Nie wiadomo, czy w innych krajach są takie same problemy środowiskowe, ale dyrektywa unijna zakazująca stosowania leczniczych dawek tlenku cynku obejmuje wszystkich i producenci trzody chlewnej muszą sobie poradzić z tym problemem.

Fakt, że prawodawstwo Unii Europejskiej zamyka możliwość odsadzania prosiąt opartego na zwiększonych dawkach tlenku cynku, sprawia, iż producenci trzody chlewnej zmuszeni zostali do wprowadzania rozwiązań uwzględniających podejście wielo­kierunkowe. W żywieniu prosiąt obejmuje ono kilka strategii, które muszą się uzupełniać. Dzięki takiemu kompleksowemu działaniu i wymaganej poprawie całego systemu zarządzania oraz większemu zaangażowaniu w odsadzanie prosiąt może okazać się, że producenci świń długofalowo uzyskają więcej korzyści niż z używania tlenku cynku. Podjęcie tego wyzwania i poszukanie skutecznych alternatyw pomoże rolnikom osiągać wyniki, które będą tak samo dobre, a w niektórych przypadkach może nawet lepsze.

Jakie zalety ma tlenek cynku?

Tlenek cynku stosowany w okresie okołoodsadzeniowym ogranicza występowanie biegunek, poprawia przyrosty i zmniejsza śmiertelność wśród prosiąt. Ma również działanie antybakteryjne. Niektórzy żywieniowcy zaczęli wskazywać jednak, że długofalowy efekt stosowania dużych dawek tlenku cynku u prosiąt po odsadzeniu powoduje obniżenie wysokości kosmków jelitowych, co odbija się negatywnie na tuczu, gdyż zmniejsza się ich powierzchnia wchłaniania.

Działanie substancji zastępujących tlenek cynku powinno opierać się na hamowaniu rozwoju mikroflory chorobotwórczej i stymulowaniu rozwoju i aktywności tej pożądanej oraz usprawnianiu funkcjonowania jelit. Jako strategie żywienia zapobiegające biegunkom zaleca się dostarczenie prosiętom paszy na porodówce, restrykcyjne żywienie w okresie odsadzenia, małą zawartość białka oraz wapnia w mieszance oraz wysoką strawność składników.

pH treści pokarmowej ważne dla strawności paszy

Przy zapobieganiu biegunkom poodsadzeniowym mówi się o ograniczeniu podaży białka w paszy i jednoczesnej poprawie efektywności jego wykorzystania. Pod uwagę należy wziąć również szeroko pojęty bilans kwasowo-zasadowy paszy i właściwości buforujące poszczególnych jej komponentów. Mowa tu między innymi o zmniejszeniu stężenia wapnia w składzie mieszanki lub zastąpieniu wysoko buforującej kredy pastewnej innymi związkami, jak na przykład mrówczanem wapnia. Ważną rolę odgrywają także dodatki poprawiające strawność paszy i wpływające pozytywnie na odczyn treści pokarmowej. Przyswojenie większej ilości cynku jest możliwe poprzez zwiększony rozkład fitynianów, uzyskany dzięki użyciu enzymu fitazy, a także stosowaniu tego składnika mineralnego w formie chelatów. W efekcie zmniejszona dawka tlenku cynku dostarczać będzie więcej przyswajalnego cynku.

Niezbędnym elementem bezproblemowego odsadzania prosiąt jest skupienie się na rozwoju mikrobiomu młodych zwierząt i tym, jak wpływa to na ich zdolność radzenia sobie ze stresem związanym ze zmianą diety i odłączeniem od lochy. Bakterie w jelitach konkurują o dostępną przestrzeń i składniki odżywcze, co prowadzi do wielu zaburzeń w trawieniu i ostatecznie wystąpienia biegunki. Uruchamia reakcję łańcuchową, która zmniejsza pobranie paszy, wpływając na pogorszenie zdrowia i obniżenie wydajności. Po wycofaniu leczniczego tlenku cynku zadaniem będzie dostarczenie prosiętom dużych ilości pożytecznych bakterii, a tym samym zmniejszenie ich wrażliwości na stres i zaburzenia trawienia, ale w całkowicie naturalny sposób.

Probiotyki dobrym rozwiązane dla mikrobiomu w jelitach prosiąt

Nie wystarczy skupić się na ochronie jelit prosiąt, gdyż uzyskanie równowagi mikrobiologicznej u nich zaczyna się już od lochy. Wykazano, że mikrobiom lochy ma wpływ na skład mikrobiologiczny układu pokarmowego jej potomstwa. Rozprzestrzenianie się pato­genów w stadzie poprzez wydalanie bakterii może wpłynąć na zdrowie i wydajność prosiąt. Osłabienie presji patogenów skutkuje mniejszymi problemami zdrowotnymi i lepszym odchowem prosiąt. Stosowanie probiotyków, w tym również tych opartych na drożdżach, jest równie cenne w przypadku loch, jak i prosiąt. Pomaga w intensywnym namnażaniu pożytecznych drobnoustrojów u prosiąt pochodzących od macior, które otrzymywały w diecie probiotyki.

Zwiększenie pobrania paszy przez prosięta już w czasie pobytu na porodówce jest równie ważne jako sposób na stymulację prawidłowego rozwoju jelit. Jest to problem, który często wiąże się z zaburzonym funkcjonowaniem przewodu pokarmowego. Rola dodatków paszowych stosowanych przed odsadzeniem i po nim jest ważna jako czynnik zwiększający pobranie paszy. Główną funkcją probiotyku jest poprawa mikro­biomu, który rozpoczyna proces efektywniejszego trawienia i wchłaniania składników paszy.

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 24/2022 na str. 42.  Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.

Dominika Stancelewska
FOT: Pixabay