r e k l a m a
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Uważaj na kiszonki z traw w żywieniu krów mlecznych!
23.02.2021
Kiszonki z traw zawierające potas na poziomie 30 g/kg s.m. nie nadają się dla krów zasuszonych, ponieważ mogą negatywnie wpływać na zdrowie zwierząt.
Przy ocenie jakości kiszonek z trawy nie można zwracać uwagi wyłącznie na zawartość energii i białka surowego. Ważna jest też zawartość potasu, szczególne gdy koszona trawa na kiszonkę jest młoda, a zwartość tego pierwiastka przekracza wielokrotnie optymalną zalecaną wartość.
Maksymalnie 25 g potasu na 1 kg suchej masy
Optymalna zawartość potasu w trawach to 20–25 g na 1 kg s.m. paszy. Z punktu widzenia żywieniowego w całej dawce pokarmowej dla krów w laktacji dopuszcza się 11–12 g potasu, a dla krów zasuszanych – 8 g w przeliczeniu na kg suchej masy. Przy dużym udziale kiszonek z traw w skarmianej mieszance, wartość ta jest zazwyczaj lekko powyżej normy.
Trzeba natomiast uważać ze skarmianiem bogatych w potas sianokiszonek krowami zasuszonymi, bo może to prowadzić do problemów podczas wycieleń (zatrzymanie akcji porodowej). Koncentracja potasu powyżej 30 g na 1 kg s.m. paszy jest zdecydowanie zbyt wysoka.
Na użytkach zielonych zawartość potasu waha się między 20, a 25 g potasu na 1 kg s.m., co jest dobrym kompromisem pomiędzy odżywianiem roślin i zwierząt, twierdzi dr Hubert Schuster z Instytutu Żywienia w Szkole Wyższej w Bawarii w Niemczech.
W wielu miejscach za dużo
Obojętnie czy spojrzymy na północ, południe, zachód Niemiec czy też na Austrię – problem ze zbyt wysoką zawartością potasu w sianokiszonce jest powszechny. Przykładowo – przeciętnie zawartość potasu w pierwszym pokosie w 2019 wynosiła:
- W instytucie żywienia pn-zach Niemiec – 28 gram (95% próbek mieściło się w zakresie od 6 do 51 gram na 1 kg s.m.)
- W instytucie żywienia Nadrenia Północna-Westfalia – 29 gram (zakres między 3,3 i 43,6 na 1 kg s.m.)
- W instytucie żywienia w Bawarii 28 gram (95% próbek mieściło się w zakresie od 19 do 34 gram na 1 kg s.m.) oraz
- W Austrii – 27g ( dwie trzecie próbek mieściło się w zakresie od 12 do 41 g na 1 kg s.m).
- W dawkach pokarmowych dla krów zasuszanych należy unikać sianokiszonek o dużej zawartości potasu. Sianokiszonkę można zastąpić dodatkiem słomy i kiszonką z kukurydzy.
Jak widać – rozpiętość wyników jest bardzo duża. Widzimy wyraźne różnice między latami, gospodarstwami i pokosami. Przyczyny są różnorakie:
- Zawartość potasu na pastwisku wzrasta wraz z intensywnością użytkowania. Przykładowo – w Bawarii odsetek próbek o dużej zawartości potasu (>30g na kg s.m.) wyniósł 30% przy trzykrotnym koszeniu łąk i aż 60% przy pięciokrotnym (150 użytków zielonych między 2009 i 2014).
- Obserwowano, że zawartość składników pokarmowych w pojedynczych pokosach jest do siebie zbliżona, co można tłumaczyć swoistą dynamiką w przebiegu całej wegetacji rocznej (wykres 1). Często zawartość potasu jest najwyższa w pierwszym i ostatnim pokosie. Szczególnie młoda, gęsta trawa zawiera dużo potasu, mówi dr Michael Diepolder, ekspert od pastwisk z instytutu w Bawarii.
- Wyraźną różnicę widać między pastwiskami trwałymi, a użytkami zielonymi zakładanymi na gruntach ornych. Przykładowo – koncentracja potasu w użytkach zielonych założonymi na gruntach wcześniej użytkowanych ornie była zawsze wyższa ( do 5,8 g na 1 kg s.m.) niż na trwałych pastwiskach, które koszono na sianokiszonkę (Instytut Żywienia w Nadrenii Północnej-Westfalii.
- Jako przyczynę wysokiej zawartości potasu w roślinach obok intensywności użytkowania wskazuje się wysoki poziom nawożenia nawozami organicznymi (zwłaszcza gnojowicą).
Czy problem dotyczy regionów o intensywnej produkcji mlecznej?
Jeżeli analizujemy zawartość potasu w poszczególnych regionach, widać, że dopuszczalny poziom potasu są często przekraczany na gruntach uprawianych intensywnie. Przykładowo – sianokiszonki o wysokiej koncentracji potasu pochodziły w Nadrenii Północnej Westfalii z dwóch regionów (Niederheim i Niederung Westfalen Lippe – odpowiednio 35 i 30 g na kg s.m. Podobną tendencję zaobserwowano w Austrii, gdzie w części północno-zachodniej, w części wschodniej, jak również na pogórzu, pierwszy pokos traw miał wysoką zawartość potasu (do 37 g w 1 kg suchej masy).
Jak sprawdzić zawartość potasu w swojej paszy? Odpowiedź może dać jedynie laboratoryjna analiza składu paszy. Sianokiszonki z dużą zawartością potasu mogą być problemem w żywieniu krów zasuszonych oraz w okresie przygotowawczym, dlatego też powinny być zredukowane na kilka tygodni przed porodem. W przeciwnym razie można spodziewać się problemów w trakcie porodu (gorączka mleczna).
Dodatek kukurydzy w fazie zasuszania
W okresie zasuszania można podać zwierzętom sianokiszonką z łąk ekstensywnych lub z łąk nawożonych minimalnie nawozami organicznymi, bądź nawożonych jedynie nawozami mineralnymi. Można też zastąpić sianokiszonkę kiszonką z kukurydzy. W Niederhein wielu hodowców podaje krowom zasuszanym paszę z dodatkiem kukurydzy. Składniki podstawowe tej mieszanki to (świeża masa):
- 18 do 20 kg kiszonki z kukurydzy
- 8 kg sianokiszonki
- 2,3 do 4 kg słomy
- pasza białkowa i mineralna (dopasowana do gospodarstwa)
Taka dawka zawiera od 5,8 do 6,0 MJ NEL oraz 13 do 14% białka surowego. W przypadku suchej kiszonki z kukurydzy (ponad 40%) należy dodać do mieszanki od 6 do 8 litrów wody. Aby krowy nie mogły selekcjonować stosunkowo dużej ilości słomy, przed wymieszaniem należy ją zmielić np. w mobilnym młynie. Wykorzystanie sieczkarni, czy prasy mulczującej nie sprawdza się, ponieważ nie uzyskuje się wystarczającej homogenności i długości słomy.
– Najlepsze doświadczenie mamy z wykorzystaniem mobilnych młynów, które rozdrabniają słomę na kawałki o długości od 2 do 4 cm – mówi weterynarz Andreas Hüting. Celem jest wysoki poziom skarmiania suchej masy –12 do 14 kg. Tego nie można zrobić przy zastosowaniu melasy, albo innych smacznych elementów wiążących, a tylko poprzez zmniejszenie długości słomy, jest przekonany Hüting.
- Za pomocą młynów mobilnych można bez problemu rozdrobnić zapasy słomy.
- Młyny rozdrabniają słomę na 2–4 centymetrowe kawałki. Tak dużą (4 kg) ilość słomy w dawce bez selektywnego wybierania krowy zjedzą tylko w takiej postaci.
Podczas zmiany żywienia około 14 dni przez terminem wycielenia włączamy paszę treściwą (poziom energii 4), np. wrzucając ją na końcu mieszania do wozu paszowego. Należy pamiętać, żeby grupa krów ze zmienionym żywieniem i grupa krów zasuszanych stały w oborze w różnych miejscach. Jeśli nie ma takiej możliwości, trzeba paszę treściwą dodawać ręcznie.
– W tym celu opracowaliśmy bardzo łatwy system – tłumaczy Hüting. – Wszystkie krowy, które do porodu mają dwa tygodnie, są znakowane na czole na zielono i otrzymują indywidualnie 1 kg paszy treściwej dziennie. Krowy na tydzień przed wycieleniem są znakowane na czole na czerwono i dostają 2 kg paszy treściwej. Stosując taki system żywienia można wyeliminować negatywne skutki zdrowotne wysokiej koncentracji potasu w sianokiszonce. Krowy rozpoczynają wówczas laktację w dobrej kondycji zdrowotnej i mogą pobierać duże ilości paszy (od 26 do 80 kg).
Podsumowanie - co warto zapamiętać o żywieniu krów kiszonkami z traw?
- Wiele sianokiszonek z terenów zielonych intensywnie użytkowanych zawiera ponad 30 g potasu na 1 kg s.m.
- Zawartość potasu zależy od intensywności użytkowania, momentu pokosu oraz wykorzystania nawozów organicznych.
- Krowom w okresie zasuszania sianokiszonkę można podawać tylko w ograniczonej ilości; przeciwnym razie trzeba liczyć się z problemami w trakcie porodu.
- Jako alternatywę można wykorzystać do skarmiania krów zasuszonych sianokiszonkę z ekstensywnych łąk oraz kiszonkę z kukurydzy.
F. Greil
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a