W dekadę ubyło niemal 200 tys. gospodarstw rolnych!

Główny Urząd Statystyczny podsumował Powszechny Spis Rolny przeprowadzony w 2020 roku. Wiele istotnych informacji na temat rolnictwa można z niego wyczytać. Na pewno w oczy rzuca się to o czym wiele osób mówiło, czyli stopniowe zmniejszanie się liczby gospodarstw w Polsce. Z danych GUS wynika, że w ciągu dekady ubyło aż 192 tys. gospodarstw, czyli jest ich aż o 12,7 proc. mniej niż przed 10 laty. To oznacza, że średnio każdego dnia w Polsce likwidowanych jest ponad 50 gospodarstw!

– Obserwujemy postępowanie procesów, które identyfikowaliśmy już 10 lat temu. Maleje nam liczba gospodarstw rolnych, a w ślad za tym rośnie przeciętny areał tych gospodarstw – mówi Dominik Rozkrut, prezes GUS dla Newserii.

Przybywa gospodarstw wyspecjalizowanych

Najgłębszy spadek dotyczył grupy obszarowej 1–2 ha (o ok. 18 proc.) oraz 5–10 ha (o ponad 16 proc.). Najmniej gospodarstw ubyło w grupie 15–20 ha (niecałe 10 proc.). Z kolei w porównaniu z wynikami Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 wzrósł procentowo udział gospodarstw rolnych największych obszarowo, czyli o powierzchni powyżej 15 ha użytków rolnych. Zwiększyła się także liczba gospodarstw najmniejszych, czyli do 1 ha użytków rolnych. Jednak te najmniejsze to coraz częściej wysoko wyspecjalizowane jednostki prowadzące np. fermy drobiu, uprawę warzyw lub kwiatów w szklarniach czy hodowlę grzybów.

­– Możemy mówić o wzroście znaczenia gospodarstw ukierunkowanych na produkcję rynkową. Wzrasta też liczba gospodarstw konkurencyjnych charakteryzujących się często dużą skalą produkcji wysokiej jakości – zauważają pracownicy GUS.

Specjalizacje gospodarstw doskonale widać także na przykładzie uprawy ziemniaków, buraków cukrowych czy uprawach sadowniczych. Pociąga to za sobą konieczność wyposażenia gospodarstw w specjalistyczny sprzęt, który jest niezbędnym elementem do prowadzenia wspomnianych upraw.
Znamienne jest także, to że spadła liczba gospodarstw utrzymujących zwierzęta. Wynika to ze spadku opłacalności produkcji zwierzęcej, zwłaszcza chowu trzody chlewnej.

Zwiększa się wydajność gospodarstw dzięki maszynom rolniczym

Dane z Powszechnego Spisu Rolnego pokazują także, że dalej mamy do czynienia z dużą modernizacją parku maszynowego w rolnictwie. Dane przedstawione przez GUS pokazują, że znacznie wzrosła liczba ciągników rolniczych, zwłaszcza tych o najwyższej mocy. W ciągu dekady zwiększyła się też o 5 tys. liczba kombajnów zbożowych do 167 tys. sztuk.
Dzięki temu w polskim rolnictwie wzrasta wydajność i stopniowo maleje zatrudnienie w rolnictwie.

Jakie czynniki mają wpływ na zmiany w rolnictwie?

Dlaczego ubywa gospodarstw? Zdaniem GUS, zmiany te związane są m.in. z zachodzącym procesem starzenia  się mieszkańców wsi i brakiem następców. Analitycy Urzędu zauważają także, że rolnicy rezygnują z dalszej działalności rolniczej ze względu na niskie dochody z pracy na roli i związanym z tym brakiem środków inwestycyjnych na rozwój użytkowanych gospodarstw rolnych.
– Zmiany klimatyczne, zmieniające się przyzwyczajenia konsumentów, polityka krajowa i unijna. Te wszystkie czynniki mają wpływ na to, że struktura gospodarstw rolnych się zmienia. Są to również czynniki demograficzne, bo o nich musimy tutaj wspomnieć: w gospodarstwach rolnych często brakuje następców i stąd też dosyć istotny, niemal 13-proc. spadek liczby gospodarstw rolnych – wyjaśniał  dr Dominik Rozkrut.

Paweł Mikos
Fot. Paweł Mikos