Program "Energia dla wsi"

W ramach programu prowadzonego przez NFOŚiGW rolnicy nie mogą starać się o dofinansowanie instalacji fotowoltaicznych oraz turbin wiatrowych o mocy do 50 kW (instalacje prosumenckie), a maksymalne moce zainstalowane instalacji, o których dofinansowanie mogą ubiegać się rolnicy, są znacznie niższe niż w przypadku spółdzielni energetycznych (więcej w kolejnym numerze).

Dofinansowanie:

• instalacja fotowoltaiczna lub turbina wiatrowa (pow. 50 kW – do 1 MW) – pożyczka (do 100% kosztów kwalifikowanych),
• biogazownie i elektrownie wodne (pow. 10 kW – do 1 MW) – dotacja (45–65% kosztów kwalifikowanych),
• magazyn energii – dotacja (20%, maks. 50% udziału kosztów magazynu w kosztach inwestycji).

Wysokość dotacji uzależniona jest od statusu beneficjenta. Rolnicy zaliczający się do grona mikro- i małych przedsiębiorstw (do 50 pracowników, roczny obrót do 10 mln euro) mogą liczyć na dotację do 65%. Jeżeli podmiot ubiegający się o wsparcie ma status średniego przedsiębiorcy (do 250 pracowników, roczny obrót do 50 mln euro) – dotacja zostaje zwiększona do 55%.

Analiza kosztów dla rolnika

Analiza obejmuje trzy warianty inwestycji o podobnych kosztach:

• I: instalację fotowoltaiczną (500 kW) finansowaną z pożyczki udzielonej w ramach „Energii dla wsi”, przy założeniu 20% wkładu własnego (tab. 1.),
• II: mikroinstalację biogazu rolniczego (45 kW) finansowaną wyłącznie ze środków własnych oraz dotacji na poziomie 45%, 55% i 65% (tab. 2.),
• III: mikroinstalację biogazu rolniczego (45 kW) finansowaną z udziałem pożyczki pokrywającej różnicę między wkładem własnym (10%) a otrzymaną dotacją (tab. 3.).

Przyjęto, że pożyczka została udzielona na 10 lat. Spłata następuje w ratach równych, a oprocentowanie (WIBOR 3M +50 pb) wynosić będzie 7,4% w skali roku – zgodnie z aktualną wysokością WIBOR 3M.

Z analizy prezentowanej w tab. 1. wynika, że obecny wysoki poziom oprocentowania pożyczki znacznie zwiększa koszty instalacji w fotowoltaikę. Im większy będzie wkład własny, tym bardziej obniżymy koszty. Jakkolwiek warunki pożyczki można ocenić jako korzystne, udzielana jest ona na warunkach rynkowych – jej koszty uzależnione są od wysokości stóp procentowych NBP.

Dotacja na mikrobiogazownię

W przypadku finansowania mikrobiogazowni wyłącznie ze środków własnych, inwestor poniesie wyłącznie koszty w wysokości różnicy między całkowitym kosztem instalacji a przyznaną dotacją. To najkorzystniejsze rozwiązanie z punktu widzenia osiągnięcia najniższych kosztów, natomiast wówczas należy wyłożyć środki własne w niebagatelnych kwotach (są one ponoszone na bieżąco, w trakcie trwania inwestycji).

Koszty pożyczki należy określić obecnie jako wysokie, z uwagi na wspomniany już wysoki poziom stóp procentowych NBP. Nie jest możliwe ustalenie z całą pewnością poziomu oprocentowania pożyczki w przyszłości – w zależności od sytuacji gospodarczej, koszty pożyczki będą zmienne w całym okresie kredytowania.

W przypadku finansowania inwestycji głównie ze środków pochodzących z pożyczki przyjęto zaangażowanie środków własnych na poziomie wyższym, niż w przypadku uzupełnienia pożyczką środków otrzymanych w drodze dotacji. Wynika to z określonych w programie kryteriów oceny zdolności danego podmiotu do spłaty środków otrzymanych z dotacji.

Należy podkreślić, że program „Energia dla wsi” zapewnia wyjątkowo korzystne warunki. Uzyskanie dotacji (instrumentu bezzwrotnego) w najwyższym wymiarze – 65% w przypadku inwestycji, których koszt wynosi ponad 7 mln zł, jest okazją, którą warto wykorzystać. Wyzwaniem w tym zakresie są jednak dosyć rygorystyczne warunki finansowania projektów zgłoszonych w ramach programu. Na takie dofinansowanie mogą liczyć projekty, w ramach których sporządzono szczegółową dokumentację techniczną oraz analityczną.

Do finansowania zostaną skierowane wyłącznie wnioski, w których w sposób wiarygodny wyliczono możliwy do osiągnięcia efekt ekologiczny oraz zostały oparte na najlepszej z możliwych technologii. Wnioskodawca powinien mieć także niezbędne do realizacji projektu pozwolenia i decyzje administracyjne. Kryteria naboru przewidują także ocenę wysokości wnioskowanego dofinansowania na jednostkową redukcję rocznej emisji CO₂. To wszystko kosztuje.

W takiej sytuacji łączne koszty inwestycji znacznie rosną, należy jednak zaznaczyć, że nadal są znacznie niższe od ceny bazowej instalacji. Zaletą takiego rozwiązania jest rozbicie płatności na raty, a odsetki z tytułu oprocentowania pożyczki spłacane są kwartalnie. Wysokość prowizji to wyłącznie 0,5% w skali roku, co należy uznać za rozwiązanie bardzo preferencyjne. Twórcy programu założyli, że jeżeli poziom stóp procentowych gwałtownie spadnie, minimalne oprocentowanie pożyczki wyniesie 1,5%, natomiast szanse na tak znaczące obniżenie oprocentowania obecnie są niewielkie.

Warto aplikować!

Dofinansowanie inwestycji w OZE oferowane w ramach programu „Energia dla wsi” jest dobrą okazją do zmniejszenia kosztów planowanej instalacji biogazowej lub fotowoltaicznej. Należy jednak podkreślić, że do finansowania zakwalifikowane zostaną wyłącznie projekty w bardzo zaawansowanym stadium realizacji. Wnioskodawcy muszą dysponować profesjonalnie wykonaną dokumentacją, której przygotowanie wiąże się z kosztem pracy specjalistów. Co istotne, otrzymanie finansowania (w szczególności w formie dotacji) może zmniejszyć koszty inwestycji nawet o kwoty liczone w milionach złotych.

Nabór wniosków potrwa do 15 grudnia 2023 r. albo do wyczerpania środków. Budżet pierwszej edycji programu wynosi 100 mln zł.

Tomasz Marzec, UAM w Poznaniu
fot. EnvatoElements