- Jakie zwierzęta wyrządzają szkody łowieckie?
- Za co w zakresie szkód łowieckich odpowiadają dzierżawcy lub zarządcy obwodów łowieckich
- Za co odpowiada Skarb Państwa na terenach wyłączonych z obwodów łowieckich?
- Kto odpowiada za szkody wyrządzane przez ptactwo: wrony, gawrony, gęsi, łabędzie, kormorany?
Szkoda łowiecka to wyłącznie straty w uprawach i płodach rolnych na gruntach rolnych w rozumieniu Prawa geodezyjnego i kartograficznego, wywoływana przez:
- dziki,
- łosie,
- jelenie,
- daniele i sarny oraz
- przy wykonywaniu polowania (art. 46.1 Prawa Łowieckiego).
Sarna, dzik, łoś, jeleń i daniel
Przyjęte rozwiązanie prawne w zakresie samego pojęcia „szkoda łowiecka” oraz sposobu jej określania ma specyficzny charakter w stosunku do rozwiązań przyjętych w Kodeksie cywilnym, co wynika z obowiązującej w Polsce od 80 lat doktryny łowieckiej, zasadniczo odmiennej od rozwiązań europejskich.
Potocznie posługujemy się pojęciem „szkody łowieckie”, co nie oddaje całej istoty problemu. Zwierząt łownych mamy formalnie kilkadziesiąt gatunków, jednak tylko 5 z nich (łoś, sarna, jeleń, daniel i dzik) wyrządzają „szkody łowieckie”.
Odpowiadają za nie dzierżawcy lub zarządcy obwodów łowieckich lub Skarb Państwa na terenach wyłączonych z obwodów łowieckich, na podstawie Prawa Łowieckiego.
Szkody a gatunki prawnie chronione
Inna zwierzyna, 5 gatunków zwierząt prawem chronionych – wilk, żubr, ryś, bóbr, niedźwiedź – wyrządzają szkody, za które odpowiada Skarb Państwa, na podstawie Prawa Ochrony Przyrody.
Za szkody wyrządzone rolnikom przez pozostałe gatunki zwierząt, np. wrony, gawrony, gęsi, łabędzie, kormorany, faktycznie nie odpowiada nikt.
W dużym uproszczeniu cały problem szkód można sprowadzić do odpowiedzi na pytanie: czy w obowiązującym systemie prawnym są respektowane konstytucyjne prawa właściciela (posiadacza) nieruchomości do godziwego odszkodowania za wyrządzone szkody? Odpowiedź brzmi – nie, co potwierdził kilkakrotnie Trybunał Konstytucyjny.
Szkoda łowiecka obejmuje zasadniczo straty „rezultatu”, czyli straty w plonie lub z płodach rolnych i nie obejmuje kosztów utraconych korzyści, jak nakazuje to kodeks cywilny. Jako uzasadnienie doktrynalne takiego założenia wysuwa się pogląd o braku możliwości wskazania osoby bezpośrednio odpowiedzialnej za szkody łowieckie, ponieważ zwierzęta łowne są własnością Skarbu Państwa (art. 2 Prawa łowieckiego) i nikt nie ma faktycznego władztwa nad nimi.
Konstrukcja prawna odpowiedzialności za szkody łowieckie – dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego – opiera się na „odpowiedzialności przeniesionej albo przypisanej”, poprzez sam fakt dzierżawy obwodu łowieckiego, bez wskazania związku przyczynowo-skutkowego ze szkodą. Obecna ułomna konstrukcja prawna bazuje na bardzo ograniczonej odpowiedzialności kół łowieckich i wojewody (czyli Skarbu Państwa).
Ten model odpowiedzialności nie jest wydolny finansowo i organizacyjnie, czyli – inaczej mówiąc – poszkodowani rolnicy nie otrzymują z zasady godziwego odszkodowania na podstawie obowiązującego prawa. Praprzyczyną trwających od dziesięcioleci problemów ze szkodami łowieckimi jest odjęcie (zawłaszczenie) po 1945 r. właścicielowi gruntu tzw. prawa polowania i nieciągła konstrukcja prawna własności zwierząt dziko żyjących.
Roman Włodarz
Podstawa prawna: Prawo łowieckie z 13 października 1995 r.
Artykuł jest informacją i nie stanowi porady prawnej.
