Bardzo, bardzo wysokie, przy czym pamiętajmy, że większość z nich była ustanawiana na najlepszych glebach, w najlepszych sezonach, z najlepszymi odmianami i zwykle na plantacjach nawadnianych.

Pszenica ozima – 17,398 t/ha

Rekordy w przypadku plonów ziarna pszenicy ciągle bili rolnicy z Nowej Zelandii. Pierwszym uznanym rekordem świata był plon 13,99 t/ha uzyskany w Wielkiej Brytanii w 1981 r. W roku 2003 rekord na poziomie 223 buszli z akra (15,048 t/ha) ustanowił Chris Dennison z Nowej Zelandii. W roku 2010, dokładnie 8 marca, ten rekord pobił Michael Solari, właściciel gospodarstwa Otama w Nowej Zelandii. Uzyskał on plon ziarna pszenicy na poziomie 232,64 buszli z akra, co po przeliczeniu na nasze jednostki daje plon 15,636 t/ha.

Ten utrzymujący się przez 5 lat rekord świata był w 2016 r. bity dwa razy przez farmerów w Wielkiej Brytanii. Najpierw nowy rekord na poziomie 16,5 t ziarna pszenicy z hektara ustanowił 24 sierpnia Tim Lamyman w Lincolnshire. W 10 dni później ten rekord pobił o 20 kg/ha Rod Smith w Northumberland uzyskując z plantacji 11,3 ha plon ziarna pszenicy paszowej odmiany Dickens w ilości 16,519 t/ha (przy wilgotności 15%). Ten rekordowy wynik zgłoszony do Księgi Rekordów Guinnessa uzyskała odmiana pszenicy Dickens na ciężkiej glinie w zmianowaniu po fasoli, wysiana 22 września w ilości 330 ziarniaków na mkw.

W roku 2017 stawka poszła w górę, bo nowy rekord w plonie pszenicy ustanowiono ponownie w Nowej Zelandii. Odmiana Oakley na niespełna 12-hektarowej działce gospodarstwa Maxine i Erica Watson z Ashburton osiągnęła średni plon 16,791 tony z hektara i ten rekord świata trafił do Księgi Rekordów Guinnessa. Ale to nie koniec walki rolnika o rekordy. Eric Watson, po raz drugi ustanowił Rekord Guinessa bijąc poprzedni wynik o 607 kg/ha.

Aktualny światowy rekord plonowania pszenicy ozimej ustanowiony w 2020 r. to 17,398 t/ha. Tak wysoko plonującą odmianą jest Kerrin z hodowli KWS.

• Eric Watson z Ashburton w Nowej Zelandii po raz drugi ustanowił Rekord Guinessa plonowania pszenicy ozimej bijąc ub.r. poprzedni wynik o 607 kg/ ha. Ten nowy rekord to plon ziarna 17,398 t/ha odmiany Kerrin z hodowli KWS

Jęczmień ozimy – 13,8 t/ha

W 2015 r. w gospodarstwie Poplar Grove Farm w Timaru w Nowej Zelandii padł nowy rekord świata w plonowaniu jęczmienia ozimego to 13,8 t/ha. Ustanowili go 23 stycznia 2015 r. Warren i Joy Darlings, a wynik jest zapisany w Księdze Rekordów Guinnessa. Wcześniejszy oficjalny rekord świata na poziomie 12,2 t/ha jęczmienia ozimego ustanowił w 1989 r. szkocki farmer Stockton Park.

Ale jest nowy rekord ustanowiony przez rolnika, który w ostatnich latach wyspecjalizował się w biciu rekordów. To hodowca z Lincolnshire Wolds, Tim Lamyman, który w tym roku pobił światowy rekord plonów jęczmienia ozimego z 2015 r. o prawie 0,5 t/ha.

Aktualny rekord świata w plonowaniu jęczmienia ozimego to 14,2 t/ha. Na ten sukces złożyły się bardzo korzystne warunki pogodowe, bardzo intensywna ochrona fungicydowa (w terminach:T0, T1, T2, T3 i T4), nawożenie i wielokrotne dokarmianie łanu, ale przede wszystkim dwurzędowa odmiana KWS Tardis.

Rzepak ozimy – 7,18 t/ha

Tim Lamyman w Lincolnshire Wolds próbował skutecznie bić rekord plonowania pszenicy, ale rekordzistą w tym gatunku był przez zaledwie 10 dni. Udało się mu jednak bić kilka razy jeszcze jeden rekord świata w plonowaniu rzepaku ozimego. Warto dodać, że w styczniu 2015 r. stary rekord świata plonowania rzepaku ozimego wynoszący 6,14 t/ha pobił w Nowej Zelandii Chris Dennison ustawiając poprzeczkę na poziomie 6,31 t/ha. W lipcu 2015 r. Tim Lamyman pobił ten rekord o 0,5 t/ha uzyskując rekordowy plon rzepaku na poziomie 6,7 t/ha. Co ciekawe, wynik ten uzyskał z odmianą populacyjną Picto, ale wysianą w zagęszczeniu sugerowanym dla odmian mieszańcowych (ok. 2,5 kg nasion/ha). Rekordowy plon uzyskano na 8,21-hektarowej plantacji w zmianowaniu po jęczmieniu ozimym z uprawą uproszczoną.

Ten wynik ponownie poprawił Tim Lamyman uzyskując w 2018 r. z odmianą hybrydową Sparrow z 8-hektarowej działki plon nasion 7,01 t/ha i jest to nowy oficjalny rekord świata. Jak podkreśla rolnik – wpływ na ten wynik miał siedmioopryskowy program dokarmiana dolistnego, który pozwolił roślinom zbudować silne korzenie przed zimą i złagodzić wpływ stresu cieplnego latem. W czasie kwitnienia zastosowano dokarmianie nawozem dolistnym bogatym w wapń (CalFlux) i dokarmianie preparatem zawierającym miedź, żelazo, mangan i cynk (XStress).

Jest jednak kolejny nieoficjalny rekord świata ustanowiony w 2019 r. – to plon rzepaku na poziomie 7,19 t/ha, który zebrał w gospodarstwie Richard Budd, rolnik z Kent.

Buraki cukrowe – 193,7 ton 

W Polsce jeszcze kilka lat temu barierą plonowania buraków w wielu gospodarstwach było ok. 500 q korzeni z hektara. Są rolnicy, którzy uzyskują w Polsce regularne plony w granicach 800 q/ha, a niektórzy przekraczają granicę 100 t/ha.

A jakie zbiera się na świecie rekordowe plony korzeni? Oficjalny rekord świata należy do 65-letniej rolniczki Barbary Becker z Santa Fe w Chile, która pobiła rekord świata. W 2016 r. zebrała ona z 32-hektarowej plantacji średni plon 196,7 ton buraków cukrowych z hektara przy 16% polaryzacji cukru. Warto dodać, że w tym rejonie uprawy panują zupełnie inne warunki niż w Europie i Polsce. Przede wszystkim plantacja jest ciągle nawadniana, a wegetacja buraków od siewu do zbioru trwa 365 dni. Siew ma miejsce w sierpniu, zbiór w sierpniu następnego roku. Średnia temperatura w okresie wegetacji wynosi 15 st. C.

Soja – 11,462 t/ha

W USA rolnicy zbierają średnio od 40 do 44 buszli nasion soi z akra (czyli niespełna 3 t/ha). Wieloletnim rekordzistą świata w plonowaniu tej rośliny jest Kip Cullers ze stanu Missouri w USA. Regularnie zbiera on średnie plony soi w granicach 100 buszli z akra (ponad 6,6 t/ha). Pierwszy swój rekord świata w plonie soi ustanowił w roku 2007 wynikiem 154,57 buszli z akra (10,312 t/ha). Od 5 lat utrzymuje on rekord świata ustanowiony w 2010 r. Wysiał on soję w połowie kwietnia 2010 r. i zebrał w ostatnich dniach września. Ustanowiony wtedy przez rolnika oficjalny rekord świata to plon aż 160,6 buszli soi z akra. W przeliczeniu na nasze jednostki ten rekord świata wynosił 10,715 t/ha nasion soi. Oficjalne rekordy świata wpisywane do Księgi Rekordów Guinnessa muszą być odpowiednio udokumentowane. Bywa zatem, że jest wiele znacznie wyższych nieoficjalnych rekordów świata. W przypadku soi znaleźć można np. komunikat prasowy, który wydał Jerry Stoller, właściciel Stoller USA w Illinois mówiący o plonie 176 buszli soi z akra plantacji nawadnianej w południowym Teksasie. Była też wzmianka w późniejszym okresie o plonie wręcz niewiarygodnym 214,7 buszli nasion soi z akra (ok. 14,3 t/ha) z innej plantacji nawadnianej w południowym Teksasie. Nikt nie podjął się jednak udokumentowania tych plonów i wpisania do oficjalnych rekordów świata. Oficjalnym rekordzistą został Randy Dowdy ze stanu Georgia. W 2016 r. uzyskał potwierdzony plon 171,8 buszli nasion soi z akra.

W przeliczeniu na nasze jednostki oficjalny rekord wynosił 11,462 t/ha. Ten rezultat farmer poprawił w 2019 r. uzyskując plon 190,23 buszli nasion soi z akra odmiany Hefty 49X7S (odmiana GMO odporna na glifosat). W przeliczeniu na nasze jednostki nowy oficjalny rekord świata wynosi 12,691 t/ha nasion soi. Natomiast za rekord świata plonowania soi na plantacji nienawadnianej uznaje się ubiegłoroczny wynik 148,8 buszli z akra, czyli 9,927 t/ha, który ustanowił Jimmy Frederick, producent soi ze stanu Nebraska.

• Rekord plonowania soi 14,3 t/ha jest imponujący, ale uzyskany na plantacji nawadnianej w idealnych warunkach klimatycznych. W polskim klimacie nie mamy szans zbliżyć się nawet do 1/3 tego plonu. Możemy uprawiać tylko odmiany niemodyfikowane genetycznie, bardzo wczesne oraz wczesne i tylko w najlepszych latach udaje się niektórym plantatorom zbierać nieco ponad 3 t/ha

Kukurydza – 38,675 t/ha

Potencjał plonowania kukurydzy oceniany jest dla warunków Polski na ok. 20 t ziarna z hektara i kilka razy przekracza średnie zbierane plony. Czynnikiem limitującym plonowanie jest woda i współczynnik transpiracji. Upraszczając wyliczenia można przyjąć, że kukurydza mając do dyspozycji 450 mm wody powinna wydać plon ziarna na poziomie 8–8,5 t/ha, a przy dostępności 300 mm wody – 6–6,5 t/ha. Znacznie wyższy potencjał plonowania kukurydza ma w cieplejszych strefach klimatycznych, gdzie można uprawiać odmiany o wysokim FAO.

Światowe, oficjalne, zmierzone i potwierdzone rekordowe plony ziarna kukurydzy biją systematycznie farmerzy z USA. Jednym ze spektakularnych, ale uzyskanych na niewielkiej powierzchni (0,4 akra) był plon 22,5 t ziarna kukurydzy z hektara, zebrany przed laty przez amerykańskiego rolnika, który uprawiał odmianę typu stay green w monokulturze po kukurydzy. Aby uzyskać taki efekt plonowania zastosował w przeliczeniu na ha łącznie 901 kg NPK i 123 kg S. Rekord ten został już pobity. Z informacji o potwierdzonych rekordach świata wynika, że najwyższym, rekordowym plonem szczyci się od 2002 r również rolnik amerykański ze stanu Iowa. Uzyskał on średni plon ziarna kukurydzy w ilości 442,14 buszli z akra. Po przeliczeniu na nasze jednostki rekord wynosił 27,751 t/ha.

Ten rekord utrzymywał się długo, ale potem był kilka razy bity. W roku 2014 pokonano barierę wydajności 500 buszli z akra. Nowy rekord świata wynoszący 503,791 buszli ziarna kukurydzy z akra plantacji nawadnianej uzyskał w 2014 r. Randy Dowdy Valdosta z USA. W USA każdego roku ogłaszany jest konkurs na najwyższe plony kukurydzy i z uwagi na różne technologie (nawadnianie plantacji, uprawa bezorkowa uprawa pasowa itd.) rekordy bite są w kilku kategoriach. W 2015 r. padła kolejna bariera plonowania kukurydzy. David Hula ze stanu Wirginia uzyskał plon 532 buszli z akra odmiany kukurydzy z hodowli Pioneer. W przeliczeniu na nasze jednostki rekord wynosił 33,390 t/ha. W 2017 r. David Hula, mieszkaniec Charles City w stanie Wirginia wybrał do uprawy odmianę P1197AM i ustanowił nowy rekord świata plonu ziarna kukurydzy na poziomie 34,035 t/ha (542,27 buszle z akra). Ale to już historia, David Hula z plonami nawadnianej kukurydzy w wysokości 616,20 buszli z akra w 2019 r. ustanowił swój czwarty rekord świata co w przeliczeniu daje aż 38,675 t/ha.

• David Hula, mieszkaniec Charles City w stanie Wirginia ciągle poprawia światowe rekordy plonowania kukurydzy. W 2019 r. dokonał tego po raz czwarty pokonując pułap 600 buszli z akra. Hodowcy i rekordzista twierdzą, że potencjał plonowania obecnych mieszańców kukurydzy oscyluje na poziomie 800–850 buszli z akra, a to daje możliwość bicia kolejnych rekordów

O polskich rekordach w plonowaniu poczytasz tutaj Rekordy rolnicze w Polsce – jakie są najwyższe plony pszenicy, rzepaku i kukurydzy?

Marek Kalinowski

Zdjęcie: Marek Kalinowski, World Record Academy

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał na podstawie artykułu Marka Kalinowskiego pt. Jakie są granice plonowania roślin, który ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 51-52/2021 na str. 30-35 .Zamów prenumeratę.