Polski rynek eko w liczbach

– Globalny zwrot ku temu, co przyjazne naturze, jest czymś trwale obecnym we współczesnym świecie. To nie moda czy chwilowa zachcianka, ale dziejowa konieczność – mówi Krystyna Radkowska, prezeska Polskiej Izby Żywności Ekologicznej.

Dane na 31.12.20 r. wskazują:

• 1,36 miliarda złotych - szacowana wartość rynku

• 18 575 gospodarstw ekologicznych

• 1 022 przetwórni ekologicznych

• 509 291 hektarów upraw eko

• 3,5% udział w ogólnej powierzchni rolnej

• 13 jednostek certyfikujących

Chociaż wartość rynku wzrosła o 10% na przestrzeni roku (2019 do 2020), liczba gospodarstw eko spada. Dlaczego? Po przystąpieniu Polski do UE wiele gospodarstw przeszło szybką zmianę w eko ze względu na proste kryteria naboru do dopłat za ten kierunek produkcji. Powód znaczący, szczególnie w tamtych latach, kiedy popyt był znikomy a walory produktów niezbyt cenione.

Niestety, przekształcenie kończyło się na papierze. Dlatego w kolejnym PROW 2014-2020 wprowadzono szereg kryteriów do spełnienia, które zniechęciły niezaangażowanych producentów. Jednocześnie skutek jest taki, że rolnicy, którzy pozostali przy produkcji eko, zwiększają produkcję na rynek, nie zostając przy samych dotacjach. Co więcej, w ramach Zielonego Ładu przewiduje się zwiększenie dotacji na rolnictwo ekologiczne o 30%. A popyt może znacznie się zwiększyć, biorąc pod uwagę nowe dotacje dla szkół na zakup żywności eko. Już teraz w każdym polskim mieście powyżej 20 tys. mieszkańców jest co najmniej jeden sklep z żywnością eko.

Co kupują Polacy?

Przede wszystkim polscy konsumenci sięgają po warzywa i owoce oznaczone jako eko. Na drugim miejscu pojawiają się ekologiczne jaja. Dalej mamy mleko i jego przetwory oraz pieczywo. Kolejnymi produktami są mięso i wędliny, następnie zioła, orzechy i bakalie, półprodukty i dania gotowe.

– W 2020 roku Polacy na produkty BIO (sygnowane unijnym znakiem zielonego listka) wydali nieco ponad 776 milionów złotych, biorąc pod uwagę wyłącznie zakupy dokonane w sklepach niespecjalistycznych. – mówi Monika Dyrda z NielsenIQ.

Świat i Europa

Kilka konkretów o rynku eko w Europie:

• 6 milionów ha (8,1%) upraw w Europie to rolnictwo eko

• 343 tysięcy gospodarstw 

• 40 miliardów euro – wartość rynku 

W skali światowej:

• 3 największe rynki – Niemcy, Francja, USA

• 106 miliardów euro – globalna wartość rynku

• 1,5% upraw na świecie pod eko

• milion gospodarstw

Potrzebne wsparcie

Rynek żywności bio czekają duże zmiany, zarówno pod względem prawnym, jak i pod względem popytu. Żeby nie zostać w tyle, polscy rolnicy liczą na pomoc państwa, nie tylko finansową, ale przede wszystkim musi im być łatwiej na rynku.

– W dniu 25 marca br. Komisarz Janusz Wojciechowski ogłosił Europejski Plan Działania dla Rolnictwa i Żywności Ekologicznej, w którym zapowiadane jest wsparcie dla żywności ekologicznej w zamówieniach publicznych, wsparcie dla małych i średnich zakładów przetwórczych i krótkich łańcuchów dostaw. Powinien to być preferowany kierunek rozwoju w krajowych Planach Strategicznych, zgodnie z nową unijną strategią „od pola do stołu” – mówi Dorota Metera, prezes Bioekspert sp z o.o.

Wyzwania dla branży

Do problemów, jakie stoją przed gałęzią produkcji BIO zaliczyć można uzyskanie koniecznej masy krytycznej sprzedaży i sprostanie niejasnym wymogom prawnym. Wyzwaniem jest zwiększenie świadomości konsumenckiej, wysokie koszty produkcji, skrócenie łańcucha dostaw i eliminacja opakowań  tworzyw sztucznych.

– Z punktu widzenia finansowego gospodarstwo musi zachować płynność finansową. Co mogłoby taką płynność wzmocnić? Np. silne powiązania pionowe, gdzie integratorem może być np. zakład przetwórczy, który łączy producentów produkcji pierwotnej i handel detaliczny. Takie rozwiązanie mogłoby być czynnikiem stabilizuającym cały proces i jego ogniwa – od odbioru, po dostawy produkcji o określonej jakości i wielkości. – mówi Maciej Piskorski, Dyrektor Departamentu Produktów Agro w BNP Paribas.

O Koalicji na rzecz Bio

Koalicja na Rzecz Rozwoju Rynku Żywności Bio to inicjatywa łącząca organizacje dążące do rozwoju, wypracowania standardów działania i rozwiązywania problemów rynku bio w Polsce. Koalicja ma za zadanie wypromować produkty ekologiczne wśród konsumentów, zwiększyć ich dostępność na półkach, ale przede wszystkim dostarczać wiedzę w tej dziedzinie wśród producentów i przetwórców.

al na podst. raportu Koalicji na rzecz BIO we współpracy z Nielsen IQ
fot. Koalicja na rzecz BIO