Jesienne odchwaszczanie zbóż bez poprawek
r e k l a m a
Partnerzy portalu

Jesienne odchwaszczanie zbóż bez poprawek

17.09.2023

Wiemy, że jesienne odchwaszczanie zbóż powinno być standardem. Czy można je wykonać tak, żeby na wiosnę nie oglądać łanów przerośniętych chwastami?

Z artykułu dowiesz się

  • Wybór terminu zabiegu chwastobójczego. Od czego zależy?
  • Herbicydy doglebowe
  • Herbicydy powschodowe
  • Jak długo działają jesienią herbicydy?
  • Późne odchwaszczanie. Jakie substancje czynne można zastosować?
Widok łanów przerośniętych chwastami to efekt albo nieskutecznego dobrania preparatu, albo złego terminu zabiegu lub też przebiegu pogody. Dochodzi do tego skład gatunkowy chwastów, głównie zimujących, które nieskutecznie zwalczone szybko zaczynają dominować wiosną nad zbożami. Takie obrazki widywaliśmy niejednokrotnie w tym roku.

Jesienią praktycznie zawsze trzeba się liczyć z występowaniem miotły zbożowej.

Wybór terminu zabiegu chwastobójczego

Wybór zależy od dwóch głównych czynników:
  • od zachwaszczenia,
  • warunków pogodowych (sprzyjających bądź nie).
Plantatorzy dążą do wykonania zabiegu herbicydowego, najlepiej jednym środkiem, który skutecznie ograniczy głównie zimujące gatunki dominujące oraz przy okazji i chwasty towarzyszące. Takie podejście ma uzasadnienie ekonomiczne, które obecnie stanowi podstawę działań, związanych z wykonywaniem zabiegów ochrony plantacji ozimin przed chwastami.

r e k l a m a
Z gatunków dwuliściennych uciążliwe mogą być chaber bławatek...
... czy maki. 

Termin przedwschodowy - herbicydy doglebowe i powschodowe

Coraz rzadziej stosowany przez plantatorów ze względu na niewielką liczbę s.cz. i niepewność odnośnie do wilgotności gleby. Przy odpowiednich warunkach zabieg herbicydem doglebowym jest bardzo skuteczny i trwały (zabezpiecza plantację nawet przez kolejne 2–3 miesiące). Oto substancje do zastosowania w tym terminie (część z nich ma też zalecenia powschodowe):


Zobacz także: Zwalczanie wyczyńca w zbożach i w rzepaku

  • flurochloridon – stosuje się do 2 dni po siewie pszenicy, pszenżyta i żyta. Ogranicza m.in. miotłę, wiechlinę, mak polny, marunę, rumianek, dymnicę czy samosiewy rzepaku;
  • diflufenikan – może być stosowany pojedynczo lub w mieszaninach. Może być stosowany zaraz po siewie, ale przed wschodami pszenicy i żyta. Zabezpiecza przed np. wyczyńcem, fiołkiem, gwiazdnicą, jasnotą, maruną, przytulią, przetacznikiem bluszczykowym i perskim, tasznikiem;
  • flufenacet – można aplikować zaraz po siewie, ale przed wschodami pszenicy. Polecany przy zwalczaniu miotły, wiechliny, stokłosy bezostnej, życicy trwałej i wyczyńca;
  • prosulfokarb – do ochrony pszenicy, pszenżyta, żyta i jęczmienia zaraz po siewie – do fazy 3 liści. Dużą wrażliwość na działanie tej substancji wykazują miotła, gwiazdnica, dymnica, jasnota, niezapominajka, przetacznik bluszczykowy i perski, przytulia i samosiewy rzepaku;
  • pendimetalina – można ją stosować zaraz po siewie, przed wschodami pszenicy i jęczmienia oraz w fazie liścieni – do 3 liści pszenicy, pszenżyta, jęczmienia i żyta. W maksymalnej zalecanej dawce zwalcza miotłę, wyczyńca, gwiazdnicę, marunę, samosiewy rzepaku, przytulię, fiołka i tasznika.

Termin powschodowy - herbicydy od fazy liścieni do 3 liści właściwych

Powschodowo chwasty w zbożach ozimych zwalcza się najczęściej w 3 terminach Pierwszy obejmuje fazę liścieni do 3 liści właściwych zbóż. Drugi okres to faza od 4–5 liści do początku lub pełni krzewienia. Trzeci termin określany jest mianem późnojesiennego czy wręcz wczesnozimowego i obejmuje fazę końca krzewienia lub zakończenia wegetacji jesiennej, albo moment wystąpienia pierwszych krótkotrwałych przymrozków.


Jak długo działają jesienne herbicydy?

Długość działania substancji to bardzo ważny aspekt w kontekście utrzymania czystej plantacji zbóż przez całą ich wegetację. O długości działania herbicydów możemy mówić w przypadku substancji działających odglebowo. Te działające typowo nalistnie jeśli nie zostaną pobrane, to nie zadziałają w ogóle. Dlatego na rynku sporo jest mieszanin fabrycznych zawierających oba typy substancji, dzięki czemu oferowane preparaty chwastobójcze zwalczają chwasty już obecne na plantacji i te wschodzące później.

Substancją, ze strony której możemy liczyć na 35 dni ochrony jest prosulfokarb. Za nim plasuje się flurochloridon, który jest substancją typowo doglebową. Po zastosowaniu działa przez około 40 dni. Kolejny w zestawieniu to flufenacet. Jego działanie oceniane jest na około 45 dni. Dwa razy dłuższego działania chwastobójczego można się spodziewać od pendimetaliny. Ten "klasyk" będzie działać przez około 90 dni. Rekordzistą w tym gronie jest diflufenikan, który może działać nawet przez 120 dni.

  • Pierwszy termin nalistny
Oprócz pojedynczych s.cz. herbicydów bardzo dobre rezultaty w zwalczaniu wielu chwastów uzyskuje się, wykorzystując do tego celu fabrycznie mieszaniny. Takim przykładem może być diflufenikan i flufenacet, stosowane od liścieni do 4. liścia zbóż ozimych. Skutecznie ograniczają miotłę i wyczyńca, przytulię, bodziszka, fiołka, gwiazdnicę czy chwasty rumianowate. Zbliżone spektrum działania ma mieszanina diflufenikanu i prosulfokarbu, która zadowalająco zwalcza m.in. miotłę, wyczyńca, gwiazdnicę, fiołka, mak, marunę, rumianek, przetacznika czy samosiewy rzepaku w zbożach w fazie liścieni do 3 liści.
Kolejna mieszanina zawierająca diflufenikan i pendimetalinę skutecznie ogranicza miotłę, fiołka, gwiazdnicę, jasnoty, przetaczniki, mak, przytulię, samosiewy rzepaku, tasznika i tobołki w pszenicy, jęczmieniu, życie i pszenżycie. Następny duet składający się z flufenacetu i metrybuzyny w stopniu zadowalającym ogranicza np. miotłę, bodziszka, gwiazdnicę, jasnotę, mak, marunę, rumian, przetacznika perskiego, samosiewy rzepaku we wszystkich oziminach.

Przytulię już jesienią da się ograniczyć niemal wszystkimi substancjami.
Fabryczna mieszanina trzech s.cz., tj. diflufenikanu, flufenacetu i metrybuzyny może być stosowana do ograniczania wielu chwastów, m.in. miotły, bodziszka porozcinanego, chabra, fiołka, gwiazdnicy, jasnot, maruny, rumianu, rumianku, maku, przytulii, przetaczników, samosiewów rzepaku we wszystkich zbożach.
Na koniec trio, składające się z chlorotoluronu, diflufenikanu i pendimetaliny. Mieszanka ta może być stosowana w bardzo wąskim przedziale czasowym, tj. w fazie 2–4 liści. Skutecznie ogranicza miotłę, wiechlinę, fiołka, gwiazdnice, niezapominajkę, marunę, rumianek, przetacznika perskiego, przytulię, samosiewy rzepaku, tasznika i tobołki.

Późne odchwaszczanie - jakie substancje czynne?

Wykonanie późnego odchwaszczania dotyczy przede wszystkim późno zasianej pszenicy lub wysianej terminowo, lecz z różnych powodów nieodchwaszczonej we wcześniejszym terminie. Można też to zrobić celowo, czekając, aż skiełkuje większość zimujących późno wschodzących gatunków chwastów. Możemy wtedy zastosować kilka rozwiązań:
  • pinoksaden – wykorzystywany od fazy 1. liścia do końca wegetacji jesiennej. Skutecznie ogranicza tylko chwasty jednoliścienne, np. miotłę, wyczyńca oraz wiechlinę, nawet w bardzo zaawansowanych fazach rozwojowych i do tego w bardzo niskiej temperaturze powietrza, wynoszącej zaledwie 1–2ºC;
  • diflufenikan + flufenacet + penoksulam – zarejestrowane w pszenicy i pszenżycie od fazy 1. liścia do pełni krzewienia. Zwalcza miotłę i niektóre chwasty dwuliścienne, np. bodziszka drobnego, fiołka, gwiazdnicę, jasnotę purpurową, marunę, rumian, przetacznika bluszczykowego, przytulię, samosiewy rzepaku, tasznika;
  • klodinafop + pinoksaden – do zastosowania w fazie 2 liści do początku krzewienia, a wykorzystywany jest do zwalczania głównie miotły i wyczyńca;
  • diflufenikan + florasulam – zalecane od 2. liścia do 2. rozkrzewienia. Skutecznie zwalczają jedynie gatunki dwuliścienne, np. fiołka, gwiazdnicę, jasnotę, marunę bezwonną i nadmorską, przetacznika perskiego, przytulię, tasznika i tobołki;
  • chlorotoluron – zalecany od fazy 3. liścia do końca wegetacji lub do pierwszych przymrozków. Można go stosować do temperatury –3ºC, bez okrywy śnieżnej. Lepiej działa przy około 1–2ºC. Wykorzystywany jest głównie do bardzo późnego zwalczania miotły i wyczyńca oraz w mniejszym stopniu chabra, gwiazdnicy, jasnoty różowej, rumianu, tasznika i tobołków;

Gatunki rumianowate usunie większość dostępnych mieszanin fabrycznych.


  • chlorotoluron + diflufenikan – mogą być stosowane w pszenicy (faza liścieni do końca krzewienia) oraz w jęczmieniu i pszenżycie (faza 3 liści do końca krzewienia). Zwalczą miotłę oraz bodziszka drobnego, dymnicę, fiołka, gwiazdnicę, jasnoty, marunę bezwonną, rumianek, przetacznika polnego, przytulię, tasznika;
  • flufenacet + pikolinafen – duet ten może być stosowany do końca krzewienia zbóż ozimych. Ogranicza miotłę oraz fiołka, gwiazdnicę, mak, przetacznika perskiego, rumianek, przytulię, samosiewy rzepaku i tasznika;
  • mezosulfuron metylowy + tienkarbazon metylu (np. Incelo + adiuwant Biopower) – dwuskładnikowa mieszanina, którą można stosować w pszenicy ozimej, pszenicy ozimej durum, pszenżycie ozimym i życie aż do końca wegetacji jesiennej. Skutecznie ogranicza miotłę zbożową, wyczyńca polnego, wiechlinę roczną i życice. Ponadto bardzo dobrze eliminuje gwiazdnicę pospolitą, mak polny, marunę bezwonną, rumianek polny, niezapominajkę polną, przytulię czepną, samosiewy rzepaku i tasznika pospolitego;
  • propoksykarbazon sodowy + mezosulfuron metylowy – mieszaninę tę również można stosować do późnej jesieni w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym i życie, a wykorzystywana jest do skutecznego zwalczania miotły zbożowej, wyczyńca polnego, stokłosy żytniej i płonnej oraz życicy trwałej. Ponadto mieszanina ta dobrze ogranicza gwiazdnicę pospolitą, marunę bezwonną, rumian polny, samosiewy rzepaku, tasznika pospolitego i tobołki polne;
  • diflufenikan + florasulam + penoksulam – mieszanina polecana do ochrony plantacji pszenicy ozimej, jęczmienia ozimego i pszenżyta ozimego w fazie 1. liścia do 3. rozkrzewienia. Trio skutecznie zwalcza miotłę zbożową oraz chabra bławatka, fiołka polnego, gwiazdnicę pospolitą, jasnoty, mak polny, marunę bezwonną, przetaczniki, przytulię czepną, samosiewy rzepaku, tasznika pospolitego, tobołki polne;
  • diflufenikan + mezosulfuron metylowy + jodosulfuron metylosodowy – trio to można stosować do fazy pełni krzewienia pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego i żyta. Skutecznie zwalcza miotłę zbożową, wyczyńca polnego, bodziszka drobnego, dymnicę pospolitą, fiołka polnego, gwiazdnicę pospolitą, jasnotę purpurową, mak polny, marunę bezwonną, rumian polny, niezapominajkę polną, przetaczniki, przytulię czepną, samosiewy rzepaku, stulichę psią, tasznika pospolitego i tobołki;
  • florasulam + tribenuron metylowy – zalecany jest do ochrony plantacji pszenicy, pszenżyta i żyta od 2. liścia do końca wegetacji. Bardzo dobrze ogranicza jedynie gatunki dwuliścienne, tj. chabra bławatka, gorczycę polną, gwiazdnicę pospolitą, mak polny, marunę bezwonną, niezapominajkę polną, przytulię czepną, samosiewy rzepaku, tasznika pospolitego, tobołki polne;
  • florasulam + metsulfuron metylowy + tribenuron metylowy – substancje te mogą być stosowane od początku krzewienia do końca wegetacji jesiennej pszenicy, pszenżyta i żyta. Jest to jedyna mieszanina zarejestrowana do jesiennego zwalczania ostrożnia polnego. Zwalcza też np. jasnoty, dymnicę, rumianek pospolity, marunę bezwonną, mak, chabra, gwiazdnicę czy przytulię.

dr Tomasz Sekutowski
IUNG we Wrocławiu
r e k l a m a
r e k l a m a

Przeczytaj także

Jak rozpoznać owies głuchy?

Dobór herbicydów zwykle opiera się na znajomości pola - środek dobieramy na chwasty, z którymi mieliśmy największy problem, o stosunkowo szerokim spektrum zwalczanych chwastów. Kłopot zaczyna się, gdy mamy nowe pole, gdy nie wiemy, co na nim wyrośnie lub warunki pogodowe powodują, że kiełkują chwasty pojawiające się co kilka lat. Wówczas trzeba je rozpoznać w fazie liścieni (lub pierwszego liścia w przypadku jednoliściennych oraz kiełkujących hipogeicznie). Jak rozpoznać siewki owsa głuchego? Czym możemy go zwalczyć?

czytaj więcej

Precyzyjny siew, mniejsza obsada, nowe odmiany - wysoki potencjał plonotwórczy zbóż

Zmiany klimatu, postęp hodowlany i technologiczny skłaniają do coraz precyzyjniejszych siewów zbóż, czego jednak nie zauważa się na polach zbyt często.

czytaj więcej
Rynek zbóż

Żniwa 2023: jakie plony oraz ceny zbóż i rzepaku w Wielkopolsce? Mało kto wyszedł na plus

  W całym kraju tegoroczne żniwa były trudne – najpierw susza, potem deszcz nawalny, oczekiwanie na zbiór i w końcu słaba jakość ziarna. Jakie były w tym roku plony zbóż i rzepaku ozimego?

czytaj więcej

Najważniejsze tematy

r e k l a m a
Pytania i regulaminy
Kategorie
Produkty Agrarsklep
Przydatne linki
Social Media

Polskie Wydawnictwo Rolnicze Sp. z o.o., ul. Metalowa 5, 60-118 Poznań. Akta rejestrowe przechowywane w Sądzie Rejonowym Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydziale Gospodarczym, KRS 0000101146, NIP 7780164903, REGON 630175513, kapitał zakładowy: 1.000.000 PLN.

Wszystkie prezentowane w ramach niniejszego portalu treści są własnością Polskiego Wydawnictwa Rolniczego Sp. z o.o., są zastrzeżone i chronione prawem autorskim, kopiowanie i dalsze rozpowszechnianie treści jest zabronione. (art. 25 ust. 1 pkt 1b ustawy z 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych)