Uzyskanie wysokiej jakości zielonki staje się nie lada wyzwaniem

Zielonki z użytków zielonych, zarówno w formie świeżej jak i konserwowanej stanowią, obok kiszonki z kukurydzy,  główną paszę objętościową  w żywieniu bydła mlecznego.

Niestety, w obliczu zmian klimatycznych, które obserwujemy i które znacząco wpływają na produkcyjność użytków zielonych, uzyskanie z nich odpowiedniej ilości i najwyższej paszy staje się nie lada wyzwaniem. Powtarzające się susze atmosferyczne (już w różnych porach roku), brak opadów i wysokie temperatury (szczególnie w okresie letnim) przyczyniają się do wysuszenia okrywy glebowej, wpływając negatywnie na wzrost i rozwój płytko korzeniących się roślin łąkowych, szczególnie traw.

Tegoroczna zima jest najlepszym dowodem na wzrost temperatury, dużych wahań jej amplitud, które w połączeniu z brakiem okrywy śnieżnej bardzo źle wpływają na zimowanie traw oraz pogarszają ich stan w momencie rozpoczęcia wiosennej wegetacji. Wiele użytków zielonych uległo także zniszczeniu podczas długich, letnich okresów suszowych. Szczególnie wrażliwe na niedobory wody są użytki zielone założone na gruntach ornych, ale również na trwałych użytkach zielonych (TUZ). A zatem, w obliczu szybko zbliżającej się wiosny warto wcześniej przygotować się do przemyślanej renowacji użytków czy też wyboru odpowiednich mieszanek na nowo zakładane użytki.

Użytki zielone potrzebują dużych ilości wody

Większość wartościowych traw pastewnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju potrzebuje dużo wody. Zapotrzebowanie to wynika z ich płytkiego systemu korzeniowego, dużego zagęszczenia roślin na jednostce powierzchni i związanej z tym dużej transpiracji, jak również z cyklu produkcyjnego trwającego cały okres wegetacji.

Jak podaje prof. dr hab. Piotr Goliński, z Katedry Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego UP w Poznaniu – ilość wyparowanej wody na użytkach zielonych, w zależności od rodzaju gleby, wielkości plonu i składu runi wynosi od 370 d 500 mm.

• Na użytkach zielonych częściowo uszkodzonych przez suszę  doskonałe efekty renowacyjne przynosi nawożenie obornikiem, które najlepiej jest stosować  późną jesienią.

Mając więc  na uwadze  anomalie , które – jak możemy się już kolejny rok przekonać – staja się praktycznie normą – warto  postawić na odmiany o najwyższej jakości, które sprostają trudnym wymaganiom pogodowym i glebowym, a właściwie dostosowany do siedliska skład botaniczny przyniesie nam nie tylko odpowiednio wysoki plon, ale przede wszystkim zadawalający poziom białka w paszy.

Jak skutecznie przeprowadzić renowację użytków zielonych?

Zdecydowaną poprawę ilości i jakości paszy pozyskanej  z użytków zielonych przynosi ich renowacja, a bez względu na to, na jaką metodę renowacji się zdecydujemy, każda musi być poprzedzona dokładną oceną warunków siedliskowych oraz chemicznym zniszczeniem chwastów. W przeciwnym wypadku nasze późniejsze starania pójdą na marne.

Jednym z najważniejszych czynników powodzenia wykonanego podsiewu ( obok oczywiście zabiegów agrotechnicznych ) jest dobór odpowiednich odmian mieszanek hodowlanych. Niektóre firmy nasienne oferują odmiany predysponowane do podsiewu, których tempo ukorzeniania się jest szybsze, a zdolność konkurencyjna większa w porównaniu z odmianami standardowymi. W przypadku całkowitej renowacji darni ważne jest prawidłowe komponowanie mieszanek nasiennych. Innowacyjne w tym względzie jest układanie mieszanek w oparciu o cechy funkcjonalne komponentów, stosowanie udoskonalanych odmian hodowlanych zapewniających w paszy więcej białka, cukrów, włókna; wykorzystanie kilku zróżnicowanych fenologicznie odmian w ramach jednego gatunku zapewniające równomierność podaży paszy w okresie wegetacji; promowanie zestawów wielogatunkowych, w składzie których obok traw i roślin motylkowych występują zioła np. babka lancetowata czy cykoria pastewna.

• W opinii prof. dr hab. Piotra Golińskiego – skoszenie runi, która w efekcie braku opadów przestała rosnąc jest w pełni uzasadnione, gdyż zabieg ten łagodzi skutki suszy. Pozostawienie odrostu przyczynia  się bowiem do większego przesuszenia gleby.
  

Które gatunki traw są najlepsze?

Najlepsze efekty w podsiewu dają rośliny łatwo kiełkujące i szybko rosnące w podsiewie. Z gatunków traw najbardziej przydatne są:  życice - trwała, wielokwiatowa i mieszańcowa: kostrzewa  łąkowa , kupkówka pospolita, natomiast z motylkowatych: koniczyny: łąkowa, biała  i białoróżowa. Życice trwałe są idealnymi trawami do podsiewu ze względu na dużą szybkość rozwoju rośliny w okresie początkowym i wysoką siłę konkurencyjną

Beata Dąbrowska
Zdjęcia: Beata Dąbrowska

Artykuł ukazał się w magazynie Elita Dobry Hodowca 1/2020 na str. 38. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na Elicie:  Zamów prenumeratę.