Jakich minerałów najczęściej brakuje w glebie?
r e k l a m a
Partnerzy portalu

Jakich minerałów najczęściej brakuje w glebie?

07.01.2021autor: Marek Kalinowski

Siarki w polskich glebach najczęściej brakuje, bo jej emisja przemysłowa do atmosfery i powrót do gleby za sprawą tzw. kwaśnych opadów zostały zredukowane. Magnezu brakuje głównie z powodu niskiego pH większości gleb i niewielkiego dopływu z nawozami wapniowymi zawierającymi magnez.

Z artykułu dowiesz się

  • Jakich minerałów najczęściej brakuje w glebie?
  • Co może spowodować niedobór siarki w uprawie rzepaku?
  • W jakich glebach mamy niedobór magnezu?
Te dwa makroelementy są w żywieniu roślin niezwykle ważne i nie powinniśmy stawiać ich na drugim planie za azotem, fosforem i potasem. Najprostszym sposobem na interwencyjne dostarczenie roślinom tych pierwiastków jest oczywiście dokarmianie dolistne, ale rośliny potrzebują znacznie więcej siarki i magnezu, niż jesteśmy w stanie dostarczyć tą drogą.

Największe zapotrzebowanie na siarkę wykazuje rzepak

Oczywiście jeden i drugi pierwiastek wprowadzamy do gleby z obornikiem, przy regulowaniu odczynu pH dolomitem i w wielu nawozach wieloskładnikowych. W dalszym ciągu dla wielu rolników stosowanie siarczanu magnezu w formie stałej wydaje się luksusem z uwagi na koszt. Większość rolników mając świadomość wysokich potrzeb pokarmowych roślin w stosunku do siarki i magnezu interwencyjnie podaje je w formie dolistnej. Jeszcze raz podkreślę – dla roślin to za mało.

r e k l a m a
Największe zapotrzebowanie na siarkę wykazuje rzepak i inne rośliny kapustowate. Niewystarczająca ilość siarki w uprawie rzepaku powoduje słabe zawiązywanie łuszczyn, spadek zawartości tłuszczu oraz wzrost podatności łuszczyn na choroby. W drugiej kolejności zapotrzebowania na siarkę należy rozpatrywać pszenicę konsumpcyjną, a w trzeciej rośliny o względnie małym jednostkowym zapotrzebowaniu, lecz produkujące dużą biomasę: buraki cukrowe, kukurydza, ziemniaki i użytki zielone. Dobre zaopatrzenie roślin w siarkę jest plonotwórcze, poprawia jakość plonów, a także zwiększa odporność na ataki szkodników i chorób.

Rzepak na każdą tonę plonu nasion pobiera 20 kg siarki. Niedobór tego pierwiastka rośliny pokazują chlorozami międzynaczyniowymi najmłodszych liści (tkanka wokół nerwów pozostaje zielona). Podobne objawy dotyczą niedoboru azotu i magnezu, ale te dotykają starszych liści
  • Rzepak na każdą tonę plonu nasion pobiera 20 kg siarki. Niedobór tego pierwiastka rośliny pokazują chlorozami międzynaczyniowymi najmłodszych liści (tkanka wokół nerwów pozostaje zielona). Podobne objawy dotyczą niedoboru azotu i magnezu, ale te dotykają starszych liści

Siarka przez liście pobierana jest wolno

Nawożenie siarką trzeba stosować odpowiednio wcześnie, pamiętając jednocześnie, że wykonując interwencyjne dokarmianie dolistne roślin siarczanem magnezu niewiele wskóramy ponieważ jony siarki z tego nawozu i tak muszą spłynąć do gleby i będą pobrane przez korzeń. Siarka przez liście pobierana jest wolno i w niedużych ilościach.

Zgodnie z zasadami zrównoważonego nawożenia, stosowanie nawozów siarkowych powinno być poprzedzone rozpoznaniem stanu odżywienia roślin albo wiedzą o zasobności gleby w siarkę. Dostarczenie roślinom odpowiedniej ilości siarki znacząco poprawia efektywność azotu i dlatego dawki siarki trzeba ustalać w kontekście nawożenia azotem. Badania dowodzą, że niedobór 1 kg siarki może zablokować pobieranie od 9 do 15 kg azotu, a zatem, przy braku siarki w glebie wielkość dawki tego pierwiastka należy dopasować do dawki azotu w proporcji jak 1:15.

Jednostkowe pobranie siarki przez rośliny uprawne jest różne i wynosi wg prof. Witolda Grzebisza: zboża kłosowe – 3,75 kg S/t (owies, jęczmień), do 4,5 kg S/t (pszenica, pszenżyto), kukurydza – 5,00 kg S/t, siano łąkowe – 3,00 kg S/t, rzepak – 20,0 kg S/t. Uwzględniając jednostkowe pobranie siarki przez rośliny i zawartość siarki w glebie można ustalić dawkę nawozową pod poszczególne rośliny. Na przykład, przy zawartości w glebie od średniej do bardzo niskiej wysokość dawki siarki wyniesie: pod zboża 25–35 kg S/ha, kukurydzę 40–60 kg S/ha, rzepak 50–75 kg S/ha, buraki cukrowe 40–60 kg S/ha, bobowate 75–85 kg S/ha, użytki zielone 60–70 kg S/ha.

Magnez buduje chlorofil i napędza fotosyntezę

Niedobory magnezu nasilają się na glebach kwaśnych i piaszczystych, na glebach wapiennych i kwaśnych świeżo wapnowanych, a także na glebach z wysoką zasobnością w przyswajalny potas i nawożonych formą amonową i amidową azotu. Magnez jest szczególnie ważnym pierwiastkiem dla buraków, rzepaku, ziemniaków i zbóż. Spośród zbóż najwięcej tego składnika pobiera owies. Badania naukowe potwierdzają, że nawożenie magnezem zwiększa pobieranie azotu, a także korzystnie oddziałuje na transport i gromadzenie fosforu w nasionach. Rośliny pobierają magnez począwszy od kiełkowania, aż do końca wegetacji.

Szybkim sposobem na chwilowe zaspokojenie potrzeb roślin w stosunku do magnezu i siarki jest stosowanie dokarmiania roślin 5% roztworem siedmiowodnego siarczanu magnezu. Znając zasobność gleby i apetyt roślin wyliczone zapotrzebowanie na siarkę i magnez najlepiej jest pokryć w nawożeniu podstawowymi nawozami zawierającymi te składniki albo stosując łatwo rozpuszczalne siarczany magnezu.

Wyraźne niedobory magnezu będącego podstawowym składnikiem chlorofilu i pierwiastkiem kluczowym dla fotosyntezy ujawniają się przy dużym jego deficycie i najczęściej w okresie wypłukujących go dużych opadów i na glebach lekkich. Niedoborowe objawy w postaci chlorozy międzynaczyniowej (nerwy są silnie zielone, a jasnozielone są przestrzenie liści między nerwami) najpierw pojawiają się na liściach starszych, a dopiero później występują na liściach młodych.

Na roślinach jednoliściennych zaobserwować można charakterystyczne marmurkowate plamy na liściach, zwłaszcza w obrębie unerwienia, z brunatnymi nekrozami rozpoczynającymi się od wierzchołków liści. U roślin dwuliściennych występują plamy na liściach, które przybierają barwę pomarańczową i z tego względu objawy są określane mianem tygrysowatości liści. W zaawansowanym stadium niedoboru u buraka cukrowego następuje żółknięcie bądź chloroza pomiędzy nerwami, a czasami nekroza całej blaszki liściowej. W ziemniakach niedobór ma postać czarnych plam na liściach, w rzepaku starsze liście mają przebarwienia żółte lub czerwonopurpurowe, przy czym łodygi pozostają nadal zielone.

W zbożach ciemne skupienia chlorotyczne biegnące wzdłuż nerwów liści starszych (określane jako perełkowatość lub marmurkowatość) i żółknięcie wierzchołków liści to oznaki niedoboru magnezu
  • W zbożach ciemne skupienia chlorotyczne biegnące wzdłuż nerwów liści starszych (określane jako perełkowatość lub marmurkowatość) i żółknięcie wierzchołków liści to oznaki niedoboru magnezu


Marek Kalinowski
Zdjęcia:  Marek Kalinowski
autor Marek Kalinowski

Marek Kalinowski

Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”

<p class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; font-size: medium; font-family: Cambria;">Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”.</p>

przeczytaj inne artykuły tego autora
r e k l a m a
r e k l a m a

Przeczytaj także

Agrolok z nowym nawozem dwuskładnikowym Elplon Profit Premium

Tak określa swój nowy produkt w ofercie firma Agrolok. To Elplon Profit Premium, nawóz z siarką i magnezem. Niewystarczająca w wielu glebach ilość tych ważnych makroskładników prowadzi do obniżenia plonu zbóż, a w przypadku użytków zielonych – negatywnie wpływa na ilość i jakość pokosu.

czytaj więcej

Ceny nawozów mineralnych z 4 grudnia 2020

W porównania do cen z ostatniego tygodnia listopada 2020 roku ceny nawozów mineralnych nie zmieniły się w dużym stopniu. Dla przykładu cena saletry to nieco ponad 1000 zł, polifoska od 1540 do 1700 zł, a wapno magnezowe to ok. 500 zł za tonę.

czytaj więcej

Jak ograniczyć emisję amoniaków w nawozach mineralnych?

Całkowite wyeliminowanie strat składników pokarmowych pochodzących ze źródeł rolniczych nie jest możliwe. Znacząco można je jednak ograniczyć i wiele gospodarstw to robi. Niestety, efektywne rozwiązania wymagają zaplecza technicznego, a to kosztuje. Precyzyjna aplikacja nawozów ze zmiennym dawkowaniem z wykorzystaniem GPS, aplikacja gnojowicy zakwaszonej kwasem siarkowym, a nawet doglebowa aplikacja gnojowicy, to rozwiązania zalecane, bardzo dobre, ale poza zasięgiem ekonomicznym większości gospodarstw.

czytaj więcej

Najważniejsze tematy

r e k l a m a
Pytania i regulaminy
Kategorie
Produkty Agrarsklep
Przydatne linki
Social Media

Polskie Wydawnictwo Rolnicze Sp. z o.o., ul. Metalowa 5, 60-118 Poznań. Akta rejestrowe przechowywane w Sądzie Rejonowym Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydziale Gospodarczym, KRS 0000101146, NIP 7780164903, REGON 630175513, kapitał zakładowy: 1.000.000 PLN.

Wszystkie prezentowane w ramach niniejszego portalu treści są własnością Polskiego Wydawnictwa Rolniczego Sp. z o.o., są zastrzeżone i chronione prawem autorskim, kopiowanie i dalsze rozpowszechnianie treści jest zabronione. (art. 25 ust. 1 pkt 1b ustawy z 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych)