Okres bezlistny to odpowiednia pora, by dokonać lustracji. Nie wszystkie dostrzeżemy gołym okiem, lecz niektóre widać jak na dłoni.

Jakie szkodniki zaliczane są do najgroźniejszych w sadzie?

Do najgroźniejszych szkodników zaliczyć należy przędziorka chmielowca i przędziorka owocowca, które są bliskimi krewnymi. Charakterystyczna jest forma zimująca owocowca, zwanego także czerwonym pajączkiem, bo składa w złożach do kilkudziesięciu sztuk intensywnie czerwone jaja. Jaj należy szukać po południowej stronie drzew, dolnej stronie pędów, w okolicach pąków lub w fałdach kory na granicy przyrostów.

U chmielowca zimuje zapłodniona samica. Na zimowlę samice wybierają spękania i odstające płaty kory. Można je również znaleźć w opadłych liściach a nawet w wierzchniej warstwie gleby. Ukrywają się w szczelinach kory, nawet po kilkadziesiąt osobników i często sa zasnute siateczką delikatnej pajęczyny. Niestety, w okresie bezlistnym ich nie odnajdziemy, bo z kryjówek wychodzą dopiero gdy pękają pąki. Ważna jest ich lustracja wczesnowiosenna, tuż po ukazaniu się pierwszych listków.

Jak walczyć z mszycami?

Stadium zimującym mszyc, takich jak jabłoniowa, czereśniowa, śliwowo-trzcinowa, brzoskwiniowo-ziemniaczana, śliwowo-kocankowa, wiązowo-gruszowa czy jabłoniowo-babkowa, są jaja najczęściej składane na jednorocznych i dwuletnich pędach. Znaleźć je można złożone pojedynczo lub grupowo w pofałdowaniach lub spękaniach kory u nasady pąków. Jaja mszycy jabłoniowej często można znaleźć na pędach jednorocznych, natomiast jaja wiązowo-gruszowej składane są na zimowlę na wiązach. Podobnie jak u przędziorków, są odporne na niskie temperatury i jedyna nadzieja w ptakach, przede wszystkim sikorkach, które w znacznym stopniu redukują ich liczebność. Lustracji dokonujemy poprzez przejrzenie pędów jednorocznych i dwuletnich na wybranych losowo drzewach, po jednym pędzie z każdego.

Jak walczyć z miodówkami w gruszach?

Zaliczyć do nich należy jabłoniową letnią, jabłoniową drobną, jabłoniową ceglastą i jabłoniową. Najliczniejsza, czyli jabłoniowa, zimuje w formie jaj, które znajdziemy na krótkopędach w załamaniach kory. Jej jaja są owalne, o długości do ok. 0,5 mm, o kremowej lub lekko pomarańczowej barwie. Na ich końcach znajduj się niteczki, którymi przytwierdzone są do podłoża. Podobnie w stadium jaja zimuje miodówka jabłoniowa drobna, lecz ta za miejsce zimowli wybiera pędy głogu. Jeśli zaś chodzi o pozostałe gatunki miodówek, czyli jabłoniową ceglastą, to ta zimuje jako owad dorosły na drzewach zimozielonych, natomiast jabłoniowa letnia również w stadium dorosłym na pędach jabłoni.

Do grupy miodówek zaliczamy również szkodniki grusz, czyli gruszowa plamista, czerwona i gruszowa żółta. Najbardziej szkodliwa jest miodówka gruszowa plamista. Zimuje podobnie, jak miodówka żółta na gruszach w stadium dorosłej samicy. Zagrożenie z jej strony oceniamy w okresie bezlistnym strząsając owady na płachty, a po ociepleniu przeglądamy pędy i gałązki w poszukiwaniu pomarańczowych jaj. Miodówka czerwona zimuje na drzewach iglastych i dopiero w kwietniu przelatuje na grusze. W walce z miodówkami pomocne są złotooki, biedronki i dziubałkowate.

Owocówka śliwkóweczka i jabłkóweczka upodobały sobie np. różne zakamarki kory, czyli spękania, odstające płaty, a także różnych drewniane podpory, paliki. Zdarza się, że szkodniki mogą zimować w pozostawionych w sadach skrzynkach i paletach. Pomocne w ograniczaniu są opaski zakładane na pnie drzew, a sprzymierzeńcami w zwalczaniu owocówek są ptaki, szczególnie sikory, które mogą ograniczyć populację szkodnika nawet o 80%.

Plejada zwójek - jak je rozpoznać?

Zwójka siatkóweczka zimuje w postaci gąsienic w kokonach, przy pąkach w załamaniach kory. Zwójka bukóweczka preferuje drzewa ziarnkowe, jej zimowym stadium jest gąsienica skrywająca się w kokonach w załamaniach i szczelinach kory dolnych partii pnia. Wydłubka oczateczka żeruje na jabłoni, gruszy, śliwach, czereśniach, wiśniach, a także porzeczkach i malinach. Ten motyl jest gatunkiem jednopokoleniowym zimującym w stadium gąsienicy w oprzędzie utworzonym w łuskach pąków, spękaniach kory oraz rozwidleniach pędów. Płatkówka pstrocineczka żeruje na śliwach, gruszach, jabłoniach, czereśniach. Szkodnik zimuje w stadium gąsienic II i III pokolenia w szczelinach kory. Zwójka różóweczka jest szkodnikiem jabłoni, grusz i śliw, może występować również na agreście, porzeczkach i malinach. Jej zimowym stadium są jaja składane na gładkich powierzchniach kory gałęzi drzew, albo w dolnej partii krzewów.

• W sadzie w stanie bezlistnym łatwiej dostrzec złoża jaj szkodników w załamaniach kory bądź u nasady młodych pęd

fot. Małgorzata Wyrzykowska

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 6/2023 na str. 33. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.