Z artykułu dowiesz się
- Jak dobrać zraszacze?
- Jak dobrać pompę?
- Jaki typ deszczowni wybrać?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Na zwrócić uwagę kupując deszczownię?
04.06.2020autor: Natalia Marciniak-Musiał
Zakup instalacji nawodnieniowej to poważny wydatek, dlatego podpowiadamy co warto wiedzieć i na jakie elementy należy zwrócić uwagę przy wyborze deszczowni. Wybór deszczowni powinien uwzględniać kilka aspektów.
Np. zraszacze dobieramy do gatunków nawadnianych roślin. Kształt i wielkość pola decydują natomiast o długości rurociągów doprowadzających i rozprowadzających wodę, a także czy mogą być ułożone na powierzchni terenu, czy pod ziemią.
Typ zraszacza ma znaczenie
Najczęściej stosowanymi w rolnictwie zraszaczami są urządzenia obrotowe, wykonujące pełny obrót dookoła własnej osi, natomiast w razie potrzeby nawodnienia wybranego fragmentu pola, należy stosować zraszacze sektorowe. Część zraszaczy jest tak skonstruowana, że łączy cechy obu wyżej wymienionych. Pozwalają one nawadniać pole zarówno o kształcie kolistym, jak i tylko wybrany wycinek koła. W obecnie stosowanych deszczowniach czas trwania obrotu zraszacza można regulować w granicach od 1 do 12 minut. Wszystkie zraszacze wyposażone są w wymienne dysze, co pozwala ustawić wymaganą intensywność opadu. Średnica dysz waha się między 1,5–20 mm i powinna być dobrana do rodzaju gleby i gatunku nawadnianych roślin.
r e k l a m a
Średnią intensywność opadu na danym polu możemy wyznaczyć biorąc pod uwagę dwa parametry techniczne: rozstawę zraszaczy na rurociągach deszczujących (X) oraz rozstawę rurociągów (Y). Iloczyn tych wielkości (X x Y) pozwala nam wyznaczyć powierzchnię zraszania pojedynczego zraszacza. Wybrane parametry zraszaczy obrotowych przedstawiono w tabeli. Ze względu na intensywność rozdeszczowywanej wody można wyróżnić zraszacze:
- o małej intensywności – poniżej 6 mm,
- o średniej intensywności – od 6 do 16 mm,
- o dużej intensywności – powyżej 16 mm.
Jak dobrać rury do typu deszczowni?
Rurociągi doprowadzające wodę mogą być umieszczone pod i nad powierzchnią ziemi. Wykonane są one zazwyczaj z rur żeliwnych, aluminiowych lub z tworzyw sztucznych. W przypadku deszczowni przenośnych najczęściej stosowane są rurociągi aluminiowe o 6 m długości rur i średnicach od 50 do 159 mm, łączone za pomocą tzw. szybkozłączy. Z kolei w przypadku rurociągów podpowierzchniowych zazwyczaj używane są rury z PVC lub PE.
Rury w rurociągu głównym mają zazwyczaj średnicę około 400 mm, natomiast rury z zamontowanymi zraszaczami, podobnie jak w przypadku deszczowni przenośnych, od 50 do 159 mm. W deszczowniach półstałych doprowadzenie wody prowadzone jest za pośrednictwem rurociągów podziemnych, które połączone są poprzez hydranty z rurami rozprowadzającymi wodę na powierzchni terenu.
Pompy także są różne
W systemach nawodnieniowych najczęściej znajdują zastosowanie pompy wirowe napędzane za pomocą silników elektrycznych, spalinowych lub wałka przekaźnika mocy traktora. W tego typu urządzeniach wydajność i wysokość podnoszenia wody są od siebie wzajemnie uzależnione.
Pompy elektryczne stosowane do napędzania przepompowni posiadają stałą prędkość obrotową wirnika, kształtującą się w przedziale od 1450 do 2900 obr./min. W pompach z obrotami wirnika 2900 obr. na minutę wzrost wydajności powoduje spadek ciśnienia, z kolei przy pompach z 1450 obrotami wirnika na minutę spadek ten jest znacznie mniejszy. Podwyższenie ciśnienia przy takich obrotach silnika, osiągnąć można poprzez zastosowanie pomp z kilkoma wirnikami (każdy zwiększa ciśnienie o 15–28 m słupa wody).
W przypadku pomp spalinowych bądź napędzanych za pomocą wałka przekaźnika mocy, stosowane są pompy jednostopniowe, o mniejszej wydajności – do 2000 l/minutę. Ważnym elementem podczas doboru pomp są opory hydrauliczne występujące w rurociągach, które należy wziąć pod uwagę.
Typ deszczowni ze względu na budowę
Ze względu na budowę, deszczownie podzielić można na stałe, półstałe i przenośne. Jeżeli wszystkie elementy składają się na system deszczowniany, są zainstalowane na stałe, bez możliwości ich przenoszenia, mamy do czynienia z deszczowniami stałymi. Są to deszczownie wielkoobszarowe, zasilane w wodę dużymi pompowniami, z rurociągiągami umieszczonymi pod powierzchnią i wyposażone w zraszacze umieszczone na hydrantach lub wynurzalne.
Deszczownie przenośne składające się zazwyczaj ze wszystkich elementów przenośnych, a więc nawet rurociągi główne i rozprowadzające czy też agregaty pompowe, mogą być przenoszone na dowolne plantacje. Najczęściej stosowanymi deszczowniami w rolnictwie są systemy półstałe. W tym typie urządzeń, część elementów takich jak rurociągi główne i rurociągi doprowadzające wodę wraz z hydrantami, zainstalowana jest na stałe. Natomiast pozostałe elementy montowane są tylko na czas pracy deszczowni. Opisane systemy deszczowniane wypierane są przez bardziej zmechanizowane urządzenia, jak deszczownie przetaczane i szpulowe.
Zmechanizowana deszczownia szpulowa
W praktyce bardzo często użytkowane są deszczownie szpulowe wyposażone w pojedynczy zraszacz bądź też w belkę deszczującą. Deszczownie szpulowe wyposażone są w napęd hydrauliczny poruszający szpulą, na którą nawijany jest elastyczny wąż PE, o długościach dochodzących do 750 m i średnicy 140 mm. Zraszacz o dużym zasięgu zainstalowany jest zazwyczaj na statywie lub wózku poruszanym za pomocą nawijanym na szpulę rury PE. W ten sposób pracująca deszczownia może nawadniać pas pola o szerokości od 50 do 110 m. Taki system będzie działał poprawnie, jeżeli będzie miał zapewnione ciśnienie robocze rzędu 0,4–1,0 MPa. Jednostkowe zapotrzebowanie na wodę waha się między 15 a 110 m3/h.
Do zalet tego typu urządzeń zaliczyć można: obniżenie ciśnienia roboczego zraszaczy do 0,08–0,15 MPa, co pozwala zaoszczędzić energię i rozdeszczowywaną wodę; równy rozkład rozdeszczowywanej wody na powierzchni pola; małą wrażliwość na wpływ wiatru oraz niską intensywność opadu. Wydajność deszczowni szpulowych, w zależności od ich wielkości, może dochodzić nawet do 5 ha na dobę. Dzięki regulacji wysokości belki w przedziale od 1,3 do 2,3 m nad powierzchnią terenu, deszczownia ta może być wykorzystywana do nawadniania roślin zarówno nisko i wysoko rosnących.
Wybrane parametry techniczno-eksploatacyjne | ||||
Średnica dyszy | Ciśnienie robocze | Wydatek wody | Rozstawa zraszaczy | Intensywność opadu |
(mm) | (Mpa) | (m3/h) | (m) | (mm) |
4,0 | 0,2 | 0,8 | 18x18 | 2,50 |
0,3 | 1,0 | 18x18 | 3,10 | |
0,4 | 1,2 | 18x18 | 3,70 | |
4,2 | 0,2 | 0,9 | 18x18 | 2,80 |
0,3 | 1,1 | 20x20 | 2,75 | |
0,4 | 1,3 | 20x20 | 3,25 | |
4,5 | 0,2 | 1,1 | 18x18 | 3,40 |
0,3 | 1,3 | 20x20 | 3,25 | |
0,4 | 1,5 | 20x20 | 3,75 | |
5,0 | 0,2 | 1,3 | 18x18 | 4,00 |
0,3 | 1,6 | 24x24 | 2,80 | |
0,4 | 1,9 | 24x24 | 3,30 | |
6,0 | 0,2 | 1,9 | 18x18 | 5,90 |
0,3 | 2,4 | 24x24 | 4,20 | |
0,4 | 2,7 | 24x24 | 4,70 | |
7,0 | 0,3 | 3,2 | 24x24 | 5,50 |
0,4 | 3,7 | 24x24 | 6,40 | |
8,0 | 0,3 | 4,1 | 24x24 | 7,10 |
0,4 | 4,7 | 30x30 | 5,20 | |
10,0 | 0,4 | 7,6 | 30x30 | 8,40 |
0,5 | 8,5 | 30x30 | 9,40 | |
12,0 | 0,4 | 10,9 | 36x36 | 10,10 |
0,5 | 12,2 | 36x36 | 9,40 | |
Marcin Hahnel
Zdjęcie główne: Pixabay
Zdjęcie główne: Pixabay
Natalia Marciniak-Musiał
dziennikarka strony internetowej Tygodnika Poradnika Rolniczego
dziennikarka strony internetowej Tygodnika Poradnika Rolniczego
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a