- Co stanowi ustawa o związkach zawodowych rolników indywidualnych?
- Jakie masz prawa do protestu jako rolnik i obywatel?
- Jakie Policja może zastosować względem Ciebie kary?
Jakie kary czekają mnie – rolnika za udział w protestach? Tak pytają Agrarlex uczestnicy jesiennych pikiet z 2020 r.
Zgodnie z Kodeksem Wykroczeń, karany jest organizator i (lub) przewodniczący zgromadzenia, a nie poszczególni uczestnicy.
Karą nie jest legitymowanie przez policjanta
Zgodnie z przepisami, Policja może nas zatrzymać tylko wtedy, kiedy jest to absolutnie konieczne i nie może inaczej osiągnąć uzasadnionego celu.
Zatrzymanie musi być zasadne i proporcjonalne oraz odbywać się zgodnie z przepisami.
Kary dla uczestników zgromadzenia najczęściej dotyczą używania/posiadania niedozwolonych przedmiotów, niszczenia mienia, naruszenia nietykalności policjanta, stawianie oporu, nieprzestrzegania przepisów o ruchu drogowym itp.
Zgromadzenia na „spontanie”
Zgromadzenie bez zgłoszenia do organu gminy są nadal legalne, jeśli są zgromadzeniami spontanicznymi i nie zostały rozwiązane przez Policję. Ale jeżeli przebieg wydarzenia:
- zagraża życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach;
- powoduje poważne zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku publicznego;
- powoduje istotne zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego na drogach publicznych;
- narusza przepisy niniejszej ustawy albo przepisy karne;
- zakłóca przebieg zgromadzenia organizowanego jako zwykłe lub cykliczne – wówczas Policja je rozwiązuje.
Kilka cytatów z przepisów kodeksowych, które obrazują rodzaj wykroczenia:
Kodeks Karny
Art. 254. Kto bierze czynny udział w zbiegowisku wiedząc, że jego uczestnicy wspólnymi siłami dopuszczają się gwałtownego zamachu na osobę lub mienie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. A jeżeli następstwem gwałtownego zamachu jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, uczestnik takiego zbiegowiska podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Art. 165. Za sprowadzenia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia wielu osób albo dla mienia w wielkich rozmiarach z powodu zagrożenie epidemiologiczne lub szerzenie się choroby zakaźnej, grozi nawet do ośmiu lat więzienia.
Kodeks Wykroczeń
Art. 18. Karami są: areszt, ograniczenie wolności, grzywna; nagana.
Art. 19. Kara aresztu trwa najkrócej 5, najdłużej 30 dni; wymierza się ją w dniach.
Art. 20. Kara ograniczenia wolności trwa 1 miesiąc.
Art. 24. Grzywnę wymierza się w wysokości od 20 do 5000 złotych, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Jeżeli za wykroczenie popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wymierzono karę aresztu, orzeka się obok tej kary również grzywnę, chyba że orzeczenie grzywny nie byłoby celowe.
Wymierzając grzywnę, bierze się pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste i rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.
Art. 25. Jeżeli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, sąd może zamienić grzywnę na pracę społecznie użyteczną, określając czas jej trwania. Praca społecznie użyteczna trwa najkrócej tydzień, najdłużej 2 miesiące.
Jeżeli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary aresztu, gdy:
- ukarany oświadczy, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy społecznie użytecznej albo uchyla się od jej wykonania lub
- zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną jest niemożliwa lub niecelowa.
Zarządzając wykonanie zastępczej kary aresztu sąd przyjmuje, że jeden dzień zastępczej kary aresztu jest równoważny grzywnie od 20 do 150 złotych; kara zastępcza nie może przekroczyć 30 dni aresztu.
Na powyższe postanowienie w przedmiocie kar zastępczych, przysługuje zażalenie.
UWAGA: Karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok; jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od zakończenia tego okresu.
Sankcje związane ze zgromadzeniami wg Kodeksu Wykroczeń
Wolność zgromadzeń i uczestnictwo w pokojowych manifestacjach, także spontanicznych, jest fundamentalnym prawem każdego obywatela – potwierdził to 10 czerwca 2008 r. Trybunał Konstytucyjny (sygn. P 15/08). Rolą sądu jest natomiast ocena, czy istniała możliwość zawiadomienia o zgromadzeniu, a więc czy w ogóle są podstawy do ukarania organizatora.
Art. 51. § 1. Kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
• § 2. Jeżeli czyn określony w § 1 ma charakter chuligański lub sprawca dopuszcza się go, będąc pod wpływem alkoholu, środka odurzającego lub innej podobnie działającej substancji lub środka, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
• § 3. Podżeganie i pomocnictwo są karalne.
• Art. 52. § 1. Kto bierze udział w zgromadzeniu, posiadając przy sobie broń, materiały wybuchowe, wyroby pirotechniczne lub inne niebezpieczne materiały lub narzędzia – podlega karze aresztu do 14 dni, karze ograniczenia wolności albo karze grzywny.
§ 2. Kto:
1) przeszkadza lub usiłuje przeszkodzić w organizowaniu lub w przebiegu niezakazanego zgromadzenia,
2) organizuje zgromadzenie bez wymaganego zawiadomienia lub przewodniczy takiemu zgromadzeniu lub zgromadzeniu zakazanemu,
3) przewodniczy zgromadzeniu po rozwiązaniu go,
4) bezprawnie zajmuje lub wzbrania się opuścić miejsce, którym inna osoba lub organizacja prawnie rozporządza jako organizator lub przewodniczący zgromadzenia – podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.
Przewiduje się 14 dni aresztu, ograniczenie wolności albo grzywnę m.in. za zwołanie zgromadzenia bez wiedzy gminy lub za kierowanie takim zgromadzeniem (art. 52 § 1 pkt 2) [przepis zgodny z Konstytucją, uznał TK].
Art. 86. § 1. Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, podlega karze grzywny.
§ 2. Kto dopuszcza się wykroczenia określonego w § 1, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
§ 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 przez osobę prowadzącą pojazd można orzec zakaz prowadzenia pojazdów.
Art. 90. Kto tamuje lub utrudnia ruch na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, podlega karze grzywny albo karze nagany.
Art. 91. Kto zanieczyszcza drogę publiczną lub na tej drodze pozostawia pojazd lub inny przedmiot albo zwierzę w okolicznościach, w których może to spowodować niebezpieczeństwo lub stanowić utrudnienie w ruchu drogowym, podlega karze grzywny do 1500 złotych albo karze nagany.
Roman Włodarz
Podstawa prawna:
- USTAWA z 7 kwietnia 1989 r. o związkach zawodowych rolników indywidualnych – tzw. ustawa o Kółkach Rolniczych).
- Ustawia Prawo o zgromadzeniach
- Ustawia o rozwiązywaniu sporów zbiorowych