Sprzeciw państw UE w Brukseli

20 marca 2023 r. w Brukseli odbyło się spotkanie ministrów rolnictwa z UE z przedstawicielami Brazylii, Argentyny, Paragwaju i Urugwaju, podczas którego wielu przedstawicieli krajów zrzeszonych w UE wypowiedziało się przeciwko ożywieniu umowy handlowej UE-Mercosur. Głównym powodem obaw jest wpływ na sektor rolny, który mogłoby wywołać sfinalizowanie umowy.

Austria nie zgadza się na umowę pomiędzy UE i Mercosur

Szczególny sprzeciw podczas międzynarodowego posiedzenia wyraził austriacki minister rolnictwa Nobert Totsching, uzasadniają swoje stanowisko kwestiami przepisów, których przestrzegania od rolników wymaga UE. Mercosur działa na innych zasadach, dlatego obecna forma umowy nie jest jego zdaniem właściwa, gdyż nie koncentruje się na aspektach zrównoważonego rolnictwa.

Rolnicy obawiają się podpisania umowy UE-Mercosur

Przedstawiciele rolników z Austrii również nie byli przekonani co do pozytywnych aspektów zawarcia umowy. Zdaniem Austryjaków doprowadzi to do wyparcia krajowych produktów z rynku UE przez importowane z państw będących dużymi eksporterami towary, które są produkowane w niższych standardach klimatycznych i środowiskowych. To stanowisko spotkało się z poparciem szwedzkiego ministra rolnictwa Petera Kullgrena, który przyznał, że jest więcej państw przeciwnych podpisaniu umowy, a z nieoficjalnych informacji wynika, iż może być ich ok. 10.

Rolnicy z krajów Mercosur powinien stosować się do wymogów UE

Zdaniem ministrów rolnictwa państw należących do UE, wprowadzenie obowiązku przestrzegania norm unijnych przez Mecosur powinno być obowiązkowe, ponieważ dzięki temu unijni rolnicy mieliby równe szanse na rynku krajowym. Francja i Austria zaproponowały wdrożenie klauzul lustrzanych, które zobowiązałyby Mercosur do stosowania wspólnych standardów w ramach umowy handlowej. Wciąż zwiększany poziom wymagań wobec rolników UE przyczynia się do ograniczania rolnictwa, a import wołowiny i cukru od państw Mercosur może pogłębić kryzys w rolnictwie.

UE i Mercosur w trakcie negocjacji

Komisja Europejska nie odniosła się do tego, w jaki sposób import produktów od państw Mercosur byłby kontrolowany, ale sprzeciwiła się wprowadzeniu klauzul lustrzanych. Zdaniem urzędników UE takie działanie jest nie do przyjęcia, ponieważ umożliwiłoby to wzajemną regulację rynków, a tego unia nie chce. Ponadto wprowadzenie zmian w umowie nie jest do końca możliwe, ponieważ została ona podpisana w roku 2019 i oczekuje na ratyfikację obu stron, co oznacza, że bez renegocjacji nie można zmienić samej umowy.

Obecnie trwają negocjacje UE-Mercosur, które dotyczą addendum do pierwotnej umowy. Ma ono rozwiązać problemy związane ze zrównoważonym rozwojem. Komisja Europejska ma nadzieję, że zostanie zawarte do końca roku.

Jakie jest stanowisko Polski w sprawie umowy UE z Mercosur?

Podczas Europejskiego Forum Rolniczego w Jasionce Paweł Kuroczycki, redaktor naczelny “Tygodnika Poradnika Rolniczego” zapytał unijnego komisarza ds. rolnictwa Janusza Wojciechowskiego o to, co będzie z umową pomiędzy Unią a Mercosurem.

– Przede wszystkim ta umowa została podpisana jeszcze przed obecną komisją, znacznie wcześniej niż ja zostałem komisarzem. Ta umowa jest w tej chwili renegocjowana, uzupełniana o dodatkowe elementy związane ze środowiskiem, z zapobieganiem wylesianiu, więc sprawa jest w trakcie negocjacji i nic nie jest jeszcze przesądzone – oznajmił Wojciechowski.

Komisarz odniósł się również do sprawy eksportu taniej wołowiny z Brazylii i Argentyny, tłumacząc, jakie skutki może nieść ze sobą podpisanie umowy.

– Kontyngenty nie są kwestionowane, ale myślę, że ich wielkość nie stwarza takiego zagrożenia dla producentów wołowiny w Unii Europejskiej. Proszę pamiętać, że polscy rolnicy, polscy hodowcy, dostają w nowym Wspólnym Planie Strategicznym, w nowej Wspólnej Polityce Rolnej, naprawdę duże wsparcie. Hodowcy bydła mięsnego otrzymują naprawdę duże fundusze. Wcześniej nie było takiej pomocy, więc myślę, że będzie powodowała, że niezależnie od jakiegoś wielkiego importu polscy rolnicy będą konkurencyjni - zapewnia Janusz Wojciechowski.

Wojciechowski skomentował także kwestię wolnego handlu, która jego zdaniem jest kwestią kluczową dla polskiego rolnictwa. 

– Kwestia wolnego handlu jest dla Polski i dla Unii Europejskiej kluczowa. Kraje, które są wielkimi eksporterami żywności, nie mogą opowiadać się za zamykaniem granic, dlatego, że szlaban postawiony na granicy działa w dwie strony. Jeżeli my nie chcemy czegoś importować, to natychmiast pojawiają się zakazy dotyczące eksportu naszej żywności, więc trzeba bardzo ostrożnie postępować i bardzo wrażliwie. Sprawa Mercosur jest cały czas analizowana. Krótko mówiąc, trochę wyższe warunki będą postawione krajom Mercosur, jeśli chodzi o ich produkcję i ochronę środowiska – podsumował Wojciechowski.

oprac. Justyna Czupryniak