Pszenżyto jare w doświadczeniach PDO
r e k l a m a
Partnerzy portalu

Pszenżyto jare w doświadczeniach PDO

28.01.2022autor: Janusz Biernacki

Połowa zimy to najwyższy czas by zaopatrzyć się w materiał siewny, m.in. pszenżyta jarego. W wyborze właściwej odmiany, także pod względem oszczędności w uprawie, czy stabilnego plonowania, niezwykle pomocne są wyniki badań PDO.

Oferta odmian pszenżyta jarego jest dość szeroka. Obecnie Krajowy rejestr (KR) pszenżyta jarego liczy bowiem 16 odmian. Wszystkie pochodzą z hodowli krajowej, z czego po 8 z Hodowli Roślin Strzelce Grupa IHAR i DANKO Hodowla Roślin.
Na rynku nasiennym od kilku już lat wyraźnie dominują trzy odmiany: Mazur, Dublet i Mamut, które według danych PIORiN łącznie zajmują ponad 60% powierzchni plantacji nasiennych w tym gatunku. W roku 2021 większe znaczenie miały jeszcze odmiany Hugo i Impetus. Ogólna powierzchnia plantacji nasiennych z pszenżytem jarym w roku 2021 wynosiła 1180 ha i była podobna jak w roku 2019.
PDO wskazują najlepsze odmiany
Na wykresach (Rys. 1. I Rys. 2.) przedstawiono wyniki plonowania 11 odmian badanych w doświadczeniach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO) w latach 2019–2021, natomiast w tabeli 1. również wyniki pozostałych cech rolniczo-użytkowych. Pozioma linia na wykresie oznacza średni plon odmian w danym roku.
Znaczną trudność w trafnym wyborze odmiany, także pszenżyta jarego, stanowi zmienność plonowania w poszczególnych latach. Dla rolnika najbardziej pożądane są odmiany plonujące stabilnie w latach, które w zmieniających się i nieprzewidywalnych warunkach pogodowych pozwalają uzyskać zadowalający plon.
Średnio w trzyleciu na przeciętnym poziomie agrotechniki najlepiej plonowała odmiana Mamut, natomiast na wysokim poziomie agrotechniki – Impetus. Warto podkreślić dużą stabilność plonowania odmiany Mamut, z kolei dla odmiany Impetus mniej korzystny był rok 2020. Z kolei odmiany Hugo, Odys, Dublet i Gucio relatywnie lepiej plonowały w roku 2019, co może świadczyć o ich większej tolerancji na suszę. Z kolei relatywnie niska odmiana Sopot lepiej plonowała w latach 2020–2021. Należy jednak zaznaczyć, że różnice w średnim poziomie plonowania badanych odmian są stosunkowo niewielkie i dla obydwóch poziomów agrotechniki (a1 i a2) nie przekraczają 4 dt/ha. 


Problem z wyleganiem
Pszenżyto jare jest zbożem dość wysokim i wyleganie może stanowić pewien problem w jego uprawie. Ponadto, nie ma obecnie zarejestrowanych środków chemicznych zapobiegających wyleganiu, dlatego ważna jest genetyczna odporność odmian na to zjawisko. Różnice odmianowe w tej cesze są dość znaczne. Większą odpornością na wyleganie wykazuje odmiana Impetus, a także Kompan, Mamut i Sopot, które są również na ogół niższe od pozostałych zarejestrowanych. Małą odpornością na wylegnie cechuje się natomiast odmiana Dublet.
Małe różnice w odporności na choroby
Odmiany pszenżyta jarego badane obecnie w doświadczeniach PDO nie wykazują dużego zróżnicowania w odporności na choroby. Dla większości chorób oceny mieszczą się w zakresie 4–6 (w skali 9-stopniowej). Nieco większe różnice obserwuje się w odporności na mączniaka prawdziwego i rdzę brunatną. Z kolei rdza żółta w większym nasileniu występuje tylko w niektórych latach, jednak na odmianach podatnych może przyczynić się do znacznej obniżki plonu. Mniejszą odpornością na tę chorobę ma odmiana Sopot.

Plony w rejonach
W tabeli 2. przedstawiono wyniki plonowania pszenżyta jarego dla sześciu rejonów agrotechnicznych kraju, ustalonych przez COBORU, m.in. na potrzeby oceny odmian. Różnice w poziomie plonowania w poszczególnych rejonach są znaczne, a wynikają one głównie ze zmiennego przebiegu pogody, w tym ilości i rozkładu opadów oraz ze zróżnicowanych warunków glebowych.
Niższe plony uzyskano w rejonach III, IV i VI, a najwyższe – w rejonie II. Różnice dla poszczególnych odmian są także istotne. W tabeli kolorem żółtym wyróżniono trzy najlepiej plonujące odmiany w poszczególnych rejonach. Odmianami, które znalazły się „na podium” w największej liczbie rejonów są: Mamut, Impetus i Santos.
Pszenżyto jare w danych GUS
W ostatnich latach obserwuję się tendencję zmniejszania powierzchni uprawy zbóż jarych, w tym również pszenżyta jarego. Według danych GUS, w roku 2020 jego areał wynosił zaledwie 69 tys. ha, ponad dwukrotnie mniej niż jeszcze kilka lat temu. Na malejące znaczenie zbóż jarych wpływa kilka czynników, przede wszystkim powtarzające się w ostatnich latach (w różnym nasileniu) okresy z niedoborem opadów. Ostatnio, szczególnie dotkliwe susze wystąpiły w latach 2018 i 2019. Zboża ozime, ze względu na lepiej rozwinięty system korzeniowy i dłuższy okres wegetacji, wykazują większą tolerancję na suszę, cechują się też wyższym potencjałem plonowania.
[bie]
autor Janusz Biernacki

Janusz Biernacki

<p>redaktor „top agrar Polska”, specjalista w zakresie uprawy i nawożenia roślin.</p>

przeczytaj inne artykuły tego autora
r e k l a m a
r e k l a m a

Przeczytaj także

Zboża

Odmiany jęczmienia jarego w badaniach PDO

Największy wpływ na wielkość plonów ma wybór odpowiedniej odmiany. Podjęcie tej strategicznej dla gospodarstwa decyzji warto dokonać na podstawie wyników badań PDO.

czytaj więcej
Zboża

Kiedy pleśń śniegowa zaatakuje jęczmień bez śniegu?

Sprawca pleśni śniegowej, grzyb Microdochium nivale powszechnie występuje w środowisku, zwłaszcza na polach, gdzie często uprawia się zboża oraz kukurydzę. Wymaga on do rozwoju na roślinach specyficznych warunków – stosunkowo niskiej temperatury (0–10°C), odcięcia roślin od powietrza, co powoduje, że się duszą oraz dość długiego występowania takich warunków. Dlaczego w ubiegłym roku pleśń śniegowa zaatakowała jęczmień ozimy pomimo małych opadów śniegu?

czytaj więcej
Zboża

Brak warunków na odchwaszczanie

Pogoda wreszcie przyniosła deszcze, które uzupełnią nieco letnie braki opadów. Niestety, aura uniemożliwia odchwaszczanie zbóż ozimych.

czytaj więcej

Najważniejsze tematy

r e k l a m a
Pytania i regulaminy
Kategorie
Produkty Agrarsklep
Przydatne linki
Social Media

Polskie Wydawnictwo Rolnicze Sp. z o.o., ul. Metalowa 5, 60-118 Poznań. Akta rejestrowe przechowywane w Sądzie Rejonowym Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydziale Gospodarczym, KRS 0000101146, NIP 7780164903, REGON 630175513, kapitał zakładowy: 1.000.000 PLN.

Wszystkie prezentowane w ramach niniejszego portalu treści są własnością Polskiego Wydawnictwa Rolniczego Sp. z o.o., są zastrzeżone i chronione prawem autorskim, kopiowanie i dalsze rozpowszechnianie treści jest zabronione. (art. 25 ust. 1 pkt 1b ustawy z 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych)