Czy pomoc de minimis dla rolnictwa jest wyczerpana czy już została odblokowana?

– Zamierzam kupić 10 ha gruntów na powiększenie gospodarstwa rolnego. Chciałem nabyć ziemię jeszcze w grudniu ubiegłego roku, ale nie mogłem skorzystać ze zwolnienia w podatku od czynności cywilnoprawnych. Czy to prawda, że ta preferencja podatkowa jest także pomocą de minimis w rolnictwie, która podobno została wykorzystana? Czy po nabyciu gruntów rolnych mogę skorzystać ze zwolnienia, a następnie ulgi na powiększenie gospodarstwa rolnego w podatku rolnym? Czy teraz mogę skorzystać z tych preferencji podatkowych? – dopytuje się rolnik, jeden z Czytelników „Tygodnika Poradnika Rolniczego”. 

Odpowiedzi na to pytanie udzieliła prof. UAM dr hab. Aneta Suchoń, ekspertka prawa rolnego na stałe współpracująca z Tygodnikiem Poradnikiem Rolniczym. 

Jakie są limity pomocy de minimis w rolnictwie?

Kwota pomocy de minimis w rolnictwie przyznanej przez państwo członkowskie jednemu przedsiębiorstwu (gospodarstwu rolnemu) nie może przekroczyć 20 000 euro w okresie 3 lat podatkowych. Obowiązuje ona do 31 grudnia 2027 r.
Od 1 stycznia 2020 r. można korzystać z pomocy de minimis w rolnictwie. Wykorzystanie limitu pomocy de minimis w rolnictwie na dzień 09.01.2020 r. było na poziomie 72,6%.

Kiedy rolnik będzie zwolniony z uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych?

Według art. 9 pkt 2 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, sprzedaż gruntów stanowiących gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym zwalnia się od podatku, pod warunkiem że w wyniku dokonania czynności zostanie utworzone lub powiększone gospodarstwo rolne. Powierzchnia gospodarstwa rolnego utworzonego lub powstałego w wyniku powiększenia nie może być mniejsza niż 11 ha i większa niż 300 ha. Gospodarstwo natomiast musi być prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia. 

W jakiej sytuacji rolnik może stracić zwolnienia od podatku PCC?

Zwolnienie to stanowi pomoc de minimis w rolnictwie i dotyczy właśnie tego 5-letniego okresu prowadzenia gospodarstwo rolnego od dnia nabycia. Zdaniem niektórych urzędów skarbowych prowadzenie gospodarstwa ma się rozpocząć już w dniu sporządzenia umowy w formie aktu notarialnego. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 25.09.2016 r. stwierdził, że „Zarówno zbycie części gruntów, jak i zmiana ich przeznaczenia przed upływem 5 lat od dnia ich nabycia spowoduje utratę zwolnienia w całości”.

Kiedy można uzyskać zwolnienie od podatku rolnego?

Według art. 12 ust. 1 pkt 4) zwalnia się od podatku rolnego grunty przeznaczone na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego lub powiększenie już istniejącego do powierzchni nieprzekraczającej 100 ha: 

• będące przedmiotem prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego, nabyte w drodze umowy sprzedaży, 
• będące przedmiotem umowy o oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste, 
• wchodzące w skład ZWRSP objęte w trwałe zagospodarowanie. 

Jeżeli podatnik nabywa lub obejmuje grunty o powierzchni mniejszej niż 100 ha, zwolnienie dotyczy gruntów kolejno nabywanych lub obejmowanych w trwałe zagospodarowanie do powierzchni łącznie nieprzekraczającej 100 ha. 

Należy także zaznaczyć, że w razie nabycia gruntów od indywidualnych właścicieli gospodarstw rolnych nie stosuje się zwolnienia, jeżeli nabywca jest małżonkiem, krewnym w linii prostej lub jego małżonkiem, pasierbem, zięciem lub synową sprzedawcy gruntów. 

Kiedy rolnik może liczyć na obniżenie podatku rolnego?

Po upływie okresu zwolnienia (czyli 5 lat) stosuje się ulgę w podatku rolnym, polegającą na obniżeniu podatku w pierwszym roku o 75% i w drugim roku o 50%.

Zwolnienia i ulgi z tytułu zakupu gruntów z ZWRSP nie stosuje się, jeżeli przedmiotem nabycia są grunty objęte uprzednio przez nabywcę w trwałe zagospodarowanie (dzierżawę lub użytkowanie na okres nie krótszy niż 10 lat).        

prof. UAM dr hab. Aneta Suchoń