- Co decyduje o plonowaniu kukurydzy?
- Jak można ograniczyć negatywne skutki warunków atmosferycznych w trakcie uprawy?
- Dlaczego humus jest ważny i jak można zwiększyć jego ilość w glebie?
Co roku hodowcy oraz firmy zajmujące się dystrybucją kwalifikowanego materiału siewnego specjalistom z KP ODR dostarczają będące w ich ofercie odmiany kukurydzy. W tym roku prezentowana była kolekcja 61 odmian a podsumowanie sezonu tradycyjnie miało miejsce pod koniec września na Dniu Kukurydzy w Grubnie.
Stres spowodowany suszą można ograniczyć
Ostatnie lata dla uprawy kukurydzy w tym regionie są szczególnie trudne. W tym roku plon redukowały czerwcowe upały i lipcowe niedobory opadów. Program i doświadczenia organizowanego przez KP ODR Dnia Kukurydzy jest tak przygotowywany, aby rolnicy mieli nie tylko możliwość praktycznej oceny stanu odmian różnych hodowców, ale także przekonania się, że negatywne skutki trudnych warunków atmosferycznych można ograniczyć.
O plonie kukurydzy decydują oczywiście warunki klimatyczne, ale także genetyka odmian (wybór zależy od rolnika) i agrotechnika. Uprawa gleby, termin siewu, gęstość siewu – to elementy agrotechniki, które możemy kształtować, możemy oszczędzać wodę. Duża jest w tym rola płodozmianu i zmianowania roślin.
– Wąski płodozmian to coraz większy problem dla wielu gospodarstw. Susza, jeśli wystąpi, powoduje bardziej rozległe straty. Są gospodarstwa, które uprawiają tylko pszenicę i rzepak. W strukturze zasiewów brakuje roślin okopowych i pastewnych. Dlatego też rozwiązaniem ratującym strukturę gleby jest stosowanie poplonowych mieszanek – mówiła w Grubnie Anna Patalon – doradca agrotechniczny firmy DSV Polska.
Poplony ratują humus
W produkcji roślinnej w tym także i kukurydzy, wzrasta presja ze strony chwastów i szkodników. Intensywnie uprawiana gleba wykazuje tendencje do zamulania, erozji oraz zagęszczania. Raptownie spada także zawartość próchnicy, co prowadzi do zaburzeń w odżywianiu roślin. Chwasty wobec stosowania większej ilości środków ochrony stają się odporne na substancje aktywne.
– Jednym z czynników, który mógłby te szkodliwe tendencje ograniczyć jest zawartość humusu w glebie. Jest źródłem pokarmu dla mikroorganizmów glebowych i fauny glebowej. To dlatego należy robić wszystko, aby ten humus w glebie był na jak najwyższym poziomie. To mieszanki poplonowe powodują trwały wzrost żyzności gleby oraz zapewniają odpowiednią zawartość humusu – mówiła Anna Patalon.
Humus jest ważnym źródłem pokarmu dla mikroorganizmów i fauny glebowej. Dostarcza składników pokarmowych roślinom. Zwiększa pojemność wodną, stabilizuje pH gleby, obniża zagrożenie erozją gleby. Na ilość humusu korzystnie oddziałuje uprawa poplonów, przy czym są mieszanki poplonowe dedykowane pod gatunki roślin, które planujemy uprawiać w zmianowaniu. Dla kukurydzy np. dedykowane są mieszanki składające się z kilkunastu komponentów, zawierające: groch, żyto, sorgo, wykę, facelię, lniankę, len, koniczynę szwedzką i perską, rzodkiew i słonecznik. Taka mieszanka pod kukurydzę może być siana od połowy lipca do końca sierpnia. Dzięki facelii kukurydza lepiej wykorzystuje fosfor z gleby. Mieszanka ta jest częściowo zimująca (zawiera żyto), ale wystarczy uprawa wiosną tylko na poziom wysiewu nasion i można kukurydzę po niej bez problemu wysiać.
– Zastosowane w mieszance gatunki roślin mają specyficzne działania, które ma na celu pomóc kukurydzy w wykształceniu jak największego plonu – przekonywała Anna Patalon.
W Grubnie rolnicy usłyszeli, że stosowanie mieszanki wieloskładnikowej jest w stanie przynieść zwiększenie plonu kukurydzy o 2 t/ha w porównaniu z wykorzystaniem czystej gorczycy.
Kukurydza z wsiewką
Kolejnym sposobem na zwiększenie próchnicy w glebie może być wysiew mieszanek roślin bezpośrednio w plantację kukurydzy. Poza poprawą żyzności wspomagają gromadzenie składników pokarmowych i zapobiegają erozji. W przypadku, kiedy po zbiorach kukurydzy ściernisko nie zostaje zerwane, dostarczają też zazielenienia po zakończeniu wegetacji.
– Mamy takie produkty w ofercie. Wysiew mieszanek odbywa się w fazie 5–6 liści kukurydzy. Można go dokonać zwykłym rozsiewaczem w dawce 12–15 kg/ha, jakieś 14–15 dni po wykonanym oprysku herbicydowym. Koszt to 100–150 zł. Zastosowanie wsiewek nie ma żadnego negatywnego wpływu na kukurydzę. Rośliny w międzyrzędziach wyrastają na 15 cm. Czerpią składniki odżywcze jedynie z wierzchniej warstwy gleby. Bardziej intensywny wzrost odbywa się po zbiorze kukurydzy. Wsiewki nie mają wpływu na plon kukurydzy, nie ograniczają jej zasobów odżywczych i wody, lecz wytwarzają zieloną masę i gromadzą próchnicę – mówiła Anna Patalon.
– Próchnica to element, który ogranicza i zabezpiecza przed efektem suszy. Jeśli próchnica jest na odpowiednim poziomie, to gleba wiosną jest w stanie magazynować wilgoć i potem czynić ją dostępną podczas wegetacji kukurydzy. Materia organiczna nie może być marnowana. Jeśli słoma jest zbierana, to na pole musi wracać w postaci obornika. Pozbywanie się próchnicy powoduje, że traci się zdolność magazynowania wody. Sposobem na ograniczanie skutków suszy jest profilaktyka i budowanie materii organicznej – mówił Jan Gurzyński z firmy Intermag.
Potencjał genetyczny odmian kukurydzy
Plon kukurydzy tworzony jest dzięki potencjałowi genetycznemu oraz czynnikom środowiskowym. O ostatecznej jego wysokości decyduje kilka czynników. W 40% jest zależny od wykonywanych zabiegów uprawowych. Te są całkowicie uwarunkowane wiedzą i doświadczeniem plantatora. To on decyduje o stanowisku, na jakim kukurydza jest uprawiana, przedplonie, uprawie gleby i uprawie przedsiewnej, nawożeniu, zwalczaniu chwastów, uprawie międzyrzędowej oraz decyduje o siewie, prędkości i głębokości.
Wyłącznie od plantatora zależy także wybór odmiany, która decyduje o ostatecznym plonie w 30%. Rolnik ma możliwość doboru wczesności, typu mieszańca i typu ziarna, potencjału plonotwórczego, odporności odmiany na wyleganie i suszę. W 30% na plon kukurydzy wpływają warunki klimatyczne. Na nie plantator nie ma żadnego wpływu, jednak może swoimi decyzjami ograniczać skutki surowych i wymagających warunków pogodowych poprzez odpowiedni wybór terminu siewu oraz zbioru.
- Podczas Dnia Kukurydzy w Grubnie niedaleko Chełmna, rolnicy mieli okazję porównać stan kilkudziesięciu odmian kukurydzy. Poletka demonstracyjne są otwarte dla rolników przez cały okres wegetacji
Tomasz Ślęzak
Zdjęcie: Tomasz Ślęzak