Sprawca zimuje w glebie

Według opisu biologii choroby opracowanej przez naukowców IOR–PIB w Poznaniu, sprawca zimuje w glebie oraz na resztkach porażonych roślin i bulwach. Zarodniki konidialne rozprzestrzeniają się przez krople wody podczas deszczu lub w czasie deszczowania. Głównym źródłem przenoszenia infekcji na sezon następny są mikrosklerocja (czarne kropki 0,1–0,5 mm), które mogą przetrwać w glebie nawet do 8 lat.

Rozwojowi choroby sprzyja szereg czynników, do których zaliczyć możemy ocieplanie klimatu, uprawę ziemniaków na glebach ciężkich i o nieuregulowanych stosunkach wilgotnościowych, niedostateczne nawożenie azotowe, wysokie temperatury w okresie wegetacji (optymalne temperatury 25 do 31 st. C), stan nasycenia gleby wilgocią w momencie zwierania się roślin w rzędach oraz wyższe temperatury w późniejszym okresie, zachwaszczenie plantacji psianką czarną, komosą białą, tasznikiem pospolitym, rdestem ptasim, bieluniem dziędzierzawą.

Atakuje od wierzchołków 

Rozwój objawów chorobowych rozpoczyna się od części wierzchołkowej rośliny, gdzie liście wierzchołkowe żółkną i powoli zamierają. Objawy te przenoszą się później na liście niżej położone. Łodygi po zaschnięciu liści długo zachowują swoją naturalną barwę, później brązowieją i zasychają. Kora na zaatakowanych częściach roślin (podstawa łodygi, korzenie, stolony) gnije, pęka, łuszczy się i łatwo oddziela od drewna. Uszkodzenia powodowane przez sprawcę choroby w jej początkowej fazie mogą być mylone z objawami próchnienia podstawy łodygi powodowanymi przez Rhizoctonia solani. 

Na bulwach w okresie zbiorów można zaobserwować kolejny objaw charakterystyczny dla antraknozy ziemniaka. Są to tzw. ogony, czyli odcinki stolonów pokrytych mikrosklerocjami o długości ok. 50 mm, które nie odrywają się od bulwy. Objawy rozwoju choroby na bulwach to brązowe do szarych plamy o nieregularnym kształcie. Srebrzyste zabarwienie pojawia się później w okresie przechowywania. Objawy te mogą przypominać parcha srebrzystego, lecz w odróżnieniu od antraknozy, plamy parcha są wyraźnie oddzielone od zdrowej skórki. 

• Zniszczenie przez antraknozę ziemniaka podstawy łodygi oraz korzeni powoduje, że łodygę można łatwo wyjąć z ziemi. Na korze porażonych organów (w tym przypadku odcinek stolonu) występują liczne czarne mikrosklerocja

Pomoże zmianowanie i gorczyca

Zwalczanie antraknozy ziemniaka polega przede wszystkim na wykorzystaniu metod agrotechnicznych. Podstawą jest sadzenie zdrowych kwalifikowanych sadzeniaków, 4–5-letnia przerwa w uprawie na tym samym polu, uprawa przedplonów np. gorczycy, uprawa na glebach o uregulowanych stosunkach wodno-powietrznych i niemających skłonności do zaskorupiania się, orka zimowa, prawidłowo wykonane zabiegi formowania redlin. 

Ze względu na brak zarejestrowanych do zwalczania choroby środków ochrony roślin, ochrona chemiczna obejmuje tylko chemiczną desykację naci oraz zwalczanie chwastów jako żywicieli pośrednich.

Marek Kalinowski
fot. Marek Kalinowski