Celem podkiełkowywania sadzeniaków jest przyspieszenie rozwoju fizjologicznego i ich postarzenie. Trzeba jednak wiedzieć, że odmiany ziemniaków różnią się istotnie tempem fizjologicznego starzenia się i dlatego czas trwania tego zabiegu trzeba dostosować do odmiany oraz do tego jak wcześnie planujemy sadzić ziemniaki. Ale jeżeli chcemy wypróbować tę plonotwórczą metodę przy uprawie ziemniaków na własne potrzeby, wystarczy znajomość podstawowych zasad podkiełkowywania.

Plantacje z sadzeniaków podkiełkowanych są zdrowsze

Zacznijmy od korzyści z uprawy sadzeniaków podkiełkowanych, z których najważniejszą jest, że w zależności od pogody wschody ziemniaków są o 1–2 tygodnie wcześniej. To zaś powoduje przesunięcie wegetacji na okres mniejszego zagrożenia zarazą ziemniaka, ale przede wszystkim na lepszy rozwój systemu korzeniowego, a więc lepsze wykorzystanie wody i składników pokarmowych.

Plantacje z sadzeniaków podkiełkowanych są lepiej wyrównane i zdrowsze. Dzięki temu zabiegowi w przypadku ziemniaków uprawianych na najwcześniejszy zbiór plon handlowy może być znacznie wyższy. Ziemniaki podkiełkowane przed sadzeniem mają już zawiązki korzeni. Mają przyspieszony rozwój, a ponadto można je wysadzać w mniej ogrzaną glebę (wystarczy temperatura utrzymująca się przez 3–5 dni mierzona na głębokości gleby 10 cm w granicach 6 st. C). Wysadzanie sadzeniaków podkiełkowanych przyspiesza też kluczową w uprawie na bardzo wczesny zbiór fazę tuberyzacji (wiązania młodych bulw).

Rozpocząć minimum miesiąc przed sadzeniem

Korzyści jest znacznie więcej, pod warunkiem jednak, że podkiełkowywanie sadzeniaków jest przeprowadzone prawidłowo i jest dostosowane do tempa fizjologicznego starzenia się odmiany. Sadzeniaki odmian wolno starzejących się fizjologicznie trzeba podkiełkowywać w uprawie na najwcześniejszy zbiór nawet przez ok. 10 tygodni, zaś starzejących się szybko 4–5 tygodni.

O informacje na temat tempa fizjologicznego starzenia się odmian trzeba pytać ich hodowców lub firmy, w których zaopatrujemy się w sadzeniaki. Tyle powinno trwać podkiełkowywanie w optymalnych warunkach świetlnych i termicznych. Jeżeli nie możemy utrzymać odpowiednio wysokiej temperatury i jest ona nieco niższa od zalecanej i dodatkowo warunki świetlne nie są optymalne – podkiełkowywanie powinno trwać ok. 10% czasu dłużej.

Długość okresu podkiełkowywania zależy od odmiany, ale też od tego jak wcześnie planujemy zbierać plony. Generalnie, im wcześniej planujemy zbiór, tym dłuższe powinno być podkiełkowywanie sadzeniaków. Ziemniaki przeznaczone do zbioru po 60. dniach od sadzenia powinny być podkiełkowywane przez 6–8 tygodni. Ziemniaki, które będą zbierane po 75. dniach od sadzenia powinny być podkiełkowywane krócej, przez 4–6 tygodni. Ziemniaki odmian wczesnych, przy planowanym zbiorze po dojrzeniu, należy podkiełkowywać przez 4 tygodnie.

• Podkiełkowywanie sadzeniaków w uprawie na najwcześniejszy zbiór pozwala uciec plantacji przed zarazą ziemniaka i uzyskać o 2 tygodnie wcześniej zadowalający plon handlowy młodych ziemniaków

Ważne jest światło i stabilna temperatura

Do podkiełkowywania sadzeniaków potrzebna jest temperatura 12–15°C, światło oraz wilgotność względna powietrza ok. 80% niepozwalająca na wysychanie bulw. Dostateczne natężenie światła to 150 luksów przez 10–12 godzin na dobę. Stosując światło sztuczne można używać lamp jarzeniowych.

Najlepszym wskaźnikiem wystarczającej ilości światła jest wygląd kiełków. Prawidłowo podkiełkowane sadzeniaki powinny mieć kiełki długości do 2 cm, które powinny być grube, intensywnie zabarwione, mocno związane z bulwą. Kształt i barwa kiełków jest cechą odmianową. Sadzeniaki mogą być podkiełkowywane w niskich skrzynkach drewnianych lub plastikowych. Bulwy powinny być układane w najwyżej 2–3 warstwach.

Skrzynki ażurowe też umieszczamy w najwyżej trzech warstwach. Co jakiś czas, w celu zapewnienia sadzeniakom porównywalnych warunków świetlnych skrzynki powinniśmy przestawiać. Tę, która była na samym dole ustawiamy na górze. Środkowa skrzynka trafia wtedy na dół, a górna do środka. Kolejna rotacja znów wysunie dolną skrzynkę na górę itd. Radzimy wybrać taką technikę, jaką najłatwiej nam wykonać.

W profesjonalnej uprawie ziemniaków na najwcześniejszy zbiór wykorzystuje się technologię podkiełkowywania sadzeniaków podzieloną na dwa etapy. W pierwszym etapie sadzeniaki przez 2–3 tygodnie przebywają w ciemnym, chłodnym i dobrze wietrzonym pomieszczeniu do czasu uformowania kiełków długości do 5 mm. Potem przez 5–6 tygodni podkiełkowywanie prowadzone jest w warunkach świetlnych i systematycznie podnosimy temperaturę o 1–2°C na dobę do osiągnięcia ok. 18°C. Taka technologia sprzyja wybudzeniu większej ilości kiełków.

Marek Kalinowski
Zdjęcie: Marek Kalinowski

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał na podstawie artykułu Marka Kalinowskiego pt. Warto spróbować podkiełkowywania, który ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 48/2021 na str. 32. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.