdyż w żywności roślinnej w 80% stanowią ją nieaktywne biologicznie analogi – tłumaczy profesor.

Osoby niejedzące mięsa mogą mieć niższe IQ

Około połowy osób niejedzących mięsa badanych przez norweskich i amerykańskich naukowców miało dobowe spożycie jodu poniżej wymaganego poziomu. Okazało się też, że niedobór kreatyny w diecie wegetariańskiej obniża inteligencję i pamięć operacyjną, co koresponduje z utratą około 15 punktów IQ. Przeprowadzone w ramach eksperymentu testy wykazały u badanych obniżoną sprawność intelektualną.

• Jak twierdzi prof. Jarosław Całka, niedobory niektórych składników w diecie bezmięsnej mogą prowadzić do rozwoju depresji i pogorszenia sprawności intelektualnej

Jak wyjaśnia ekspert, dobowe zapotrzebowanie osoby o masie ciała 70 kg na kreatynę wynosi 2 g, przy czym 1 g tego związku jest syntetyzowany przez organizm z aminokwasów, a pozostała ilość powinna być dostarczona w pożywieniu. Najlepszymi źródłami kreatyny są mięso i ryby, a 1 g jest zawarty w 250 g świeżego mięsa.

– W 2003 roku przeprowadzono badanie i stwierdzono, że 6-tygodniowa suplementacja kreatyny istotnie poprawiła wyniki testu na inteligencję oraz pamięć operacyjną wśród wegetarian. Może to sugerować, że o ile wegetarianizm jest praktykowany przez osoby o wyższej inteligencji, to jednak ostatecznie może prowadzić do pogorszenia wskaźnika IQ – uważa Jarosław Całka.

Dominika Stancelewska
Zdjęcia: Dominika Stancelewska

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 44/2022 na str. 37. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR:  Zamów prenumeratę.