GUS opublikował dane na temat cen podstawowych produktów rolnych. Jak wynika z najnowszego podsumowania rolnicy za litr mleka średnio w Polsce otrzymywali w skupach średnio 1,88 zł/l. Stawka średnia od poprzedniego notowania prawie się nie zmieniła, ale nie dlatego, że nie było wahań. Otóż w 10 województwach ceny mleka spadły, a w pozostałych 6 wzrosły. Nie były to co prawda duże podwyżki, ale jednak się pojawiły.  

Ceny mleka w Polsce

	w zł/1hl w sierpniu	w zł/1hl we wrześniu
POLSKA	188,7	188,38
Dolnośląskie	189,6	185,64
Kujawsko-pomorskie	181,31	180,26
Lubelskie	184,1	185,06
Lubuskie	188,89	187,64
Łódzkie	182,63	179,18
Małopolskie	184,79	177,62
Mazowieckie	187,8	187,82
Opolskie	188,3	185,33
Podkarpackie	189,89	186,81
Podlaskie	199,7	200,39
Pomorskie	178,02	180,91
Śląskie	186,7	185,63
Świętokrzyskie	186,8	184,32
Warmińsko-mazurskie	186,54	187,52
Wielkopolskie	186,05	185,50
Zachodniopomorskie	182,82	186,16

Podwyżki średnich wojewódzkich cen mleka zanotowano w woj. mazowieckim, podlaskim, zachodniopomorskim, warmińsko-mazurskim, lubelskim i pomorskim. 

Światełko w tunelu dzięki GDT

Już na poprzednich giełdach GDT było widać ożywienie, a indeks kilkukrotnie podskoczył. Na ostatniej aukcji, która odbyła się 17 października 2023 r. na platformie handlowej Global Dairy Trade indeks cen GDT, w porównaniu do poprzedniego notowania, wzrósł o 4,3%. Od września na każdej aukcji widać wzrost indeksu. W czasie sesji sprzedano 35,9 tys. ton artykułów mleczarskich.  

- W 2023 r. tempo wzrostu produkcji mleka u najważniejszych światowych producentów wyhamowało. Po dość wyraźnym odbiciu produkcji w Nowej Zelandii w 1h23, lipiec i sierpień przyniosły spadek rocznej dynamiki produkcji poniżej 0. Powodem mógł być spadek pogłowia związany z wprowadzaniem norm środowiskowych oraz spadki cen mleka. Niższe tempo notuje się również w USA i UE. Według KE, unijna produkcja mleka w 2q23 zwiększyła się o 0,7% r/r wobec wzrostu o 0,8% r/r w 1q23, a dynamika tłumiona była wyraźnymi obniżkami produkcji we Francji. W krótkim okresie unijna produkcja może się stabilizować. KE oczekuje, że w 2023 zamknie się wolumenem o 0,3% wyższym r/r, a w 2024 wzrośnie tylko o 0,2% r/r. - podają eksperci Banku PKO BP w AgroNawigatorze.  

Jak z kolei wynika z informacji podanych przez Credit Agricole jedną z głównych przyczyn spadku cen na rynku mleka jest wzrost jego produkcji wśród największych światowych eksporterów produktów mlecznych.
- Rosnąca podaż mleka wynika z obserwowanej w ostatnich kwartałach wysokiej opłacalności jego produkcji, która zachęcała rolników do zwiększania swoich możliwości wytwórczych. Choć obecnie tempo wzrostu produkcji obniżyło się (do 0,3% r/r w II kw. wobec 0,6% w I kw.) to w naszej ocenie jej perspektywy pozostają dobre. W USA, Nowej Zelandii i Argentynie czynnikiem korzystnym dla produkcji mleka będzie najprawdopodobniej zjawisko El Niño. W konsekwencji dostrzegamy wysokie prawdopodobieństwo, że dynamika dostaw mleka wśród największych światowych eksporterów produktów mlecznych zwiększy się w II poł. br. - dodają analitycy Credit Agricole. 

Ceny mleka w UE i prognozy na 2024 r. 

Jak wynika z krótkoterminowej prognozy KE - Milk Market Observatory pomimo ciągłego spadku cen mleka surowego w UE od początku roku, unijne dostawy mleka utrzymują się na raczej stabilnym poziomie i szacuje się, że w 2023 r. wzrosną o 0,3%.

Warunki pogodowe były korzystniejsze niż w wymagającym roku 2022, który pomaga obniżyć koszty paszy i przyczynić się do lepszej jakości paszy, a tym samym również zwiększyć zawartość suchej masy w mleku (+0,2%) i wspierający 1% wzrost wydajności mlecznej.

Chociaż światowy popyt na produkty mleczne jest nadal stosunkowo niewielki, ceny produktów mlecznych w UE są niższe oczekuje się, że wesprze ożywienie części eksportu, zwłaszcza mleka w proszku. Ser i produkcja serwatki prawdopodobnie skorzystają na większej dostępności mleka i konkurencyjności ceny. W obu przypadkach mogłoby to wspierać wzrost eksportu UE o +1,5% (ser) i +4,5% (serwatka).

Pomimo zmniejszającego się pogłowia krów mlecznych i przy założeniu normalnych warunków pogodowych, w UE prognozuje się, że podaż mleka pozostanie stosunkowo stabilna również w 2024 r. (+0,2% rok do roku).

Chociaż ceny energii i nawozów przekroczyły szczyt z 2022 r. i nadal spadają, niestety nadal są wysokie w porównaniu z latami ubiegłymi.

Ceny surowego mleka w UE spadają od początku roku roku, choć od lata w nieco wolniejszym tempie. Średnia cena mleka surowego we wrześniu wyniosła 43.54 euro/100 kg. Najwyższy spadek cen w 2023 roku (około -43% w porównaniu do grudnia 2022), według szacunków z września, odnotowano w IE, podczas gdy spadek cen we FR, IT i ES wyniósł jedynie około -10%. 

Według Milk Market Observatory w Polsce we wrześniu za surowe mleko płacono 40,54 euro/100 kg, a rok wcześniej 53,18 euro/100 kg. 

Ceny produktów mleczarskich w październiku w Polsce

- Zakłady mleczarskie monitorowane w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW w dniach 2–8.10.2023 r. zbywały masło w blokach przeciętnie po 21,16 zł/kg, o 1% taniej niż tydzień wcześniej, ale o 5% drożej niż przed miesiącem. Masło konfekcjonowane sprzedawano po 25,51 zł/kg (5,10 zł za 200 gramową kostkę), o 6% drożej niż w poprzednim tygodniu i o 17,5% drożej niż miesiąc wcześniej. Cena masła w blokach była niższa niż przed rokiem o 36%, a masła konfekcjonowanego – o 26%. Cena zbytu odtłuszczonego mleka w proszku wyniosła 11,19 zł/kg, o 1% mniej niż tydzień wcześniej. Była ona nieznacznie (o 0,3%) wyższa niż przed miesiącem, ale o 38% niższa niż rok wcześniej. Za pełne mleko w proszku uzyskiwano 16,82 zł/kg, o 0,5% mniej niż w poprzednim tygodniu, ale o 4% więcej niż miesiąc wcześniej. W odniesieniu do notowań sprzed roku cena PMP obniżyła się o 29,5% - podaje KOWR. 

Sprzedaż i eksport produktów mleczarskich

Jak podaje KOWR w pierwszych ośmiu miesiącach 2023 r. wpływy branży mleczarskiej z eksportu produktów mlecznych ukształtowały się na poziomie niższym niż przed rokiem. Według wstępnych danych Ministerstwa Finansów w okresie styczeń–sierpień 2023 r. wartość wywozu produktów mlecznych z Polski wyniosła 2,35 mld EUR (10,8 mld zł)i była o 7% niższa niż w porównywalnym okresie 2022 r.

Na import produktów mleczarskich wydano 1,09 mld EUR (5mld zł), o 4% mniej niż w okresie styczeń–sierpień 2022 r. Dodatnie saldo obrotów handlowych produktami mlecznymi w okresie pierwszych ośmiu miesięcy 2023 r. ukształtowało się na poziomie 1,27 mld EUR (5,8 mld zł), o 9% niższym niż w porównywalnym okresie 2022 r.

Sprzedaż produktów mlecznych do krajów Unii Europejskiej wygenerowała 67% wpływów uzyskanych z eksportu (1,58 mld EUR, spadek o 13,5%). Głównymi odbiorcami produktów mlecznych na rynku unijnym były: Niemcy (18% wartości – 423 mln EUR), Czechy (6,5% – 152 mln EUR) oraz Włochy (5% – 124 mln EUR). Udział krajów pozaunijnych stanowił 33% w wywozie produktów mlecznych z Polski. Przychody uzyskane z eksportu wyniosły 781 mln EUR i były o 11,5% większe niż w okresie styczeń–sierpień 2022 r.

Największy udział w polskim eksporcie spośród krajów poza UE miała Algieria (5% wartości wywozu – 122 mln EUR), Wielka Brytania (5% – 117 mln EUR), Ukraina (3% – 74 mln EUR), Chiny (3% – 63 mln EUR), a także Arabia Saudyjska (2% – 45 mln EUR). 

Prognozy na rynku mleka w 2024 r. 

- Hamująca dynamika produkcji, w połączeniu z ożywionym popytem konsumenckim może sugerować zmniejszanie się przestrzeni do dalszych obniżek cen skupu mleka. Niemniej, wciąż dynamika roczna będzie pozostawać ujemna. Szacujemy, że w 4q23 ceny skupu będą niższe o 27-31% r/r, przy niewykluczonym niewielkim sezonowym wzroście. W 1h24 ujemna dynamika prawdopodobnie się utrzyma, również z uwagi wysoką bazę na początku 2023 - podają analitycy Banku PKO BP. 

Nieco inną prognozę na końcówkę br. i przyszły rok mają analitycy banku Credit Agricole, bowiem twierdzą, że światowy rynek mleka pozostanie w spadkowej fazie cyklu do III kw. 2024 r.

- Czynnikami ryzyka dla naszego scenariusza są warunki agrometeorologiczne wśród największych światowych eksporterów produktów mlecznych oraz perspektywy odbudowy popytu na produkty mleczne w Chinach wraz z prognozowanym przez nas ożywieniem gospodarczym w tym kraju. W konsekwencji oczekujemy, że cena skupu mleka w kolejnych kwartałach będzie kształtować się w trendzie spadkowym w ślad za obniżającymi się cenami produktów mlecznych. Lokalnie czynnikiem ograniczającym skalę spadku cen jest wysoka konkurencja o surowiec pomiędzy mleczarniami. Tym samym prognozujemy, że na koniec 2023 r. cena skupu mleka w Polsce wyniesie ok. 195 zł/hl, a na koniec 2024 r. ok. 190 zł/hl - prognozują eksperci Banku Credit Agricole. 

dkol na podst. GUS/credit-agricole.pl/pkobp.pl/KOWR/MRiRW/globaldairytrade.info/agriculture.ec.europa.eu/

Fot. Kolasińska