W Polsce średnie zużycie środków ochrony roślin jest mniejsze niż w wielu krajach Europy Zachodniej. Zatem zdaniem ASAP zdefiniowanie i wsparcie modelu rolnictwa zrównoważonego jest kluczowe w realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu oraz zabezpieczenia wydajności produkcji rolnej, szczególnie mając na uwadze kryzys związany z wojną w Ukrainie.

Bezpieczeństwo żywnościowe Europy to także działania dla środowiska i klimatu

Ochrona klimatu i środowiska jest nieodłączną częścią w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego UE. Dlatego, jak w dokumencie uzasadnia Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego „ASAP” ", rolnictwo zrównoważone pozwoli na wzmocnienie odporności sektora rolnego oraz optymalizację produkcji rolniczej długoterminowo bez uszczerbku dla produkcji żywności". W jaki sposób?

Postulaty zawarte w apelu ASAP są jasne

Zdaniem ASAP założenia Europejskiego Zielonego Ładu i wdrożenie długoterminowej strategii „od pola do stołu” oraz wieloletnie działania branży rolno-spożywczej w zakresie standaryzacji i certyfikacji rolnictwa zrównoważonego (np. Farm Sustainability Assessment – FSA, GlobalG.A.P. z dodatkiem FSA, Quality Assurance for Food Products, etc.), powinny odzwierciedlać nie tylko konieczność zintensyfikowania działań prowadzonych przez rolników w celu przeciwdziałania zmianie klimatu, zapewnienia ochrony środowiska i zachowania bioróżnorodności oraz zrównoważonego systemu żywnościowego, ale i być dla europejskich rolników opłacalne i efektywne, zwłaszcza w epoce drogich nawozów i energii. Pismo ASAP poparte przez Krajową Radę Izb Rolniczych dotyczy więc wzmocnienia potencjału rolnictwa zrównoważonego i zrównoważonej żywności poprzez stworzenie Planu Działania dla rolnictwa zrównoważonego. Dlatego, że rolnictwo zrównoważone to zarówno korzyści ekonomiczne, środowiskowe czy klimatyczne. 

Dodatkowo chodzi także o:

• kwestie zawarcia w pakietach legislacyjnych związanych ze zrównoważonym stosowaniem pestycydów i ochroną bioróżnorodności, aby te założenia były proporcjonalnie i odpowiednio dostosowane do warunków danego kraju członkowskiego
• wprowadzenie na poziomie unijnym oznakowania „Produkt rolnictwa zrównoważonego” (analogicznie do produkcji ekologicznej),
• zapewnienie możliwość dopłat ze środków unijnych do kosztów certyfikacji rolnictwa zrównoważonego dla rolników.

Rolnictwo zrównoważone a ekologiczne - czym się zasadniczo różnią?

Wyniku raportu „Zrównoważona żywność w Polsce” opublikowanego przez firmę Accenture i Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego w Polsce „ASAP” w czerwcu 2021 r. jasno wskazują, że:

• 76% Polaków uważa, że producenci żywności powinni korzystać z surowców pochodzących z upraw rolnictwa zrównoważonego,
• 82 % Polaków chciałoby, aby produkty rolnictwa zrównoważonego były dostępne i widoczne w sklepach.

Zasadnicza różnica pomiędzy produkcją ekologiczną a rolnictwem zrównoważonym jest taka, że:

• Rolnictwo ekologiczne odgrywa ważną rolę w transformacji zrównoważonego systemu żywnościowego.
• Rolnictwo zrównoważone umożliwia specjalistyczną produkcję żywności na większą skalę.

Rolnictwo zrównoważone i jego praktyki są odpowiedzią na potrzeby rolników i konsumentów, którzy w wielu przypadkach stosują je już w praktyce.

Dlaczego produkcja ekologiczna jest taka trudna?

Specjalizacja nie jest możliwa w rolnictwie ekologicznym, ponieważ i bez tego koszty produkcji w takich gospodarstwach są bardzo wysokie.

Choć gospodarstwa produkujące żywność w modelu zrównoważonym chciałyby produkować żywność ekologiczną, czyli z poszanowaniem dla klimatu i środowisk ostatecznie z tego rezygnują, ponieważ produkcja ekologiczna w tym wypadku jest dla nich nieuzasadniona.

Wymogi rolnictwa zrównoważonego może spełnić zdecydowanie więcej rolników w Polsce i w całej Europie niż te dla rolnictwa ekologicznego. Większe wsparcie modelu zrównoważonego to podobne jak w rolnictwie ekologicznym korzyści dla środowiska i klimatu. 

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał

na podstawie KRIR
Fot. unsplash