Z artykułu dowiesz się
- Kiedy najlepiej siać międzyplony?
- Dlaczego bobowate są najlepszymi międzyplonami ?
- Na jakie międzyplony warto postawić na glebach lekkich ?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Kiedy najlepiej siać międzyplony?
01.07.2021autor: Marek Kalinowski
Tydzień temu pisaliśmy o podstawowej agrotechnice przedsiewnej i nawożeniu pod międzyplony ścierniskowe a także zasadach doboru roślin do uprawy. Międzyplony mogą pełnić w zmianowaniu wiele funkcji, a także stanowić rezerwę paszową dla zwierząt.
Zdecydowanie najczęściej rolnicy prowadzący chów i hodowlę bydła mlecznego wybierają do uprawy rośliny i mieszanki o średnie długości wegetacji. Powinniśmy je siać do końca lipca, najpóźniej na początku sierpnia, bo wymagają minimum 60 dni wegetacji. W tej grupie mamy: bobik, łubiny (żółty i wąskolistny), wykę, groch siewny, seradelę, życice (westerwoldzka, wielokwiatowa), słonecznik a także kukurydzę o czym piszemy na str. 27. Ta różnorodność gatunkowa roślin pozwala wybrać najbardziej odpowiedni poplon praktycznie na każdą glebę i na każdy termin siewu.
r e k l a m a
Bobowate potrzebują sporej ilości wody
Bobowate w mieszankach są najlepszymi międzyplonami, ale są też najbardziej ryzykownym wyborem w rejonach z deficytem wody. Powodzenie w uprawie tych poplonów zależy w głównej mierze od doboru roślin oraz wilgotności gleby w okresie ich wegetacji. Na glebach zwięzłych oraz w rejonach o większej ilości opadów atmosferycznych dobre wyniki dają mieszanki roślin bobowatych lub bobowatych z innymi gatunkami. Przykładów różnych kombinacji takich mieszanek jest bardzo dużo.
Bobowate mimo zróżnicowanych wymagań glebowych potrzebują sporych ilości wody. Największe wymagania glebowe ma bobik. Groch siewny pastewny powinno się uprawiać na glebach średnio żyznych, niezbyt zwięzłych o odczynie obojętnym. Wykę ozimą można siać na glebach lekkich i średnio ciężkich, o przepuszczalnym podłożu, pod warunkiem, że nie są to gleby kwaśne. Wyka jara potrzebuje natomiast gleb mocnych, zwięzłych. Natomiast bolączką cennych łubinów (żółtego i wąskolistnego) jest podatność na antraknozę.
Przed siewem bobowatych wykonać należy orkę na głębokość do 15 cm (pod uprawę mieszanek zawierających bobik nieco głębiej), a następnie zastosować wał pierścieniowy, bronę w lub agregat uprawowy. Siew najlepiej jest wykonać w rozstawie rzędów 15 cm na głębokość do 3 cm dla mieszanek z wyką ozimą i do 6 cm dla mieszanek z udziałem bobiku, grochu i wyki jarej.
Na gleby lekkie dobra będzie mieszanka składzie: wyka ozima 40 kg/ha + facelia 5 kg/ha. Na gleby średnio żyzne: groch siewny pastewny 80 kg/ha + bobik 60 kg/ha + wyka ozima 60 kg/ha, lub groch siewny pastewny 130 kg/ha + słonecznik 12 kg/ha, lub groch siewny pastewny 100 kg/ha + wyka ozima 60 kg/ha + słonecznik 5 kg/ha, lub groch siewny pastewny 100 kg/ha + wyka jara 40/ha + słonecznik 5 kg/ha. Na gleby żyzne możemy wysiać: groch siewny pastewny 65 kg/ha + wyka jara 50 kg/ha + bobik 90 kg/ha lub bobik 100 kg/ha + groch siewny pastewny 60 kg/ha + wyka jara 40 kg/ha + słonecznik 10 kg/ha.
- Bobowate (wyka jara i ozima, groch, bobik, łubiny) są bardzo dobrym komponentem wielu mieszanek międzyplonowych. W rejonach z przeciętną ilością opadów na międzyplon jako komponent mieszanek wielogatunkowych (np. z facelią) sprawdzi się słonecznik z mocnym korzeniem
Przed siewem słonecznika należy wykonać płytką orkę
Słonecznik można uprawiać na glebach lekkich i średnio żyznych, w rejonach o przeciętnej ilości opadów. Rośliny ulistnione są wytrzymałe na okresy posuszne, ale mało tolerancyjne na niskie temperatury, zwłaszcza pierwsze przymrozki jesieni. Przed siewem, jeśli słonecznik jest uprawiany w siewie czystym, należy wykonać orkę płytką lub podorywkę. Jeśli jest składnikiem mieszanek ze strączkowymi przyjmuje się wymagania strączkowych. Potem można zastosować wał kolczasty lub pierścieniowy i brona, lub zagregatować zabiegi. Ważne by uprawki wykonać w ciągu jednego dnia.
Słonecznik w międzyplonie wymaga nawożenia na ha w ilości 60 – 90 kg N, 30 – 35 kg P2O5, 40 – 50 kg K2O. Nawożenie fosforem i potasem wykonujemy przedsiewnie, azotem – najlepiej w saletrzaku, na glebach lekkich stosować w dwóch dawkach (1/2 przed siewem, 1/2 pogłównie w fazie 3-4 par liści).W czystym siewie słonecznik wysiewamy w ilości 30 – 40 kg nasion/ha, w rozstawie rzędów co 20 – 25 cm. Gęstszy siew powoduje wytwarzanie delikatniejszych łodyg, o większej smakowitości. Jak przy każdym polonie w przypadku zaskorupienia gleby wskazane jest bronowanie.
Seradela doskonale radzi sobie z przymrozkami
Seradela jest doskonała do uprawy na glebach lekkich (np. po życie). O plonie zielonej masy decydują warunki wolgotnościowe na przełomie sierpnia i września, ale seradelę można zbierać bardzo późno – wytrzymuje przymrozki nawet do minus 7 st. C.
Przed wysiewem seradeli należy zastosować nawożenie (30 – 40 kg P2O5 i 50 – 60 kg K2O/ha), wykonać podorywkę, wałowanie (wał pierścieniowy) i bronowanie. W czystym siewie zużywamy 60 kg nasion/ha (w rozstawie rzędów 12 – 15 cm, na głębokość 1-2 cm) w mieszankach z facelią lub z gorczycą białą w ilościach wysiewamy 40 kg seradeli + 5 kg facelii lub 35 kg seradeli +12 kg gorczycy białej. Zasiew najlepiej jest przywałować i przebronować lekką broną. Już w 45-50 dni po wschodach zielonkę można kosić lub wypasać. W sprzyjających warunkach seradela w czystym siewie daje nawet 7 t zielonki z ha.
Życica westerwoldzka uwielbia azot
Życica westerwoldzka i wielokwiatowa są doskonałe do uprawy w międzyplonach. Np. przebadane w COBORU odmiany Telga i Liquattro życicy westerwoldzkiej, można wykorzystać do uprawy w międzyplonach w czystym siewie, ale najlepiej w mieszankach z dodatkiem koniczyny perskiej lub wyki siewnej. Już po 54 dniach od siewu można zebrać w pierwszym pokosie plon 3 t suchej masy tych odmian. Trzeba zdać sobie sprawę z tego, że to woda determinuje plonowanie i uprawę traw w poplonie poleca się w rejonach o dość dużej ilości opadów po wysiewie (w końcu lipca) oraz po zbiorze pierwszego odrostu. Na rynku dostępne są też gotowe mieszanki traw na polon z dodatkiem inkarnatki lub wyki ozimej.
Życica westerwoldzka zwana jest także rajgrasem westerwoldzkim (holenderskim) jest krótkotrwałym (jednorocznym) podgatunkiem życicy wielokwiatowej przydatnym do uprawy na gruntach ornych. Jest trawą wysoką, luźnokępową o bardzo dużej konkurencyjności. Cechy botaniczne jak i rytm rozwoju ma podobne do życicy wielokwiatowej. Po wschodach rozwija się bardzo szybko, dynamicznie rozbudowuje system korzeniowy. Jest wrażliwa na przygryzanie i udeptywanie, dlatego też użytkowana jest wyłącznie kośnie. Jest gatunkiem wybitnie azotolubny, słabo reagującym na odczyn gleby i zasolenie. Cechuje się bardzo dużą produktywnością, dobrą smakowitością i strawnością. Wymaga gleb żyznych, średnio zwięzłych, ale dobrze plonuje także na glebach lekkich próchnicznych. Ostatnio wzrasta znaczenie odmian uprawnych życicy westerwoldzkiej jako składnika poplonów ścierniskowych. Wszystkie badane w COBORU i zarejestrowane odmiany życicy westerwoldzkiej, przeznaczone do wielokrotnego zbioru, utrzymują dobry poziom plonowania w ciągu całego okresu wegetacji. Odmianą szczególnie polecaną do uprawy w siewie czystym na poplon, czyli przeznaczoną do zbioru tylko jednego odrostu, jest Liquattro.
Życica wielokwiatowa nazywana także rajgrasem włoskim jest trawą o dużej wydajności i bardzo dobrej wartości pokarmowej. Należy do traw wysokich (100-120 cm), luźnokępowych, odznaczających się niewielką trwałością 1-2 lata. Udaje się najlepiej w Polsce południowo-zachodniej, gdzie zimy są stosunkowo łagodne. Może wymarzać przy znacznych spadkach temperatur, a tam gdzie długo zalega okrywa śnieżna może spowodować uszkodzenia roślin przez pleśń śniegową. Życica wielokwiatowa do pełni swojego rozwoju wymaga gleb żyznych, umiarkowanie wilgotnych. Może być uprawiana w rejonach, gdzie roczna suma opadów wynosi od 600-700 mm. Jest trawą azotolubną, światłolubną i ciepłolubną. Jest gatunkiem, który bardzo wydajnie asymiluje w warunkach wysokich temperatur powietrza i niedoborów opadów, ale źle znosi długotrwałe susze letnie. Jest trawą o wysokiej konkurencyjności, która szybko wschodzi po zasiewie, a także szybko odrasta po skoszeniu. W optymalnych warunkach siedliskowych pierwszy odrost można uzyskać już kilka tygodni po zasiewie. W drugim roku użytkowania wcześnie rozpoczyna wegetację i pierwszy odrost można zebrać nawet pod koniec kwietnia, a po przeoraniu zasiać terminowo kukurydzę. W uprawie szczególnie pożądane są odmiany tetraploidalne, ponieważ charakteryzują się nie tylko wyższym plonowaniem i bogatszym ulistnieniem.
Agrotechnika życic na poplon wymaga płytkiej orki lub podorywki na głębokość 10 cm. Następnie warto zastosować wał pierścieniowy i bronę średnią. Przy siewie życic stosujemy nawożenie na 1 ha w ilości 70 kg N przedsiewnie i 30 kg N po zbiorze pierwszego odrostu oraz 40 kg P2O5 i 70 kg K2O/ha przedsiewnie na ścierń przed orką lub podorywką. Życice (wielokwiatowa i mieszańcowa) wysiewamy płytko na głębokość 1 cm, odmian diploidalnych w ilości 25 kg/ha, odmiany tetraploidalnych – 40 kg/ha. W przypadku życicy westerwoldzkiej odmian diploidalnych – 30 kg/ha, odmian tetraploidalnych – 45 kg/ha. Po siewne zaleca się zwałowanie pola wałem gładkim w celu przyspieszenia wschodów roślin.
- Życica wielokwiatowa jest bardziej trwała od życicy westerwoldzkiej, ale w krótkotrwałej uprawie na międzyplon użytkowany jesienią i jeszcze raz wczesną wiosną następnego roku nie jest to bynajmniej wada. Na zdjęciu odmiana Gaza
Marek Kalinowski
Zdjęcia: Marek Kalinowski
Marek Kalinowski
Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”
<p class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; font-size: medium; font-family: Cambria;">Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”.</p>
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a