Z artykułu dowiesz się
- Jak bronić się przed parchem zwykłym ziemniaka ?
- Jakie są objawy choroby ?
- Jakie odmiany ziemniaka są mniej podatne na parch ?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Parch zwykły ziemniaka – jak odmiany są odporne?
16.06.2020autor: Marek Kalinowski
Parch zwykły ziemniaka ma preferencje odmianowe. Potrafi wystąpić, jak pokazuje historia, w dużym nasileniu w całym kraju. Tak było np. w 2014 r. i w każdym ciepłym suchym sezonie. Jakie odmiany mają wysoką odporność na parcha?
Agrofagowi, którego sprawcą są bakterie z rodzaju Streptomyces, sprzyjają słabe, piaszczyste gleby i przede wszystkim suche i ciepłe stanowiska. Przy niedoborze opadów ma się dobrze również na mocniejszych glebach. Rozwojowi parcha zwykłego sprzyjają gleby alkaliczne, zwłaszcza świeżo zwapnowane, jednak bakteria infekuje w dość szerokim zakresie pH gleby od 5,2 do 8,0. Rozwojowi parcha sprzyja też stosowanie nierozłożonego, słomiastego obornika.
Źródłem bakterii powodujących parcha są resztki wcześniej uprawianych ziemniaków
To wszystko powoduje nasilenie występowania choroby, ale czynnikiem decydującym o silnej infekcji są przede wszystkim niedobory wody w okresie wytwarzania bulw (tuberyzacji). Źródłem saprofitycznych bakterii powodujących parcha zwykłego są resztki po wcześniej uprawianych ziemniakach, chore bulwy i gleba. Bakteria najlepiej rozwija się w czasie wiązania bulw przez ziemniaki, kiedy jest sucho i temperatura powietrza sięga 30 st. C.
r e k l a m a
Bakterie wnikają do bulwy przez przetchlinki, aparaty szparkowe oraz młodą, niewykształconą skórkę. Bulwy reagują tworzeniem bariery wokół uszkodzeń (warstw korka). Jeżeli bariera zostanie przełamana, to wytwarzane są kolejne warstwy dopóki penetracja bulwy przez bakterie nie zostanie zahamowana.
Choroba rozwija się na rosnących bulwach
Objawy choroby występują przede wszystkim na bulwach. W porażonych miejscach na skórce tworzą się początkowo jasnobrązowe, potem ciemniejące różnej wielkości plamy, zmieniające się z czasem w utwory przypominające „wrzody”, które w zależności od dominującego gatunku sprawcy mogą być płaskie, zagłębione i wypukłe. W związku z tym wyróżnia się formę parcha zwykłego: płaską, wklęsłą lub wypukłą. Jeden z gatunków bakterii może powodować także formę siatkowatą parcha.
Choroba rozwija się na rosnących bulwach, a jej szkodliwość polega przede wszystkim na obniżaniu wartości konsumpcyjnej porażonych bulw, które nie nadają się do bezpośredniego spożycia i przetwórstwa. Parch zwykły obniża jakość bulw i estetykę. Chociaż choroba nie rozwija się w okresie przechowywania, to bulwy porażone brzydko wyglądają i gorzej się przechowują, bo szybciej tracą przez uszkodzoną skórkę wodę.
- Parch zwykły powodowany przez bakterie z rodzaju Streptomyces może objawiać się płaskimi, wklęsłymi lub wypukłymi wrzodami na skórce
Nawadnianie powstrzymuje chorobę
W profilaktyce przeciwko występowaniu parcha zwykłego najważniejsza jest szeroko rozumiana agrotechnika. Chorobę ograniczy prawidłowe zmianowanie (uprawa gorczycy, łubinu i wyki jako przedplonu) i stosowanie zdrowego materiału sadzeniakowego. Nie w każdym gospodarstwie istnieje możliwość nawadniania plantacji, ale to ważna wskazówka zapobiegania rozwojowi parcha. Przez nawadnianie plantacji ziemniaków w krytycznym dla porażenia okresie tuberyzacji i dodatkowo przez doraźne obniżanie pH gleby poprzez stosowanie nawozów fizjologicznie kwaśnych, można pozbyć się problemu parcha zwykłego.
Na glebach lekkich w celu ograniczenia choroby trzeba uprawiać odmiany o podwyższonej odporności. Zalecane jest też stosowanie 4–5-letnich przerw w uprawie ziemniaka (wpływa na obniżenie populacji patogenu w glebie) i wapnowanie stanowisk, ale tak, aby odczyn pH nie obniżał się gwałtownie (najlepsze wapno węglanowe). W ograniczaniu parcha zwykłego bardzo pomocne są mikroelementy, takie jak miedź, bor i szczególnie mangan.
Odmiany mniej podatne na parcha
Skutecznym w ograniczaniu parcha zwykłego czynnikiem agrotechnicznym jest dobór i uprawa odmian o podwyższonej odporności, zwłaszcza na stanowiskach lekkich, na glebach piaszczystych i ciepłych. Odmiany ziemniaka różnią się podatnością na choroby, w tym na parcha zwykłego. Przyjmuje się, że odmianami odpornymi na daną chorobę są te, które wg COBORU mają przypisaną danej cesze ocenę 8 i wyżej w skali 9-stopniowej.
- Miłek
- Velox.
W grupie odmian jadalnych wczesnych odporność na parcha na takim poziomie mają odmiany:
- Aruba,
- Bellarosa,
- Bila,
- Gwiazda,
- Vineta,
- Owacja,
- Ignacy.
- Stasia,
- Tetyda,
- Satina,
- Oberon,
- Promyk,
- VR 808,
- Roxana,
- Jurata,
- Asterix.
- Gustaw,
- Niagara.
Marek Kalinowski
Zdjęcie: Marek Kalinowski
Marek Kalinowski
Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”
<p class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; font-size: medium; font-family: Cambria;">Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”.</p>
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a