Unia Europejska planuje znacząco zwiększyć powierzchnię przeznaczoną pod uprawy ekologiczne. Strategia „Od pola do stołu” zakłada, że do 2030 roku będzie to 25% wszystkich upraw. Dla Polski to spore wyzwanie, gdyż obecnie powierzchnia upraw ekologicznych to tylko 3,5%. O to jak osiągnąć planowany cel europejski zapytała MRiRW posłanka Dorota Niedziela z Koalicji Obywatelskiej. 

W odpowiedzi resort rolnictwa poinformował, że krajowy cel rozwoju sektora rolnictwa ekologicznego jest m.in. uzależniony od podziału budżetu na realizację Planu Strategicznego Wspólnej Polityki Rolnej 2023-2027 oraz przedmiotem analiz ekspertów m. in. z IERiGŻ. Niezależnie jednak od prac na poziomie Planu Strategicznego, podejmowany jest szereg działań równoległych, mających na celu wprowadzenie ułatwień dla rolników oraz jednostek certyfikujących, a także zwiększających popyt na produkty ekologiczne oraz poziom ich wykorzystania.

Większe stawki PROW 

Od 2021 r. zostały podniesione, średnio o 27%, stawki płatności dla rolników realizujących obowiązania w ramach działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014-2020. - Podniesienie stawek płatności było spowodowane tym, że na przestrzeni ostatnich lat wzrosły koszty produkcji i tym samym zaistniała potrzeba ich uaktualnienia. Dodatkowym argumentem przemawiającym za podniesieniem stawek płatności było ustanowienie tzw. okresu przejściowego wynikającego z opóźnienia we wdrażaniu nowej WPR, i tym samym kontynuacja naborów nowych wniosków w ramach działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014-2020 w latach 2021 i 2022  - napisał w odpowiedzi na interpelację wiceminister Ryszard Bartosik. 

Ze względu na ustanowienie tzw. okresu przejściowego, Polska otrzymała dodatkowe środki finansowe do wykorzystania na rolnictwo ekologiczne. Łącznie jest to 211 mln euro. Umożliwi to sfinansowanie wszystkich wieloletnich zobowiązań ekologicznych w ramach działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014-2020 do kampanii 2024 r. włącznie. Szacuje się, że wydatki dla poszczególnych kampanii z lat 2021-2024 wyniosą: 

• 2021 – ok. 95 mln EUR, 
• 2022 – ok. 99 mln EUR,
• 2023 – ok. 77 mln EUR, 
• 2024 – ok. 41 mln EUR.

Kampania edukacyjna 

W 2020 roku zrealizowano pilotażową edycję ogólnopolskiego programu edukacyjnego pt. „Skąd się biorą produkty ekologiczne?”, skierowanego do dzieci w wieku przedszkolnym oraz ich rodziców. Głównym celem programu było zwiększanie wiedzy na temat rolnictwa ekologicznego oraz budowanie właściwych nawyków żywieniowych wśród najmłodszych. Do pilotażowej edycji programu przystąpiły 1 753 placówki przedszkolne z całej Polski. W inicjatywie udział wzięło 52 096 dzieci w wieku 5-6 lat, jak również 30 339 rodziców i opiekunów. W roku szkolnym 2020/2021 realizowana jest kolejna edycja programu. 

Ekologia w Krajowym Planie Odbudowy 

MRiRW poinformowało także, że  sektor rolno-spożywczy ma w KPO wyodrębnioną pulę na rozwój i wzmocnienie odporności na kryzysy w kwocie 2,179 mld euro. 
- Wychodząc naprzeciw zidentyfikowanym wyzwaniom planowane są działania na rzecz zwiększenia odporności, dywersyfikacji, skrócenia i zrównoważenia łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych oraz przyspieszenia i ułatwienia transformacji cyfrowej lub zielonej w gospodarstwach rolnych, tak aby kolejne kryzysy nie stanowiły już istotnego zagrożenia dla ich przyszłej stabilności – napisał wiceminister Ryszard Bartosik.

W ramach KPO przewiduje się inwestycje w m.in.: przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych i spożywczych przez rolników oraz osoby prowadzące lub rozpoczynające działalność w ramach rolniczego handlu detalicznego (RHD) i działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (MOL), sprzedaży bezpośredniej, w tym dofinansowanie:

• zakupu maszyn i urządzeń do przetwarzania, przechowywania i sprzedaży produktów, 
• specjalistycznych środków transportu 
• rozbudowy infrastruktury. 

Inwestycje te mogą dotyczyć również przetwarzania i sprzedaży produktów ekologicznych. 
Przewidziano również wsparcie mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) przetwórstwa rolno-spożywczego (podmioty istniejące i nowo zakładane) w zakresie zakupu:
• maszyn i urządzeń do przetwarzania, przechowywania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych, 
• specjalistycznych środków transportu do dystrybucji żywności 
A także rozbudowy infrastruktury zakładów, w tym zrównoważonych i innowacyjnych technologii oraz inwestycji w obszarze gospodarki obiegu zamkniętym, ochrony środowiska i rolnictwa ekologicznego. 
Planuje się także wsparcie dla tworzenia centrów przechowalniczo-dystrybucyjnych na poziomie regionów lub na poziomie lokalnym i wsparcie na rozwój rolno-spożywczych rynków hurtowych.

Kiedy nowa ustawa? 

Projekt ustawy o rolnictwie ekologicznym został skierowany do konsultacji społecznych oraz międzyresortowych. Po ich zakończeniu MRiRW planuje przesłać go  do Sejm we wrześniu 2021 r.
wk