Jakie doniczki na rozsadę wybrać?

Ostatnio dąży się do produkcji rozsady, korzystając z małych ilości podłoża. W tym przypadku pomija się etap pikowania. Jest to możliwe przy punktowym siewie nasion. Ta metoda chroni rośliny przed uszkodzeniem korzeni przy przesadzaniu siewek, a także pozwala uniknąć zahamowania tempa wzrostu w czasie przyjmowania rozsady. Do produkcji wykorzystuje się nietrwałe doniczki jednorazowego użytku, np. torfowe, które sadzimy razem z rośliną na miejsce stałe, oraz doniczki trwałe przeznaczone do wielokrotnego użytku.

W uprawie stosować możemy także wełnę mineralną, choć większość osób kojarzy ją z branżą budowlaną. Wełna nie reaguje chemicznie z pożywkami, co pozwala na precyzyjne dawkowanie substancji pokarmowych. Tworzywo odznacza się wysokimi parametrami przepuszczania powietrza i utrzymywania wilgoci. Coraz częściej stosuje się tzw. wielodoniczki, zwane tacami wielokomórkowymi, ale im mniejsze są pojemniki, tym większe są wymagania stawiane podłożom.

Przy ich wyborze konieczna jest wiedza o uprawianych roślinach oraz umiejętne zastosowanie komponentów podłoża i ich właściwe wymieszanie, by uzyskać podłoże jednorodne, tzn. by miało takie same właściwości w całej masie. Do przygotowania podłoża można wykorzystać takie materiały organiczne, jak torf, węgiel brunatny, trociny, przekompostowana kora, obornik, a także włókno kokosowe. Z mineralnych to: płukany gruboziarnisty piasek, perlit, keramzyt, wermikulit (minerał ilasty w postaci lekkich granulek, wykazujący dużą zdolność zatrzymywania wilgoci, którą systematycznie uwalnia) oraz granulowana wełna mineralna, która zapewnia odpowiednie warunki potrzebne uprawianym roślinom.

Jakie podłoże pod rozsadę będzie najlepsze?

Zazwyczaj przygotowuje się podłoża dwu lub trzyskładnikowe. Do najczęściej używanych należą: torf + piasek, torf wysoki + perlit, torf + węgiel brunatny + piasek, torf + węgiel + kora. Jak widać, dominującą rolę w podłożach odgrywa torf. Zaletą tego składnika jest mała masa objętościowa, a jest to cecha sprzyjająca wzrostowi roślin. W lekkim, pulchnym podłożu kiełkowanie, wschody i wzrost rozsady przebiegają szybciej niż w podłożu z ziemi ogrodniczej, nawet o dużej zawartości próchnicy. Dodatkowym atutem torfu jest wysoka pojemność wodna – przy pełnym nawilżeniu woda zajmuje tam połowę przestworów, pozostałą część powietrze, co stwarza roślinom korzystne warunki powietrzno-wodne, przy czym częstotliwość nawadniania może być mniejsza. Torf przeznaczony na podłoża do uprawy rozsady wymaga odkwaszenia, czyli doprowadzenia do pH 5,5–6,0, które uzyskamy, stosując kredę w proporcji 8–10 kg kredy/m³ torfu.

Wielu ogrodników decyduje się jednak na zakup gotowych substratów wytwarzanych w zakładach wydobycia i przeróbki torfu. W zależności od przeznaczenia różnią się one między sobą rodzajem torfu, stopniem rozdrobnienia, zawartością składników odżywczych, stopniem zakwaszenia oraz komponentami, jak glinka, perlit, włókno kokosowe, piasek w proporcjach wymaganych odnośnie do stosunków wodno-powietrznych.

Podobne właściwości do torfu wykazuje substrat z włókien drzewnych. Podłoże z włókien jest lekkie, luźne, a dzięki dużej porowatości i dobrej cyrkulacji powietrza ogranicza występowanie chorób odglebowych. Wadą jest jednak mała pojemność wodna, a co za tym idzie – konieczność częstego podlewania. Tę pojemność można zwiększyć mocniejszym ubiciem podczas sadzenia lub zmieszanie z komponentem o dużej ilości drobnych części, np. drobnym torfem, kompostem czy gliną. Dodatek wymienionych komponentów ograniczy również skutki osiadania. Przed zastosowaniem zalecane jest dobre nawodnienie i mocne ugniatanie w wielodoniczkach.

Czy warto wybrać inne typy podłoża pod rozsadę?

Coraz większym zainteresowaniem cieszą się jako podłoże włókno i pył kokosowy. W sprzedaży są dostępne substraty na bazie włókna luzem lub w postaci brykietów. Podłoże kokosowe ma dużą pojemność wodną i dużą porowatość, co korzystnie wpływa na rozwój systemu korzeniowego. Bardzo dobre efekty daje mieszanka podłoża kokosowego z torfem w stosunku 1 : 2. Rozsada w nim produkowana bardzo dobrze się ukorzenia, wykształcając zdrowy i silny system korzeniowy.

Jak przygotować własną ziemię ogrodniczą?

Nadal najczęściej używanym podłożem do produkcji rozsad jest ziemia ogrodnicza. Przygotowanie tego podłoża polega na przekompostowaniu gliniasto-piaszczystej ziemi z pola z obornikiem. Najlepsza jest darń traw z koniczyną, którą układa się warstwami, przekładając obornikiem: na 2–3 objętości ziemi dajemy 1–2 części obornika, przy czym grubość warstwy powinna wynosić około 30 cm. Pryzmy najlepiej układać późną wiosną, w okresie wegetacyjnym 2–3-krotnie przerobić, a gotowa jest do wykorzystania na początku kolejnego sezonu. Do tak przygotowanej ziemi dodaje się torf i piasek w proporcjach 2 : 1 : 1, gdy przeznaczamy podłoże do wysiewu nasion, a 7 : 4 : 1 do pikowania. Na 1 m³ ziemi należy zastosować 2 kg kredy. Takie podłoże nadaje się do uprawy większości roślin warzywnych. Jest uważane za uniwersalne.

• Odpowiedni dobór podłoża i zastosowanych naczyń dla rozsad decyduje o ładnie wyrośniętym systemie

fot. Małgorzata Wyrzykowska

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 6/2023 na str. 61. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.