Być może słyszeliście o diecie low FODMAP (niskie FODMAP) od znajomych lub z Internetu. FODMAP to skrót od angielskiego Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides and Polyols, czyli po polsku „fermentujące oligo-, di- i monosacharydy i poliole”. Mowa tu o fermentujących węglowodanach, których organizm nie trawi i nie wchłania w jelicie cienkim.

Na czym polega dieta FODMAP?

Dieta ma pomóc osobom z zespołem jelita drażliwego (IBS) i/lub przerostem bakteryjnym jelita cienkiego (SIBO) ustalić, które pokarmy są problematyczne, a które będą dla nas bezpieczne.

– Dieta low FODMAP, czyli o małej zawartości fermentujących węglowodanów i polioli, to tymczasowy plan żywieniowy, który jest bardzo restrykcyjny – twierdzi Hazel Galon Veloso, gastroenterolożka z uniwersytetu Johns Hopkins. – Zawsze dobrze jest porozmawiać z lekarzem przed rozpoczęciem diety, zwłaszcza w przypadku diety low FODMAP, ponieważ eliminuje ona wiele produktów. Nie jest to dieta, którą można stosować przez długi czas. To krótki proces odkrywania, aby określić, które pokarmy są dla nas kłopotliwe.

Low FODMAP to trzyetapowa dieta eliminacyjna. Na czym one polegają?

Fermentujące oligosacharydy, disacharydy, mono­sacharydy i poliole są krótkołańcuchowymi węglowodanami (cukrami), które słabo wchłaniają się w jelicie cienkim. Niektórzy ludzie odczuwają problemy trawienne po zjedzeniu produktów, które je zawierają. W reakcji na taki produkt mogą pojawić się skurcze jelit, zaparcia, biegunka, wzdęcia i gazy.

Low FODMAP to trzyetapowa dieta eliminacyjna.

• Najpierw przestajesz jeść określone pokarmy (o dużej zawartości FODMAP).
• Następnie powoli wprowadzasz je ponownie, aby zobaczyć, które wywołują dolegliwości, a które nie.
• Po zidentyfikowaniu tych kłopotliwych, powodujących objawy unikasz ich lub ograniczasz ich udział w diecie.

– Zalecamy przestrzeganie części eliminacyjnej diety tylko przez dwa do sześciu tygodni – mówi Veloso. – To z pewnością wystarczy, by ograniczyć dokuczliwe objawy, a jeśli masz SIBO, może pomóc zmniejszyć zbyt dużą ilość niektórych bakterii jelitowych. Następnie co trzy dni można dodawać pokarmy o dużej zawartości FODMAP, jeden po drugim, aby sprawdzić, czy powodują jakiekolwiek objawy. Jeśli konkretna żywność o dużej zawartości FODMAP powoduje objawy, rezygnujemy z niej na dłuższą metę.

Mniej fasoli, więcej fety

Nie wszyscy równo reagujemy na pokarmy z dużą zawartością węglowodanów fermentujących. Aby złagodzić objawy zespołu jelita nadwrażliwego i SIBO, należy unikać następujących produktów: lodów, produktów na bazie pszenicy, takich jak płatki zbożowe, chleb i krakersy, fasoli i soczewicy, niektórych warzyw, jak na przykład karczochy, szparagi, cebula i czosnek, niektórych owoców, jak choćby jabłka, wiśnie, gruszki czy brzoskwinie.

Zamiast tego należy opierać posiłki na produktach o małej zawartości FODMAP, takich jak: jaja i mięso, niektóre sery, jak brie, camembert, cheddar i feta, napój migdałowy, ziarna – ryż, komosa ryżowa i owies, warzywa, takie jak bakłażan, ziemniaki, pomidory, ogórki i cukinia, i owoce, takie jak winogrona, pomarańcze, truskawki, jagody i ananas.

Dieta low FODMAP jest częścią terapii osób z IBS i SIBO. Badania wykazały, że zmniejsza objawy nawet u 86% osób. Ponieważ dieta może stanowić wyzwanie w pierwszej, najbardziej restrykcyjnej fazie, ważne jest, aby współpracować z lekarzem lub dietetykiem, który skontroluje, czy przestrzegamy diety prawidłowo. Ma to kluczowe znaczenie dla sukcesu i pozwala zachować prawidłowe odżywianie.

– Każdy, kto ma niedowagę, nie powinien próbować tej diety na własną rękę. Dieta low FODMAP nie jest przeznaczona do odchudzania, ale można na niej schudnąć, ponieważ eliminuje wiele pokarmów. Dla kogoś, kto ma już zbyt niską wagę, utrata większej liczby kilogramów może być niebezpieczna – przestrzega Veloso.

• Dieta low FODMAP może okazać się bardzo pomocna u osób cierpiących na zespół jelita nadwrażliwego czy na SIBO, czyli przerost bakterii jelitowych

fot. drazen_zigic

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 5/2023 na str. 92. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.