O problemach z BDO pisaliśmy już od jesieni 2019 roku. Najpierw było straszne zamieszanie w końcówce 2019 roku <strong>by gospodarstwa posiadające powyżej 75 ha zdążyły z wpisem do ewidencji BDO. </strong>Wielu rolników nie zdążyło, dlatego urzędy marszałkowskie wydłużyły ten termin do połowy 2020 roku. Ale to nie rozwiązuje problemu, bo niektórzy rolnicy czekają już 3 miesiąc na potwierdzenie rejestracji w BDO.<br /><br /><strong>Problemem są też koszty odbioru i utylizacji odpadów. Dopłata do 1 tony rolniczy odpadów to 500 zł, podczas gdy firmy żądają za wywóz jednej tony nawet 3-4 tys. zł.</strong> Wiele gmin nie stać na pokrywanie kosztów utylizacji. Niektóre próbują inaczej dogadywać się z firmami. <br /><br />Poniżej przykład z południa Polski. W filmie wypowiadają się: <strong>Jan Damboń</strong> – rolnik z Nieznaszyna, <strong>Tomasz Cichoń</strong> – rolnik z Ostrożnicy, <strong>Paweł Wójtowicz</strong> – wiceprezes Opolskiego Związku Producentów Rolnych oraz <strong>Jerzy Treffon </strong>– wójt gminy Pawłowiczki. <br /><br /><a href="/filmy/bdo-rolnicy-nadal-maja-problem-z-odpadami/" target="_blank" rel="noopener">ZOBACZ FILM!</a><br /><br /><em>Tekst i zdjęcia: dr Mariusz Drożdż</em>

Redaktor naczelny portalu topagrar.pl, szef zespołu PWR Online

author

Bartłomiej Czekała

top agrar Polska

baza odpadów

folia rolnicza

folie kiszonkarskie

gospodartwo rolne

odpady rolnicze

odpady w gospodarstwie

siatka

BDO – rolnicy nadal mają problem z odpadami

Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami to problem dla wielu rolników, którzy nie uzyskali jeszcze wpisu do rejestru i nie aktywowali konta. Rolnicy uważają, że to kolejne obostrzenia spowodowane rosnącą biurokracją.<br /><br />O problemach z BDO pisaliśmy już od jesieni 2019 roku. Najpierw było straszne zamieszanie w końcówce 2019 roku by gospodarstwa posiadające powyżej 75 ha zdążyły z wpisem do ewidencji BDO. Wielu rolników nie zdążyło, dlatego urzędy marszałkowskie wydłużyły ten termin do połowy 2020 roku. Ale to nie rozwiązuje problemu, bo niektórzy rolnicy czekają już 3 miesiąc na potwierdzenie rejestracji w BDO.<br /><br />Problemem są też koszty odbioru i utylizacji odpadów. Dopłata do 1 tony rolniczy odpadów to 500 zł, podczas gdy firmy żądają za wywóz jednej tony nawet 3-4 tys. zł. Wiele gmin nie stać na pokrywanie kosztów utylizacji. Niektóre próbują inaczej dogadywać się z firmami. <br /><br />Poniżej przykład z południa Polski. W filmie wypowiadają się: Jan Damboń – rolnik z Nieznaszyna, Tomasz Cichoń – rolnik z Ostrożnicy, Paweł Wójtowicz – wiceprezes Opolskiego Związku Producentów Rolnych oraz Jerzy Treffon – wójt gminy Pawłowiczki.

Reportaże

<p>Dopiero 30 stycznia br. opublikowano ustawę o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw. Znowelizowane przepisy wydłużają termin, do którego można prowadzić ewidencję odpadów w formie papierowej – do 30 czerwca br. <strong>Przedłużenie to nie dotyczy jednak obowiązku rejestracji</strong>.</p>
<h2><br />Rejestracja tylko elektronicznie</h2>
<p>Po 1 stycznia br. rejestracja w Bazie Danych o Odpadach (BDO) jest możliwa tylko w formie elektronicznej. Urzędy marszałkowskie nie przyjmują już wniosków papierowych. Aby złożyć wniosek o rejestrację w BDO trzeba zalogować się do systemu BDO na stronie: <a href="https://bdo.mos.gov.pl/" target="_blank" rel="noopener">www.bdo.mos.gov.pl</a>. Do zalogowania potrzebny jest profil zaufany (można go założyć, np. za pomocą bankowości elektronicznej w większości banków). Kto nie zarejestrował się jeszcze w bazie danych o odpadach, a ma taki obowiązek, musi zrobić to jak najszybciej. <br /><br />Zgodnie z ustawą, wniosek o wpis <strong>powinno złożyć się przed rozpoczęciem działalności</strong>, a w przypadku prowadzenia działalności bez wpisu do BDO należy niezwłocznie złożyć wniosek rejestracyjny. Po rejestracji otrzymamy numer rejestrowy, który należy umieszczać na dokumentach takich jak:</p>
<ul>
<li>faktury VAT,</li>
<li>paragony fiskalne,</li>
<li>umowy kupna–sprzedaży,</li>
<li>sprawozdania,</li>
<li>karty przekazania odpadów,</li>
<li>karty ewidencji odpadów.</li>
</ul>
<p>O tym, kto musi rejestrować się w BDO <a href="/prenumerata/type/" target="_blank" rel="noopener">pisaliśmy w lutowym numerze „top agrar Polska”</a>.</p>
<div data-article-box=""></div><h2><br />Konto i tak potrzebne</h2>
<p>Utworzenie konta w elektronicznej bazie danych nie ominie także i tych rolników, <strong>którzy złożyli papierowe wnioski o wpis do rejestru przed końcem ubiegłego roku</strong>. Trzeba pamiętać, że uzyskanie wpisu to nie koniec obowiązków wynikających z BDO. Co więcej, składając taki wniosek i rejestrując się w rejestrze, dajemy przecież wszystkim służbom kontrolującym gospodarkę odpadami jasny sygnał, że w naszym gospodarstwie są one wytwarzane. A co za tym idzie – musimy liczyć się z kontrolą.  <br />Dla wszystkich, którzy rejestrują się w BDO, resort ochrony środowiska uruchomił infolinię, która obecnie dostępna jest przez 7 dni w tygodniu i 24 godziny na dobę pod numerem 22 340 40 50.</p>
<div data-article-box=""></div><h2><br />Ewidencja na papierze</h2>
<p>Teoretycznie już od 1 stycznia br. wszystkie dokumenty związane z gospodarką odpadami powinny być wystawiane elektronicznie w BDO. Jednak wspomniana nowelizacja przepisów pozwala jeszcze do 30 czerwca prowadzić ewidencję odpadów oraz wystawiać karty przekazania w wersji papierowej. Jest tylko jeden warunek – <strong>do 31 lipca br. trzeba będzie przepisać je do systemu elektronicznego</strong>.</p>
<div data-article-box=""></div><h2><br />Problem dla mniejszych</h2>
<p>Okazuje się np., że gospodarstwa, które nie podlegają BDO i nie muszą prowadzić ewidencji odpadów, mają problemy z ich zbyciem, ponieważ odbiorcy oczekują, że zbywca wystawi kartę przekazania odpadu, której przecież nie wystawi podmiot nieprowadzący ewidencji – czekamy w tej kwestii na interpretację Ministerstwa Klimatu.</p>

Dopiero 30 stycznia br. opublikowano ustawę o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw. Znowelizowane przepisy wydłużają termin, do którego można prowadzić ewidencję odpadów w formie papierowej – do 30 czerwca br. <strong>Przedłużenie to nie dotyczy jednak obowiązku rejestracji</strong>...

<p>redaktor „top agrar Polska”, ekonomista, specjalista w zakresie dopłat bezpośrednich, PROW i ekonomiki gospodarstw.</p>

Grzegorz Ignaczewski

baza danych o odpadach

BDO dla rolników

rejestr BDO

BDO: wpis elektroniczny, ewidencja papierowa

<p>W skrócie <strong>BDO – Baza danych o odpadach</strong>, a oficjalnie baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami ma na celu stworzenie jednolitego systemu, dzięki któremu śmieci, szczególnie te uciążliwe czy niebezpieczne nie będą lądowały w lasach czy w rowach. Idea słuszna i przez znaczną większość z nas popierana, bo któż chciałby, aby w pobliżu jego domu lub w otoczeniu, w którym się porusza, zalegały nie tylko sterty odpadów, ale choćby pojedynczy zużyty akumulator czy ociekający olejem filtr. Od niedawna rolnicy także podlegają przepisom i ciąży na nich obowiązek rejestracji w BDO (ustawa z 14 grudnia 2012 r. o odpadach).<br /><br />Wpis gospodarstwa do Bazy danych o odpadach (BDO) oznacza dla rolnika kolejne biurokratyczne obowiązki. Na razie w związku z objęciem przepisami BDO także gospodarstw rolnych, mamy jedynie wielkie zamieszanie i totalny brak informacji. Co prawda pod koniec 2019 roku rozeszła się informacja o konieczności zarejestrowania się większych gospodarstw w BDO, jednak o dalszych obowiązkach z tym związanych już się właściwie nie mówi. <br />A każdy podmiot zarejestrowany w BDO (posiadacz odpadów) <strong>musi na bieżąco prowadzić ilościową i jakościową ich ewidencję</strong>. Tyle wynika z przepisów. A jak to wygląda w praktyce?</p>
<div data-article-box=""></div><h2><br />Karta przekazania</h2>
<p>To dokument określający przede wszystkim <strong>kto, komu, kiedy, ile i jakich odpadów przekazuje</strong>. Kartę przekazania odpadów wystawia przekazujący odpad (np. rolnik), a jedna karta przekazania może dotyczyć tylko jednego kodu odpadów. Dokument ten powinno się wystawić zawsze, gdy ktoś odbiera z gospodarstwa odpady. Pozwala on kontrolować losy odpadów od ich wytwórcy, poprzez transport, aż do odbiorcy odpadu.</p>
<p><br /><a href="/media/uploads/karta_przekazania.pdf" target="_blank" rel="noopener"><strong>Kartę przekazania możesz pobrać tutaj!</strong></a></p>
<div data-article-box=""></div><h2><br />Karta ewidencji</h2>
<p>Karta ewidencji odpadu to swego rodzaju <strong>kartoteka gromadząca wszystkie informacje o posiadanych w gospodarstwie odpadach</strong>. Kartę ewidencji wystawia się również osobno dla każdego kodu odpadów. W takiej ewidencji gromadzi się informacje o ilości wytworzonych w ciągu roku odpadów i sposobie ich zagospodarowania (m.in. o tym, komu i ile tych odpadów przekazano).</p>
<p><br /><a href="/media/uploads/karta_ewidencji.pdf" target="_blank" rel="noopener"><strong>Kartę ewidencji możesz pobrać tutaj!</strong></a></p>
<p><strong><br /><a href="https://prenumerata.topagrar.pl/" target="_blank" rel="noopener">Więcej na ten temat przeczytacie w lutowym wydaniu </a></strong><strong><a href="https://prenumerata.topagrar.pl/" target="_blank" rel="noopener">„top agrar Polska” od str. 26. Zachęcamy do lektury!</a><br /></strong></p>
<p><a href="https://prenumerata.topagrar.pl/" target="_blank" rel="noopener"><strong><img src="/media/uploads/02_2020.jpg" alt="" width="422" height="597" /></strong></a></p>
<p><strong></strong></p>

<p>redaktor „top agrar Polska”, specjalista w zakresie ochrony, uprawy i nawożenia roślin</p>

Tomasz Czubiński

karta ewidencji

karta przekazania

BDO: Rejestracja to dopiero początek!

<p>Pomimo wielu zagrożeń Polska utrzymuje mocną pozycję na rynku mleka w Europie. Produkcja na poziomie 14 mld litrów mleka daje nam 4. miejsce we Wspólnocie Europejskiej. Z jednej strony nasz rynek wewnętrzny – blisko 40 mln konsumentów (uwzględniając napływ ludności z Ukrainy) – gwarantuje solidne zapotrzebowanie na produkty mleczarskie, z drugiej strony ważny jest dostęp i bliskość do rynku wspólnotowego. Poziom samowystarczalności w mleku przekracza 125%, co oznacza, że ponad 1/4 wyprodukowanego mleka w postaci przetworzonej musimy ulokować poza granicami kraju. Zdecydowanie największym odbiorcą są kraje Unii Europejskiej.</p>
<h2>Ceny nie rozpieszczają</h2>
<p>Niestety, obecnie światowy rynek mleka, z którym Europa i Polska są silnie związane, znajduje się ostatnio w spadkowej fazie trendu cen. Według ekspertów, dyskutujących o perspektywach rynku mleka podczas 20. Jubileuszowego Międzynarodowego Forum Spółdzielczości Mleczarskiej w Białymstoku, może to oznaczać, że ceny jeszcze nie sięgnęły dna.</p>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/jakub_olipra_credit_agricole.jpg" alt="Jakub Olipra Crédit Agricole" />
<figcaption><em>Jakub Olipra Crédit Agricole</em></figcaption>
</figure>
<p></p>
<p>Jak podkreślał Jakub Olipra z Crédit Agricole, sytuacja na rynku mleka na świecie ogólnie jest niezła. Mimo wyhamowania wzrostu produkcji, podaż jest na dobrym poziomie, a w UE czy USA wręcz wzrośnie.</p>
<p><img src="/media/uploads/rys1_ceny_mleka_i_produktow.jpg" width="704" height="379" alt="rys. 1. Ceny mleka i produktów mleczarskich w UE 2015–2024*" /></p>
<p>Zdaniem Olipry w kolejnych miesiącach należy liczyć się ze wzrostem eksportu mleka z UE. Produkcja mleka w UE-27 w 2023 r. osiągnie blisko 157 mln ton (wg EUROSTAT za 2021 r. – 151 mln t trafiło do mleczarni). Podobnie ożywienia produkcji można się spodziewać w Nowej Zelandii, która wyprodukuje 21 mln t. Wolumen eksportowy z tego kraju i notowania giełdy Fonterra decydują o światowych cenach mleka. Unia Europejska jest największym eksporterem produktów mlecznych, przypada na nią 32%, drugie miejsce – 28% przypada Nowej Zelandii. Trzecim eksporterem na podium, z udziałem 21% (dane za I półrocze 2023 r.) są Stany Zjednoczone, gdzie produkcja systematycznie i nieprzerwanie rośnie od kilku lat, osiągając w tym roku 104,1 mln t. Według analityków trend wzrostowy produkcji zostanie utrzymany.</p>
<p><img src="/media/uploads/rys_2_zmiany_w_produkcji.jpg" width="677" height="516" alt="rys. 2. Zmiany w produkcji mleka i cen na świecie wg IFCN" /></p>
<p>Jak twierdzi Levin Flake, konsul ds. rolnych ambasady USA w Warszawie, wzrost produkcji szacuje się na 1,5% rocznie. Pogłowie krów liczące 9,45 mln jest utrzymywane w coraz większych stadach, ale kurczy się liczba mlecznych farm. W ostatnich latach liczba gospodarstw mlecznych w USA spadła o połowę.</p>
<p>Unia Europejska, USA, Nowa Zelandia z Australią oraz Argentyna należą do największych światowych eksporterów mleka. Najwięksi eksporterzy zwiększyli sprzedaż o 1,2%.</p>
<p>Jednak w ostatnim roku skala importu na świecie zmniejszyła się o 2,4%. Jak podkreślał Jakub Olipra, importerzy tworzą bardziej rozproszone grono na tle skoncentrowanych w kilku krajach eksporterów. Choć najważniejszym dla światowego rynku kupującym pozostają Chiny – 22-proc. udział w globalnym imporcie.</p>
<p>– To od koniunktury w Chinach, poziomu zamożności klasy średniej, ale też od rozwoju własnej produkcji mleka, na którą stawiają Chiny, zależy skala importu tego kraju i ostatecznie poziom cen – podkreślał Łukasz Wyrzykowski z IFCN, który będzie także gościem naszego Forum 28 listopada w Poznaniu. Zdaniem analityków rozwój sytuacji w Chinach w najbliższych miesiącach będzie kluczem do tego, co będzie się działo w handlu międzynarodowym.</p>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/ukasz_wyrzykowski_ifcn_1mJ4Em5.jpg" alt="Łukasz Wyrzykowski IFCN" />
<figcaption><em>Łukasz Wyrzykowski IFCN</em></figcaption>
</figure>
<p></p>
<p>– Kiedy Chiny ograniczają zakupy, eksporterzy muszą szukać miejsca dla swoich produktów na innych rynkach – argumentował Olipra. Od stycznia do maja br. import Chin spadł o blisko 12% w porównaniu z tym samym okresem roku ubiegłego. Spadek importu dotyczy głównie odtłuszczonego mleka w proszku. Chińska gospodarka zaczęła hamować, PKB spadł do 3% w 2022 r., spadła siła nabywcza konsumentów i popyt. Na przyszły rok przewiduje się ożywienie gospodarki, wzrost PKB do 5,1% i eksporterzy liczą na zwiększenie konsumpcji.</p>
<p>Jakub Olipra przestrzega jednak przed hurraoptymizmem. Chiny zwiększają własną produkcję mleka – w ostatnich pięciu latach o 32%. Według prognoz Chiny w roku 2023 wyprodukują ponad 41 mln t mleka.</p>
<div data-article-box=""></div><h2>Co dalej z cenami mleka?</h2>
<p>Słabsza sytuacja na rynkach produktów mleczarskich odbija się na cenach mleka, choć zdaniem ekspertów mleczarnie płacą obecnie relatywnie dużo za mleko w porównaniu z cenami produktów mleczarskich. Jak podkreślają przetwórcy, sektor mleczarski zmaga się z wysokimi kosztami energii, kosztami praw do emisji CO<sub>2</sub> oraz rosnącymi kosztami płac.</p>
<p>Podobnie wysokie koszty ponoszą rolnicy. W całej Europie wysokie są ceny nawozów, paliwa czy energii. Zdaniem Łukasza Wyrzykowskiego koszty produkcji mleka w gospodarstwach są coraz bardziej zbliżone w krajach członkowskich UE. W efekcie maleją różnice w cenie mleka, a regionalnie zależą one od konkurencji o surowiec.</p>
<p>– W Polsce średnia cena mleka zbliżyła się do średniej ceny w UE, a w ostatnich miesiącach były okresy, kiedy w Polsce średnia cena mleka była wyższa od unijnej – mówił Wyrzykowski. Silna rywalizacja o surowiec hamuje spadek cen mleka, który mógłby być jeszcze głębszy. U nas widać to szczególnie w regionach, gdzie rolnicy, zwłaszcza w mniejszych gospodarstwach, nie mają alternatywy i są skazani na jednego odbiorcę mleka. Niewielkie gospodarstwa nie są atrakcyjnym partnerem dla najsilniejszych graczy, a ich karta przetargowa w negocjacjach cenowych jest słaba.</p>
<div data-article-box=""></div><h2>Niska cena mleka czy wysoka surowca?</h2>
<p>Rolnicy narzekają na niską cenę mleka, a przetwórcy na wysoką cenę surowca. Z przedstawionych na Forum danych wynika, że rentowność przetwórstwa mleka w pierwszej połowie tego roku była na tle pozostałych branż przemysłu rolno-spożywczego najgorsza od 2008 r. Ale za to rok 2022 był rekordowy – ponad 5% rentowności netto.</p>
<p>Zdaniem Olipry najbliższe miesiące mogą przynieść delikatny wzrost cen, jednak początek przyszłego roku może przynieść spadki i ponowne odbicie może nastąpić w III kwartale. W drugiej połowie roku ceny mogą wejść w cykl wzrostowy. Tegoroczna średnia cena skupu mleka może osiągnąć 1,95 zł/l (średnia I–IX wg GUS to 2,08 zł/l).</p>
<div data-article-box=""></div><h2>Koszty produkcji wciąż wysokie</h2>
<p>Największą niewiadomą pozostają koszty produkcji, które na całym świecie pozostają wysokie. W obliczu trwających konfliktów zbrojnych w Ukrainie i na Bliskim Wschodzie trudno jest przewidzieć ceny ropy, a także ceny energii. Gwałtowny skok cen energii jest dla wszystkich uczestników łańcucha produkcji i przetwórstwa mleka potężnym obciążeniem. Mimo chwilowego spadku cen energii oraz kosztów emisji CO<sub>2</sub> nie ma co liczyć na to, by koszty energii spadły do poziomu z roku 2021.</p>
<table border="1" style="border-collapse: collapse; width: 100%;">
<tbody>
<tr>
<td style="width: 98.2885%;">
<div data-article-box=""></div><h2>Deklaracja współpracy Polska-Ukraina</h2>
<p>– Na dwudziestym międzynarodowym forum, gdzie spotyka się biznes z całego świata, w tym ukraiński, chcemy pokazać, że dla nas istotne jest to, że my chcemy ze sobą współpracować na poziomie biznesu – podkreślała Agnieszka Maliszewska, dyr. Polskiej Izby Mleka. Jak twierdzi, polityka rządzi się swoimi prawami, ale my chcemy być ponad to. Dlatego polskie i ukraińskie organizacje podpisały porozumienie w obu językach, deklarując silną potrzebę współpracy sektora mleczarskiego po obu stronach granicy.</p>
<p>– Rozmawiamy ze sobą i przekonujemy, że dla nas najważniejsze jest to, byśmy produkowali, sprzedawali produkty i karmili ludzi po obu stronach granicy – argumentowała Maliszewska.</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td style="width: 98.2885%;">
<figure class="image"><img src="/media/uploads/agnieszka_malisewska_vadym_czagarowski.jpg" width="800" height="450" alt="Agnieszka Maliszewska, dyr. Polskiej Izby Mleka i Vadym Czagarowski, prezes Zarządu Związku Przedsiębiorstw Mleczarskich Ukrainy." />
<figcaption><em>Agnieszka Maliszewska, dyr. Polskiej Izby Mleka i Vadym Czagarowski, prezes Zarządu Związku Przedsiębiorstw Mleczarskich Ukrainy.</em></figcaption>
</figure>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
<p>Dla polskich zakładów mleczarskich wyzwaniem jest też podwyżka płacy minimalnej oraz koszty finansowania inwestycji. Patrząc na wysokie stopy procentowe, koszt finansowania jest zdecydowanie wyższy niż w strefie euro.</p>
<div data-article-box=""></div><h2>Co dalej z produkcją w Europie?</h2>
<p>Mimo zawirowań na świecie popyt na produkty mleczne będzie wzrastał, zwłaszcza w krajach rozwijających oraz w regionach, które nie mają dobrych warunków naturalnych do produkcji mleka. Kto będzie dostarczał mleko? Dziś UE i Nowa Zelandia dostarczają ponad połowę eksportu produktów mlecznych na świecie.</p>
<p>Patrząc na ubiegły rok, obserwujemy niższą siłę nabywczą konsumentów w wielu regionach świata. Jednocześnie w regionach o silnym potencjale produkcji mleka, jak UE czy Nowa Zelandia obserwujemy zaostrzenie polityki ochrony środowiska. Nie pozostaje to bez wpływu na produkcję żywności.</p>
<p>– Jeśli Europa czy Nowa Zelandia zredukują produkcję, to tego mleka zabraknie – podkreślał Wyrzykowski. Czy to miejsce wypełni mleko z USA? – To już nie jest tak, że tylko Europa wzięła sobie do serca dbanie o środowisko. Amerykanie chcą mieć bardziej zrównoważoną produkcję, także mleka. Na ten cel przeznaczyli 3,1 mld dolarów. Na ponad 140 projektów w ramach tego programu, 14 jest przeznaczonych na zrównoważoną produkcję mleka – przekonywał przedstawiciel ambasady USA. W Europie brakuje rozsądnej dyskusji nt. kierunków rozwoju produkcji mleka, celów dla rolnictwa i strategii na kolejne lata.</p>
<table border="1" style="border-collapse: collapse; width: 100%;">
<tbody>
<tr>
<td style="width: 98.2885%;">
<div data-article-box=""></div><h2>Konieczny rzetelny plan</h2>
<p>Perspektywy dla mleka są na świecie dobre, w Europie bardziej wymagające, ale też w rękach polityków, którzy w ramach europejskiej Wspólnej Polityki Rolnej muszą przyjąć konkretne cele i zadbać o bezpieczeństwo żywnościowe. U nas musimy zadbać o to, by stworzyć warunki do zrównoważonego rozwoju dla gospodarstw średnich. Jeśli przegapimy ten moment, to duże mogą nie nadążyć z produkcją, a wtedy całej branży zabraknie surowca i skończy się sen o potędze.</p>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
<div data-article-box=""></div><h2>Jaka strategia na przyszłość?</h2>
<p>– Zrównoważona produkcja to taka, która uwzględnia środowisko, dobrostan i stronę ekonomiczną – podkreślał Wyrzykowski. W trakcie debaty podkreślano potrzebę włączenia społeczeństwa do dyskusji, a nie tylko słuchania ekologicznych ekstremistów. Czy rzeczywiście żywność jest traktowana strategicznie, czy jest priorytetem polityki rolnej? Ale też w interesie całej gospodarki jest trwałe zapewnienie samowystarczalności i bezpieczeństwo żywnościowe.</p>
<p>Rolnikom nie można tylko narzucać woli krzykliwych mniejszości, które jak to miało miejsce w Holandii, doprowadziły do znacznej redukcji produkcji zwierzęcej. Trzeba też słuchać hodowców i producentów mleka.</p>
<p>Jeśli zapyta się konsumentów, czy chcą wyższego poziomu dobrostanu dla zwierząt, większej ochrony środowiska, ograniczenia emisji – to większość odpowie, że tak. Ale czy konsumenci są gotowi więcej zapłacić za ponoszone dodatkowo koszty na dobrostan i ochronę środowiska? Tu odpowiedź już nie jest tak jednoznaczna.</p>
<p><em>kb</em><br /><em>fot. Bujoczek, Sierszeńska</em></p>

<p>Pomimo wielu zagrożeń Polska utrzymuje mocną pozycję na rynku mleka w Europie. Produkcja na poziomie 14 mld litrów mleka daje nam 4. miejsce we Wspólnocie Europejskiej. Z jednej strony nasz rynek wewnętrzny – blisko 40 mln konsumentów (uwzględniając napływ ludności z Ukrainy) – gwarantuje solidne zapotrzebowanie na produkty mleczarskie, z drugiej strony ważny jest dostęp i bliskość do rynku wspólnotowego. Poziom samowystarczalności w mleku przekracza 125%, co oznacza, że ponad 1/4 wyprodukowanego mleka w postaci przetworzonej musimy ulokować poza granicami kraju. Zdecydowanie największym odbiorcą są kraje Unii Europejskiej.</p>
<h2>Ceny nie rozpieszczają</h2>
<p>Niestety, obecnie światowy rynek mleka, z którym Europa i Polska są silnie związane, znajduje się ostatnio w spadkowej fazie trendu cen. Według ekspertów, dyskutujących o perspektywach rynku mleka podczas 20. Jubileuszowego Międzynarodowego Forum Spółdzielczości Mleczarskiej w Białymstoku, może to oznaczać, że ceny jeszcze nie sięgnęły dna.</p>
<figure class="image"><img src="https://www.topagrar.pl/media/uploads/jakub_olipra_credit_agricole.jpg" alt="Jakub Olipra Crédit Agricole" />
<figcaption><em>Jakub Olipra Crédit Agricole</em></figcaption>
</figure>
<p> </p>
<p>Jak podkreślał Jakub Olipra z Crédit Agricole, sytuacja na rynku mleka na świecie ogólnie jest niezła. Mimo wyhamowania wzrostu produkcji, podaż jest na dobrym poziomie, a w UE czy USA wręcz wzrośnie.</p>

<p>Redaktor Naczelny „top agrar Polska”, specjalista w zakresie rolnictwa, polityki rolnej i ekonomiki gospodarstw</p>