Z artykułu dowiesz się
- Stanowisko pod lucernik.
- Po czym można zasiać lucernę?
- pH pod uprawę lucerny.
- Przygotowanie gleby do siewu lucerny.
- Dawki azotu pod lucernę.
- Lucerna siew czysty lub w roślinę ochronną.
- Kiedy kosimy lucernę?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Strona główna>Artykuły>Uprawa>Użytki zielone>Zakładanie lucernika - nawożenie, stanowisko, siew i koszenie
Zakładanie lucernika - nawożenie, stanowisko, siew i koszenie
03.09.2023autor: dr Maria Walerowska
Lucerna, pomimo dużego zapotrzebowania na wodę, toleruje suszę lepiej niż inne gatunki roślin uprawnych. Jej system korzeniowy ma dużą siłę ssącą i pobiera wodę z głębokich warstw gleby. Jak go dobrze założyć, aby wysoko plonował przez kilka lat?
Lucerna jest bezcenną paszą w każdym gospodarstwie mlecznym, ponieważ jest świetnym źródłem białka wysokiej jakości, łatwo przyswajalnego w żwaczu. Dzięki jej zdolności wiązania azotu atmosferycznego i symbiozie z bakteriami brodawkowymi możemy uzyskać ok. 20% białka (rocznie może związać ok. 300–350 kg/ha N). W dzisiejszych realiach produkcji, przy wysokich kosztach, musimy szukać wszędzie oszczędności, także w produkcji pasz objętościowych. Z dobrze prowadzonego lucernika przy sprzyjającym przebiegu wegetacji można zebrać 4–5 pokosów i ok. 15–17 t/ha s.m. Warto zwrócić uwagę na kilka aspektów, aby zapewnić dobre plonowanie lucernika przez kilka lat.
r e k l a m a
Stanowisko pod lucernik
Po pierwsze, zanim założymy lucernik, dobrze wybierzmy pole. Odpowiednimi glebami dla lucerny są te zaliczane do kompleksów pszennych i żytniego bardzo dobrego, o dobrej zasobności w przyswajalne formy P, K i Mg. Znacznie słabiej plonuje na ciężkich glebach gliniastych i ilastych, zbyt zwięzłych, podmokłych. Nieodpowiednie są dla niej także gleby torfowe, na których szybko wymarza.
Pamiętajmy, że przede wszystkim lucerna nie toleruje stanowiska po sobie – dochodzić może do wylucernienia (zmęczenia) gleby. Generalnie złym przedplonem dla niej są rośliny bobowate (zarówno grubo-, jak i drobnonasienne), a najlepszym natomiast są rośliny okopowe, pod które zastosowano nawozy naturalne.
Zobacz także: Żniwa 2023 - pod znakiem zboża kiepskiej jakości. Jak to wpłynie na dostępność materiału siewnego?
Lucernę można także zasiać także po zbożach, buraku cukrowym, rzepaku czy kukurydzy. Ale trzeba zwrócić uwagę na herbicydy w nich stosowane, szczególnie w ostatnich suchych latach i jeśli stosowano wysokie dawki środków. Jeśli w kukurydzy zastosowano maksymalne zalecane dawki mieszaniny mezotrionu, S-metolachloru i terbutyloazyny, zdarzają się problemy ze wschodami lucerny. Problemy dotyczą także pozostałości po herbicydach stosowanych w buraku cukrowym czy rzepaku. W przypadku tego ostatniego uciążliwe potrafią być także samosiewy rzepaku w lucernie, tym bardziej że skończyły się rejestracje herbicydów w lucernie i ubywa możliwości jej odchwaszczania chemicznego. Z tego też powodu bardzo istotne jest zwalczanie chwastów przed założeniem lucernika, tak aby pole było od nich wolne.
Zanim założymy lucernik, koniecznie trzeba mieć aktualne wyniki analizy glebowej, a przede wszystkim znać odczyn gleby. Jeśli jest on poniżej 5,5, bez sensu jest w ogóle siać lucernę. Optymalne pH powinno wynosić 6,5–7,0. Zalecane dawki wapna, najlepiej magnezowego, wynoszą ok. 1,0–2,5 t/ha, a wapnowanie najlepiej jest zaplanować już pod roślinę przedplonową, ewentualnie najpóźniej pod orkę zimową.
Przygotowanie gleby do siewu lucerny
Istotne jest także staranne przygotowanie gleby do siewu, oprócz likwidacji chwastów – mechanicznie lub herbicydem nieselektywnym, ważne jest także dobre jej spulchnienie, napowietrzenie – dobre efekty daje głęboszowanie lub głębokie spulchnienie. Jeśli wierzchnia warstwa jest nadmiernie spulchniona, warto ją zagęścić i np. lekko zwałować. Jest to także istotne z uwagi na fakt, że lucernę siejemy płytko, tj. na głębokości 1–2 cm.
Dawki azotu pod lucernę
Wprawdzie azot jest jednym z najważniejszych czynników plonotwórczych, jednak roślin bobowate, w tym także lucerna są pod tym względem wyjątkowe, ponieważ żyjąc w symbiozie z bakteriami brodawkowymi mają zdolność wiązania azotu atmosferycznego i dlatego nie potrzebują wysokich dawek azotu, które wręcz mogą im zaszkodzić. Jednym z częstszych błędów w praktyce jest stosowanie zbyt wysokich dawek azotu przed siewem lucerny, nawet do 200 kg/ha mocznika. Tymczasem wystarczy zaledwie 15–20 kg/ha N w przypadku czystego siewu, mając na uwadze, że nasiona lucerny są otoczkowane.
Jeśli wysiewamy lucernę w roślinę ochronną (np. jęczmień), dawkę azotu zwiększamy do ok. 60–80 kg/ha. Przy wysokiej lub bardzo wysokiej zasobności fosforu, można zrezygnować z nawożenia tym składnikiem. Przy niskiej zawartości fosforu, należy podać 60–100 kg/ha P2O5. W przypadku niskiej zawartości potasu należy podać ok. 100–140 kg/ha K2O.
Lucerna siew czysty lub w roślinę ochronną
W praktyce stosowane są dwie metody siewu, tj. siew czysty lub w roślinę ochronną. W pierwszym przypadku (siew czysty) wysiewamy lucernę w terminie późnoletnim, tj. w sierpniu. W tym przypadku czynnikiem decydującym jest woda, tzn. warunki wilgotnościowe gleby. W tym roku są one zdecydowanie korzystne. W ostatnich latach mamy także coraz cieplejsze jesienie, dzięki czemu rośliny zdążą się ukorzenić przed zimą. Przy siewie czystym zalecana norma to ok. 15–20 kg/ha przy rozstawie rzędów 12,5 cm (w zaleceniach spotykamy 12–15 cm). Przy rozstawie rzędów większej niż 12,5 cm zalecany jest siew na krzyż i zwiększenie normy siewu do 25 kg/ha.
Rośliną ochronną zazwyczaj jest zboże jare (najczęściej jęczmień), choć coraz częściej wykorzystuje się np. jednoroczną koniczynę aleksandryjską czy też mieszankę poplonową traw (wtedy siew za jednym przejazdem – mieszamy lucernę z rośliną ochronną). Jeżeli wysiewamy lucernę jako wsiewkę w zboża, siew przypada w terminie wiosennym od połowy kwietnia do połowy maja. Wówczas najpierw wysiewa się zboże, a następnie oddzielnym przejazdem siewnika nasiona lucerny. Warto wybierać niższe odmiany zbóż, odporniejsze na wyleganie. Konieczne jest także zmniejszenie o 1/3 do 1/2 normy wysiewu rośliny ochronnej do ok. 70–80 kg/ha.
Częstym błędem jest stosowanie zbyt wysokiej normy siewu rośliny ochronnej, tj. zboża, tzn. powyżej 100 kg/ha. Wtedy rośliny konkurują w łanie o wodę, światło, składniki pokarmowe, a lucerna zamiast się krzewić, wyciąga się w górę w poszukiwania światła, tworząc tylko jeden pęd. Kolejnym błędem jest zbyt głęboki siew lucerny – nawet na 4–5 cm, co skutkuje problemami ze wschodami i obsadą roślin. Optymalnie powinno to być 1–2 cm.
Nasiona lucerny powinny być zaprawione preparatem grzybobójczym, ale zalecane jest także zastosowanie szczepionki bakteryjnej. Na rynku dostępne są nasiona lucerny już otoczkowane. Jeżeli po siewie gleba ulegnie zaskorupieniu, warto zastosować lekki wał, aby umożliwić równomierne wschody. Warto pamiętać, że do prawidłowego funkcjonowania bakterii brodawkowych bardzo istotne jest powietrze w glebie, dlatego nie należy jej zbierać przy zbyt wysokiej wilgotności gleby. Starajmy się ograniczać przejazdy. Dlatego m.in. w przypadku młodych lucerników lepiej jest podzielić nawożenie pogłówne potasem na dawki, a przy starszym ograniczyć się do jednej dawki tego składnika.
Kiedy kosimy lucernę?
Lucerna uprawiana bez rośliny ochronnej w roku siewu po raz pierwszy powinna być koszona najwcześniej w okresie kwitnienia. W przypadku uprawy lucerny jako wsiewki, po zbiorze rośliny ochronnej, odrost lucerny (ściernianki) powinien być skoszony jak najpóźniej, gdy rośliny dobrze się rozrosną. Ściernianki się nie wypasa, ponieważ młode rośliny lucerny są bardzo wrażliwe na udeptywanie.
dr Maria Walerowska
dr Maria Walerowska
dr Maria Walerowska
zastępca redaktora naczelnego, szef działu Uprawa
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a