Żer pchełek ziemnych zahamowuje rozwój rośliny

Pchełki ziemne jako pierwsze atakują rzepak w fazie liścieni wygryzając w nich otworki. Powodowane przez nie małe uszkodzenia i nawet mała ich presja powodują przyhamowanie wzrostu roślin, wnikanie przez uszkodzenia sprawców chorób grzybowych, zmniejszenie zimotrwałości roślin i opóźniony start uszkodzonych plantacji wiosną.

Wśród pchełek ziemnych wg opisu w publikacjach IOR – PIB w Poznaniu wyróżnić możemy pchełkę czarną (jednolicie czarna), czarnonogą (błyszczące zabarwienie od seledynowoniebieskiego do metalicznie zielonego), falistosmugą (przedplecze czarne i żółte paski na pokrywach) i smużkowaną (przedplecze czarne, a na czarnych pokrywach posiada po 1 żółtym pasku).

Szkodliwe są osobniki dorosłe, a jedynie larwy pchełki smużkowanej minują blaszkę liściową. Larwy pozostałych gatunków żerują na korzeniach. W sierpniu i wrześniu chrząszcze przelatują na samosiewy rzepaku i tam czekają na wschody nowych plantacji.

Pchełka rzepakowa wygryza i szkieletuje liście

Pchełka rzepakowa jest zdecydowanie większa (ok. 4 mm) od pchełek ziemnych (2–3 mm). Jest metalicznie lśniąca z zielonkawym lub niebieskawym połyskiem, a dzięki rozbudowanej trzeciej parze odnóży, doskonale skacze. Roślinami żywicielskimi oprócz rzepaku są przede wszystkim kapustowate uprawne: kapusta, brokuł, brukiew, rzepa ścierniskowa, jak też chwasty: gorczyca polna, rzodkiew świrzepa i tobołki polne.

Typowymi objawami żerowania pchełki rzepakowej jesienią są widoczne na liścieniach i liściach wygryzione otwory i szkieletowanie liści. Zdecydowanie groźniejsze są uszkodzenia wyrządzane przez młode larwy. Drążą one korytarze w ogonkach liściowych, nerwach liści i pędach. Larwy pchełki rzepakowej mogą żerować nawet pod okrywą śniegu.

Jak prezentuje się lista insektycydów zwalczających pchełkę?

Listę insektycydów zarejestrowanych do zwalczania pchełek po przekroczeniu progów szkodliwości można odszukać na stronie internetowej MRiRW. Takich środków na bazie: acetamiprydu, cypermetryny, deltametryny, alfa-cypermetryny i lambda-cyhalotryny jest sporo.

Progiem szkodliwości pchełek ziemnych jest 1 chrząszcz na 1 metr bieżący rzędu. Obserwacje pchełek ziemnych prowadzimy zaraz po wschodach rzepaku (BBCH 10–15).

Progiem szkodliwości pchełki rzepakowej są 3 chrząszcze na 1 metr bieżący rzędu. Obserwacje pchełki rzepakowej prowadzimy we wrześniu i w październiku (BBCH 12–19). 

Zagrożenie rzepaku ozimego pchełkami ziemnymi rośnie, gdy jego siew ma miejsce po suchym i upalnym lecie. Z działań agrotechnicznych osłabiających presję pchełek ziemnych można wskazać poprawną uprawę gleby, izolację przestrzenną od kapustowatych, wczesny siew. W warunkach sprzyjających pojawieniu się pchełek zaleca się zwiększenie normy wysiewu rzepaku.

• Rzepak już w fazie liścieni zagrożony jest żerowaniem osobników dorosłych pchełek ziemnych, a po ich ataku na nieco większe rośliny nalatuje pchełka rzepakowa. Objawem ich obecności są podziurawione liścienie i liście rzepaku

Marek Kalinowski
Zdjęcia: Marek Kalinowski