Z artykułu dowiesz się
- Jak pogodzić kilku współwłaścicieli tej samej nieruchomości?
- Czy można ich spłacić?
- Co to jest sądowne zniesienie współwłasności?
- Jakie korzyści przynosi rozwiązanie spornej sprawy przez sąd?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Wspólne podwórze, wielu spadkobierców
19.07.2021autor: Wojciech Lignowski
Chciałbym sprzedać gospodarstwo, ale nie mogę porozumieć się ze spadkobiercami, którzy mają prawo do części podwórza. Co w takiej sytuacji mam zrobić? W Agrarlex pytanie rolnika z Wielkopolski.
Pytanie brzmi: W latach osiemdziesiątych rodzice przekazali mi gospodarstwo rolne. Ze względu na to, że część zabudowań była wspólna, teraz okazuje się, że część podwórka, która stanowi jedną działkę, należy do innych osób. Konkretnie czwarta część tej działki została odziedziczona przez czterech spadkobierców brata mojej matki. Chciałbym sprzedać to gospodarstwo, ale nie mogę porozumieć się z tymi spadkobiercami, którzy mieszkają w różnych miejscach w Polsce. Co w takiej sytuacji poradzić rolnikowi w Agrarlex?
W sprawie kłopotów ze współwłasnością majątku spadkowego zastosowanie znajdą przepisy Kodeksu cywilnego (kc) o współwłasności w częściach ułamkowych oraz o spadkach. Art. 1035 kc stanowi, że jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.
Szukaj ugody, a jak nie – idź do sądu
W sytuacji, kiedy zamierza Pan sprzedać nieruchomość, a oprócz Pana są jeszcze inni współwłaściciele, to pozostają jeszcze dwa wyjścia:
- porozumienie się z innymi współwłaścicielami, dzięki czemu będzie można skutecznie przed notariuszem przenieść prawo własności nieruchomości lub
- zniesienie współwłasności.
Art. 1037 kc mówi, że podział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o podział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
W celu umownego zniesienia współwłasności należy porozumieć się z pozostałymi współwłaścicielami i stawić się przed notariuszem, aby zawrzeć stosowną umowę.
r e k l a m a
Taka operacja również może okazać się niemożliwa do przeprowadzenia, zatem proponuję sądowe zniesienie współwłasności. Tą możliwość daje art. 210 kc: każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.
Sądowe zniesienie współwłasności
Sądowe zniesienie współwłasności:
- musi Pan wystąpić do sądu cywilnego ze stosownym wnioskiem i wskazać w nim jako wnioskodawcę swoją osobę, a jako uczestników pozostałych współwłaścicieli;
- wniosek o zniesienie współwłasności podlega opłacie stałej 1 000 zł;
- wcześniejsze uzgodnienie pomiędzy współwłaścicielami sposobu zniesienia współwłasności jest premiowane – wtedy opłata wynosi 300 zł.
W razie braku zgodnego projektu zniesienia współwłasności, najlepiej będzie, jeżeli we wniosku napisze Pan, że:
- domaga się zniesienia współwłasności nieruchomości w ten sposób, że jej własność przypadnie w całości Panu, a
- na rzecz pozostałych współwłaścicieli zobowiąże się Pan do zapłaty spłat pieniężnych odpowiadających wartości posiadanych przez nich udziałów ułamkowych w nieruchomości.
Zakładamy, że wartość przedmiotowej działki nie jest zbyt duża, a że udziały pozostałych osób są stosunkowo niewielkie, zatem wspomniane wyżej spłaty pieniężne także winny być niewysokie.
Przedstawione rozwiązanie wynika z art. 212 kc, gdzie przewidziano, iż jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne.
Wykazać, że działki nie da się podzielić
Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.
Tutaj będzie trzeba wykazać przed sądem, że kłopotliwa działka z uwagi na jej wielkość i położenie nie nadaje się do podziału.
Oprócz tego, jeżeli zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego przez podział między współwłaścicieli byłoby sprzeczne z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej, sąd przyzna to gospodarstwo temu współwłaścicielowi, na którego wyrażą zgodę wszyscy współwłaściciele.
W przypadku braku zgody wszystkich współwłaścicieli, sąd przyzna gospodarstwo rolne temu z nich, który je prowadzi lub stale w nim pracuje, chyba że interes społeczno-gospodarczy przemawia za wyborem innego współwłaściciela.
Idź do sądu, nie czekaj na współwłaścicieli
Jeżeli ustalone zostaną spłaty pieniężne, to sąd oznaczy również termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia.
W razie rozłożenia spłat pieniężnych na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. Proszę pamiętać, że zwrócenie się do sądu z wnioskiem o zniesienie współwłasności nie musi być poprzedzone zgodą pozostałych współwłaścicieli ani żadnym innym oświadczeniem przez nich złożonym.
I najważniejsze, roszczenie o zniesienie współwłasności nie ulega przedawnieniu.
Wojciech Lignowski
Radca prawny
Wielkopolska Izba Rolnicza
Artykuł jest informacją i nie stanowi porady prawnej.
Podstawa prawna:
- Kodeks cywilny
- Ustawa z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
Wojciech Lignowski
Wojciech Lignowski, radca prawny Wielkopolskiej Izby Rolniczej
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a