Rada Ministrów przyjęła projekt rozporządzenia o pomocy dla producentów zbóż 14 lutego br. Jednak nie mogliśmy poznać jego szczegółów, ponieważ czekaliśmy na opublikowanie. W Rządowym Centrum Legislacji pojawiło się szczegółowe rozporządzenie. Przez kilka ostatnich dni wiele osób zastanawiało się, czy podczas Rady Ministrów zapadły decyzje o zmianach stawek pomocy czy limitach wsparcia do ha. Z dokumentu można wywnioskować, że prawie wszystkie propozycje ministra Henryka Kowalczyka z konferencji w ministerstwie zostały zawarte.

Na pomoc rząd przeznaczy 600 mln zł, jednak liczy na dodatkowe wsparcie ze strony Komisji Europejskiej. 

Dopłaty do zbóż - efekt nadmiernego importu z Ukrainy

- W wyniku agresji Rosji na Ukrainę ograniczeniu uległ eksport zbóż z Ukrainy tradycyjnymi kanałami, tj. przez porty na Morzu Czarnym. Spowodowało to znaczący, nienotowany nigdy wcześniej, wzrost przewozu ukraińskich zbóż przez polską granicę. Nadmierny przywóz zbóż z Ukrainy destabilizuje krajowy rynek zbóż, szczególnie w regionach południowo-wschodniej Polski. Do Polski są przywożone w szczególności kukurydza i pszenica. W 2022 r. do Polski sprowadzono 3,27 mln ton zbóż ogółem, z czego 75% było sprowadzone z Ukrainy. Udział ukraińskiej pszenicy w imporcie pszenicy do Polski wyniósł 55%, natomiast kukurydzy aż 91%. Jednocześnie według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) zbiory pszenicy w 2022 r. były o 10% wyższe od zbiorów w 2021 r., a kukurydzy o 11% wyższe niż w 2021 r. - czytamy w uzasadnieniu rozporządzenia. Podkreślono w nim również, że sytuacja w związku z przywozem ziarna z Ukrainy jest napięta i budzi niepokoje wśród rolników. 

Okazuje się również, że jednak podejmowane działania mające na celu intensyfikację wywozu zbóż z Polski, mimo że bardzo istotne w obecnej sytuacji, nie są wystarczające, ponieważ część ukraińskich zbóż pozostaje w Polsce, stanowiąc konkurencję dla ziarna krajowej produkcji.

- Z informacji pozyskanych z rynku wynika, że firmy skupujące, jak i przetwórcy zbóż posiadają duże ilości nagromadzonych zapasów, a znacząca część podmiotów obracających zbożem nie prowadzi skupu z uwagi na niski popyt ze strony importerów. Poza tym zboże z Ukrainy jest bardziej konkurencyjne cenowo od zboża krajowej produkcji i wypiera z rynku zboże krajowe. Jednocześnie wysokie koszty produkcji rolnej wynikające z agresji Rosji wobec Ukrainy powodują, że uzyskiwane przez producentów rolnych przychody ze sprzedaży pszenicy i kukurydzy nie pokrywają w pełni poniesionych kosztów na ich produkcję - czytamy w dalszej części uzasadnienia rozporządzenia. 

Kto może się ubiegać o dopłaty do zbóż?

W rozporządzeniu czytamy, że o pomoc może się ubiegać rolnik:

•  któremu został nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków przyznanie płatności;
• będący mikroprzedsiębiorstwem, małym albo średnim przedsiębiorstwem
• który poniósł dodatkowe koszty w wyniku braku stabilizacji na rynku pszenicy lub kukurydzy spowodowanych agresją Rosji wobec Ukrainy;
• który złożył wniosek o przyznanie płatności w rozumieniu przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego w 2022 r.

Gdzie składać wnioski o dopłaty i co z decyzją administracyjną? 

Wnioski będzie można składać w biurach powiatowych ARiMR do 30 czerwca 2023 r., będą udostępnione na stronie internetowej. Pozytywne decyzje o przyznaniu pomocy będą doręczane producentowi jedynie na jego wniosek. Natomiast negatywne decyzje będą przesyłane do każdego producenta, któremu odmówiono przyznania pomocy.

Jakie dane podajemy we wniosku o przyznanie dopłat do zbóż?

1) imię i nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwę, siedzibę i adres producenta rolnego ubiegającego się o pomoc;

2) numer identyfikacyjny producenta rolnego ubiegającego się o pomoc nadany w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności;

3) numer identyfikacyjny powszechnego elektronicznego systemu ewidencji ludności (numer PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) producenta rolnego 4 ubiegającego się o pomoc, a w przypadku osób fizycznych nieposiadających numeru PESEL – numer paszportu albo innego dokumentu stwierdzającego tożsamość;

4) oświadczenie producenta rolnego ubiegającego się o pomoc o poniesionych dodatkowo kosztach w wyniku braku stabilizacji na rynku pszenicy lub kukurydzy spowodowanej agresją Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy;

5) oświadczenie producenta rolnego ubiegającego się o pomoc o dokonaniu sprzedaży w okresie od dnia 15 grudnia 2022 r. do dnia 31 maja 2023 r. pszenicy lub kukurydzy podmiotom prowadzącym działalność w zakresie obrotu, skupu lub przetwórstwa zbóż.

Co trzeba dołączyć do wniosku o przyznanie dopłat do zbóż z ARiMR?

W rozporządzeniu czytamy, że dodatkowo do wniosku producent rolny będzie obowiązany dołączyć kopie faktur VAT lub ich duplikaty potwierdzające sprzedaż w okresie od dnia 15 grudnia 2022 r. do dnia 31 maja 2023 r. pszenicy lub kukurydzy podmiotom prowadzącym działalność w zakresie obrotu, skupu lub przetwórstwa zbóż.

Wysokość dopłat do zbóż  - warunki pomocy w rozporządzeniu

Wysokość pomocy nie zmieniła się, podobnie jak limit do 50 ha. Zgodnie z projektowanymi przepisami wysokość pomocy nie może przekroczyć iloczynu:

1) stawki pomocy i powierzchni upraw pszenicy lub kukurydzy, do której producent rolny otrzymał płatności w rozumieniu przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego za 2022 r., jednak nie więcej niż 50 ha;

2) stawki pomocy, liczby 1,665 (liczba umożliwiająca przeliczenie pomocy do produkcji z 1 ha, gdyż stawka pomocy obejmuje tylko jej część) i powierzchni upraw pszenicy lub kukurydzy stanowiącej iloraz liczby ton pszenicy lub liczby ton kukurydzy wynikającej z dokumentów, potwierdzających sprzedaż pszenicy lub kukurydzy podmiotom prowadzącym działalność w zakresie obrotu, skupu lub przetwórstwa zbóż, oraz liczby:

a) 5,5 – w przypadku pszenicy (5,5 t/ha to średni plon pszenicy z hektara w 2022 r. według GUS),

b) 7 – w przypadku kukurydzy (7 t/ha to średni plon kukurydzy z hektara w 2022 r. według GUS).

Stawki dopłat do zbóż w zależności od województwa

Pomoc będzie wypłacana do niższej z kwot wyliczonych na podstawie powyższych przepisów. Proponuje się, aby stawka pomocy obejmowała jedynie część produkcji i była zróżnicowana w zależności od województwa, w którym jest prowadzona uprawa pszenicy lub kukurydzy, i wynosiła odpowiednio:

1) 825 zł na 1 ha powierzchni upraw pszenicy położonych w województwie lubelskim i podkarpackim; 2) 1050 zł na 1 ha powierzchni upraw kukurydzy położonych w województwie lubelskim i podkarpackim;

3) 660 zł na 1 ha powierzchni upraw pszenicy położonych w województwie małopolskim, mazowieckim, świętokrzyskim i podlaskim;

4) 840 zł na 1 ha powierzchni upraw kukurydzy położonych w województwie małopolskim, mazowieckim, świętokrzyskim i podlaskim;

5) 495 zł na 1 ha powierzchni upraw pszenicy położonych w województwach innych niż wymienione w pkt 1 i 3;

6) 630 zł na 1 ha powierzchni upraw kukurydzy położonych w województwach innych niż wymienione w pkt 2 i 4.

W związku  z powyższymi stawkami i limitem 50 ha powierzchni, do której należna będzie pomoc:

- maksymalna pomoc dla gospodarstw z województw: podkarpackiego i lubelskiego wyniesie do 41 250 zł w przypadku pszenicy i do 52 500 zł w przypadku kukurydzy.

- maksymalna pomoc dla gospodarstw z województw: małopolskiego, świętokrzyskiego, podlaskiego i mazowieckiego wyniesie do 33 000 zł w przypadku pszenicy i do 42 000 zł w przypadku kukurydzy.

- maksymalna pomoc dla gospodarstw z pozostałych województw wyniesie so 24 750 zł w przypadku pszenicy i do 31 500 zł w przypadku kukurydzy.

- Możliwość uzyskania projektowanej pomocy powinna wpłynąć na poprawę płynności finansowej podmiotów prowadzących działalność rolniczą, a tym samym docelowo na wzrost konkurencyjności polskich gospodarstw rolnych na rynku Unii Europejskiej – czytamy w rozporządzeniu.

Teraz trzeba czekać na decyzję Komisji Europejskiej, po notyfikacji ARiMR udostępni formularze wniosków i jednocześnie ruszy nabór, więc można przygotowywać już kopie faktur. To kwestia kilku dni.  

dkol
Fot. archiwum