r e k l a m a
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Co się dzieje, gdy bilans energetyczny staje się zbyt niski?
30.09.2019
Znaczny niedobór energii prowadzi do zachwiania stabilności w produkcji mleka i osłabia układ odpornościowy zwierzęcia.
W okresie powycieleniowym metabolizm krowy mlecznej może ulec ogromnym wahaniom. Przyczyną tych wahań jest fakt, iż wraz z wycieleniem, w ciągu zaledwie kilku dni podwaja się zapotrzebowanie energetyczne zwierzęcia. Jednocześnie świeżo wycielona krowa nie jest w jeszcze w stanie pobrać wystarczającej ilości paszy. Aby uzupełnić brakującą energię mobilizuje rezerwy tkanki tłuszczowej i białkowej ciała. Niektóre krowy zaczynają zużywać swoje rezerwy już przed wycieleniem, co można zaobserwować po wzroście stężenia wolnych kwasów tłuszczowych (NEFA) we krwi.
Skąd się biorą wolne kwasy tłuszczowe we krwi krowy?
NEFA powstaje w wyniku mobilizacji tkanki tłuszczowej. Problematyczne jest to, iż z powodu niedoborów energetycznych metabolizm nie może przetworzyć wszystkich wolnych kwasów tłuszczowych NEFA i zapobiegawczo przechowuje ich część. Około 25% tłuszczów trafia do wątroby gdzie jest magazynowane. W przypadku nasilonego dopływu NEFA, może dojść do stłuszczenia wątroby, co szkodzi jej funkcjonowaniu. Do rozkładu i przekształcania kwasów tłuszczowych NEFA organizm potrzebuje glukozy. Jeśli nie ma jej potrzebnej ilości, rośnie stężenie ciał ketonowych: acetonu i kwas beta-hydroksymasłowego BHB. W efekcie końcowym krowa zapada na ketozę.
Ketoza nawet przed wycieleniem
Badania przeprowadzone przez weterynarzy z Uniwersytetu Cornell, w ponad 100 stadach, z co najmniej 250 krowami w każdym, wykazały, że:
- spośród 540 jałówek badanych przed wycieleniem 45% miało wartości NEFA powyżej 0,6 mmol/
- z 932 jeszcze nie wycielonych krów 26% nadal wykazywało zwiększone stężenie NEFA.
Oznacza to, że metabolizm tych krów był już bliski „wykolejenia”, lub był już „wykolejony”.
Dwa tygodnie po wycieleniu 25% jałówek oraz 33% krów wykazywało podwyższone stężenie NEFA (> 1,4 mmol/L) oraz wysokie stężenie BHB (> 1 mmol/L).
Jak się później okazało, u krów, u których rozwinęła się subkliniczna ketoza w czasie pierwszych siedmiu dni, istniało zwiększone ryzyko zachorowań na inne choroby. W grupie tych zwierząt często obserwowano: przemieszczenie trawieńca, zapalenia macicy czy kliniczną ketozę. Ryzyko zapalenia macicy wzrastało dwukrotnie u krów, u których już od trzeciego dnia po wycieleniu stężenie BHB wynosiło powyżej 1 mmol/L, a ryzyko przemieszczenia trawieńca było aż siedmiokrotnie wyższe. Również aż 15% mniej krów z ketozą było cielnych, oraz ich średnia wydajność była o około 350 kg mleka mniejsza w laktacji.
Cyfrowy pomiar stężenia BHB we krwi jest najdokładniejszym sposobem pomiaru poziomu ketozy we krwi. Od wartości progowej 1,2 mmol/l mówi się o ketozie subklinicznej
Na ketozę cierpi 43% krów po wycieleniu
Subkliniczna postać ketozy (stężenie BHB 1,2-2,9 mmol/L) najczęściej występuje pomiędzy czwartym a piątym dniem od wycielenia. Średnio krowy potrzebowały dobrych pięciu dni, do momentu, gdy wartości BHB powróciły do normy. Jest to wynik doświadczenia, w którym obserwowano łącznie 1717 krów przez dłuższy okres czasu. Każda krowa pomiędzy trzecim i szesnastym dniem laktacji była badana sześciokrotnie (w poniedziałki, środy i piątki). Wyniki tych badań wykazały, iż tylko 57% krów świeżo wycielonych było zdrowych, a aż 43% zachorowało na ketozę.
Czy poziom BHB jest istotny?
Tak, z pewnością ma to znaczenie, czy pierwszy test na ketozę pokaże wynik w wysokości 1,2 czy 2,1 mmol/L. Im wyższe stężenie w ciągu pierwszych dni po wycieleniu (od dnia trzeciego), tym większa ilość mleka zostanie później utracona. Każdorazowy wzrost stężenia o 0,1 mmol/L, obniża wydajność o pół kilograma.
Badania kontrolne krwi
Badanie krwi pomaga zdiagnozować przypadki subkliniczne. Przyczyną jest brak energii lub inna choroba, która prowadzi do obniżenia pobrania paszy. Subkliniczna ketoza prowadzi do obniżenia wydajności mlecznej i zwiększenia ryzyka wystąpienia chorób po wycieleniu. Ciała ketonowe można wykryć z krwi, moczu i mleka. Najdokładniejsze wyniki pochodzą z badań krwi. W celu monitorowania stada możliwa jest również analiza moczu. Pobieranie próbek moczu poprzez pocieranie poniżej sromu jest łatwe do opanowania, a cena pasków kontrolnych jest porównywalnie niższa. Wyniki nie są tak dokładne jak w przy badaniu krwi. W tym przypadku należy spodziewać się około 15% fałszywych wyników pozytywnych, co oznacza, że 15% krów zostanie niepotrzebnie poddanych leczeniu.
Do pobierania krwi u krów za pomocą igły iniekcyjnej odpowiednie są naczynia krwionośne w dolnej części ogona, a za pomocą mikrolancetu na zewnętrznej oraz wewnętrznej części ucha. Żyła wymieniowa na podbrzuszu nie nadaje się do diagnostyki ketozy, ponieważ wartości do 0,5 mmol/L wypadają niżej od próbek pobranych z ucha czy ogona. Powodem tego jest to, że wymię rozkłada ciała ketonowa, gdy odpływa mleko.
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a