Zastaw jest ograniczonym prawem rzeczowym, dla którego powstania konieczne jest zawarcie umowy w formie pisemnej (pod rygorem nieważności) oraz wpisanie do rejestru zastawów. Dla ważności zastawu rejestrowego nie jest natomiast konieczne ujawnienie go w dowodzie rejestracyjnym. Brak wpisu w dowodzie nie stanowi zatem o braku zastawu.
Odnosząc powyższe do pytania Czytelnika wskazać należy, że wierzyciel miał prawo wszcząć egzekucję z ciągnika objętego zastawem ujawnionym w rejestrze, bowiem zastaw ten jest skuteczny wobec nowego nabywcy. Kupując zastawiony ciągnik nabywca zgodził się bowiem niejako automatycznie na odpowiedzialność za zabezpieczone nim zobowiązanie.
Należy zaznaczyć, że rejestr zastawów wraz ze znajdującymi się w nim dokumentami jest jawny (rozdział 8 ustawy). Oznacza to, że każdy może domagać się informacji, czy dany przedmiot lub prawo są przedmiotem zastawu. Odpisy z rejestru zastawów, stanowiące dowód wpisu, a także zaświadczenia o braku wpisu zastawcy lub zastawcy i przedmiotu zastawu wydawane są na wniosek każdego, kto tego zażąda. Rejestr zastawów prowadzą sądy rejonowe (sądy gospodarcze). Sądem miejscowo właściwym dla dokonania wpisu jest sąd, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania (siedziba) zastawcy.
Z powyższego wynika, że przed transakcją kupujący winni byli sprawdzić w rejestrze zastawów, czy nabywany ciągnik nie jest tam ujawniony. Dopiero po uzyskaniu zaświadczenia winni ewentualnie przystąpić do transakcji. Obecnie mogą jedynie domagać się od sprzedawcy zwrotu zapłaconej za ciągnik ceny sprzedaży, pomniejszonej o kwotę pozostałą po spłacie wierzyciela, na którego rzecz ustanowiono zastaw.
adw. Mikołaj Pomin
