r e k l a m a
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Kukurydza na kiszonkę – lista zalecanych odmian
02.03.2021autor: Marek Kalinowski
Rynek nasienny kukurydzy obfituje w odmiany na różne cele produkcyjne. Jest bardzo zróżnicowany, a mnogość odmian i informacji o nich bardzo utrudnia wybór tych właściwych mieszańców dla konkretnego gospodarstwa.
Tutaj z pomocą przychodzą Listy Odmian Zalecanych. W czterech województwach tworzone są dla kukurydzy kiszonkowej i ziarnowej. Ale pamiętajmy – właściwie każda ziarnowa odmiana kukurydzy nadaje się na kiszonkę, ale nigdy odwrotnie. Typowa odmiana kiszonkowa nie będzie dobrą ziarnówką.
Polecane są odmiany z ziarnem szklistym typu flint
Wysoki plon ogólny suchej masy z dużym udziałem kolb w strukturze tego plonu i jak najwyższa strawność zebranej kukurydzy to cechy najważniejsze w produkcji kukurydzy na kiszonkę. Z uwagi na pożądaną skrobię trawioną jelitowo, na kiszonkę polecane są odmiany z ziarnem szklistym typu flint albo ziarnem typu pośredniego między flint/dent. Skrobia z ziarna typu flint nawet w ilości o 30% większej niż skrobia mączysta z ziarniaków dent jest trawiona w jelicie cienkim. Takie są różnice w samym typie ziarna, ale to ile skrobi trafi do jelita cienkiego zależy też od precyzji zbioru, rozdrobnienia ziarniaków i właściwego zakiszenia. Im bardziej ziarno jest rozdrobnione, tym większa jest podatność skrobi na rozkład w żwaczu.
Jak jednak poruszać się w gąszczu informacyjnym o odmianach i dobrze wybrać z setek mieszańców z Krajowego Rejestru i dostępnych także z katalogu wspólnotowego? Odpowiedź jest dość prosta – warto analizować dostępne informacje z najbliższej gospodarstwu jednostki realizującej Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe i Rolniczego. Najlepiej jest korzystać z List Odmian Zalecanych, które w przypadku kukurydzy na kiszonkę i na ziarno tworzą aktualnie cztery województwa: podlaskie, łódzkie, kujawsko-pomorskie i pomorskie.
- Pożądaną cechą mieszańców na kiszonkę jest ziarno typu flint ze szklistą skrobią trawioną by-pass oraz tzw. stay green z długimi zielonymi liśćmi. Najlepiej, kiedy w momencie tzw. dojrzałości kiszonkarskiej kolba jest dojrzała, a liście nadal pozostają zielone
Odmiany wczesne ze względu na krótszy wzrost wytwarzają niższy plon
Wybór mieszańców na kiszonkę powinien być dobrze wyważony. Nie można tylko i wyłącznie sugerować się potencjałem plonowania. Wiadomo, że jest on wyższy dla odmian o późniejszym FAO, ale jeżeli zaryzykujemy uprawę odmiany zbyt późnej dla naszego regionu możemy ponieść fiasko. Z wczesnością FAO mieszańców kukurydzy wiąże się wprost ich produktywność. Odmiany wczesne ze względu na krótszy wzrost i rozwój wytwarzają niższy plon. Dlatego, jeżeli wybierzemy zbyt późną odmianę to nadmiernie duża wilgotność ziarna przy zbiorze spowoduje opóźnione osiągnięcie dojrzałości technologicznej do zbioru na kiszonkę (lub na ziarno). Gdy zostanie wybrana za wczesna odmiana niż jest zalecana w danym regionie, rolnik utraci część plonu, którą potencjalnie mógł uzyskać przy wyborze odmiany późniejszej.
Od roku 2013 w woj. podlaskim w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego wykonywano analizy materiału roślinnego odmian kukurydzy kiszonkowej w celu stworzenia LOZ. Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Krzyżewie realizująca te doświadczenia COBORU na Podlasiu prezentowała ze zbiorów kukurydzy w 2014 r. bardzo ciekawe dane analiz chemicznych badanych odmian, w tym: zawartości białka w całych roślinach i włókna surowego, zawartości skrobi i cukrów rozpuszczalnych oraz strawności całych roślin.
- Plon ogólny suchej masy jest priorytetem, ale w produkcji mleka liczy się strawność sieczki z całych roślin kukurydzy, o czym piszemy na str. 38 TPR
Rekomendacje z czterech województw
LOZ kukurydzy na kiszonkę na 2021 r. tworzą cztery województwa i w sumie rekomendowanych jest 19 mieszańców ze wszystkich grup wczesności. Zachęcam do odwiedzenia stron internetowych tych Stacji Doświadczalnych Oceny Odmian i zapoznania się z wynikami plonowania poszczególnych mieszańców.
- Na LOZ odmian kiszonkowych kukurydzy dla woj. podlaskiego do uprawy rekomendowane na 2021 r. są mieszańce: wczesne – Astardo, Tipico, KWS Salamandra i SM Grot; średnio wczesne – Brigado, ES Bond, ES Joker, Delici CS i ES Palladium oraz średnio późne – Clementeen, Hardware, Kentos, Motivi CS i Physiker.
- Na LOZ odmian kiszonkowych kukurydzy dla woj. łódzkiego do uprawy rekomendowane na 2021 r. są mieszańce: wczesne – Astardo, Tipico i Ligato; średnio wczesne – Brigado i ES Watson oraz średnio późne – Hardware i Baobi CS.
- Na LOZ odmian kiszonkowych kukurydzy dla woj. kujawsko-pomorskiego do uprawy rekomendowane na 2021 r. są mieszańce: wczesne – Astardo i Tipico; średnio wczesne – Brigado, ES Bond, ES Joker i Farmfire oraz średnio późne – Clementeen, Kentos, Motivi CS i P0725.
- Na LOZ odmian kiszonkowych kukurydzy dla woj. pomorskiego do uprawy rekomendowane na 2021 r. są mieszańce: wczesne – Astardo i Tipico; średnio wczesne – Brigado i ES Watson oraz średnio późna – P0725.
Lp. | Odmiana | Plon ogólny suchej masy w % wzorca | Zawartość suchej masy w plonie ogólnym | ||||||
2020 | 2019 | 2018 | 2017 | 2020 | 2019 | 2019 | 2017 | ||
Odmiany wczesne | |||||||||
1 2 3 4 5 | Wzorzec, q/ha, % Astardo Tipico KWS Salamandra Ligato SM Grot | 202,6 98 104 103 96 98 | 167,1 100 112 100 100 102 | 201,5 104 105 101 102 100 | 198,5 104 - 105 100 - | 32,5 32,4 31,3 33,8 32,2 32,6 | 34,8 34,5 34,8 36,2 34,4 34,3 | 35,5 35,6 34,8 36,5 36,0 36,5 | 34,1 34,5 - 34,4 34,0 - |
Odmiany średniowczesne | |||||||||
6 7 8 9 10 11 12 | Wzorzec, q/ha, % ES Watson CCA Brigado ES Bond ES Joker ES Palladium Farmfire CCA Delici CS | 207,2 105 104 104 102 101 101 99 | 179,8 - 102 105 101 101 100 100 | 202,8 - 108 107 103 106 99 104 | 201,2 - 108 105 104 - 96 - | 32,4 31,2 29,6 32,7 32,2 32,3 33,1 31,6 | 34,7 - 31,9 35,3 33,8 35,6 34,7 34,4 | 35,9 - 34,3 34,4 34,9 36,2 35,2 36,0 | 34,5 - 33,1 34,7 34,1 - 34,5 - |
Odmiany średniopóźne | |||||||||
13 14 15 16 17 18 19 | Wzorzec, q/ha, % Clementeen Baobi CS CCA Kentos Motivi CS Hardware P0725 CCA Physiker | 232,8 106 104 103 102 100 99 97 | 179,1 103 - 102 103 101 105 103 | 206,9 105 - 102 104 - - 106 | 204,2 - - - - - - - | 32,2 32,6 32,1 32,2 31,9 33,8 29,4 33,4 | 34,0 33,8 - 33,9 32,9 35,2 30,4 35,7 | 36,5 35,8 - 35,1 34,7 - - 36,9 | 33,4 - - - - - - - |
- Tabela. Zestawienie plonowania odmian z LOZ, które są wpisane do KR (plon ogólny suchej w % wzorca dla grup wczesności i procentowa zawartość suchej masy w plonie głównym)
Warto testować nowości
W lutym ub.r. do Krajowego Rejestru wpisano 28 odmiany kukurydzy (18 do użytkowania na ziarno i 10 na kiszonkę), a w lutym br. kolejne 33 odmiany. To razem 61 odmian – ilość niespotykana w innych gatunkach i dobitnie świadcząca o wielkim postępie hodowlanym w kukurydzy. Warto testować te nowości a przynajmniej śledzić, przyglądać się im i oceniać na Dniach Pola, o ile taka możliwość latem i jesienią tego roku będzie.
Oczywiście warto korzystać z List Odmian Rekomendowanych, na których są nowe odmiany, ale przetestowane w doświadczeniach porejestrowych. W tabeli pokazujemy zestawienie plonowania odmian z LOZ (podajemy plon ogólny suchej w % wzorca dla grup wczesności i procentową zawartość suchej masy w plonie głównym). Porównanie szeregu innych cech można znaleźć w opracowaniach COBORU. Jednak nawet te podstawowe dane pokazują, jak poszczególne mieszańce sprawdzały się w latach normalnych i suchych, szczególnie w 2019 r.
- Nie ma dowodów na to, że głownia guzowata szkodzi zwierzętom, ale to w kiszonce niepotrzebny balast. Odmiany różnią się podatnością na tę chorobę i dane takie znajdziemy w publikacjach COBORU
Marek Kalinowski
Zdjęcia:
Marek Kalinowski
Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”
<p class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; font-size: medium; font-family: Cambria;">Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”.</p>
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a