Oczywistym jest, że do składania wniosków i pobierania dopłat bezpośrednich upoważniony jest posiadacz gruntu, a więc ten, kto sieje i zbiera. Zdarza się jednak nadal, że właściciele i użytkownicy zawierają umowę, że o dopłaty będzie występował właściciel, co ma stanowić element czynszu dzierżawnego, choć wcale gruntu nie uprawia.

Takie postępowanie to prosta droga do kłopotów. W razie kontroli pracownicy ARiMR łatwo mogą ustalić, kto jest faktycznym posiadaczem i kto ma w tej sytuacji prawo do pobierania dopłat. Wykrycie nieprawidłowości wiąże się z jednej strony z zabraniem dopłat i koniecznością zwrotu tych nienależnie pobranych przez właściciela. Z drugiej strony pozbawia faktycznego użytkownika prawa do wystąpienia o dopłaty „na siebie”. Niezależnie od powyższego istnieje duże ryzyko, że Agencja zawiadomi organy ścigania o możliwości popełnienia przestępstw z art. 286 § 1 Kodeksu karnego i art. 297 § 1 Kodeksu karnego.

Pierwsze z nich to oszustwo – kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Przestępstwo z art. 297 § 1, to wyłudzenie – kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi – kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Podkreślić należy, że od oceny danego przypadku zależy, czy pobranie nienależnych dopłat zostanie uznane za przestępstwo. Aby uniknąć kłopotów, wniosek o dopłaty winien zawsze składać posiadacz ziemi, natomiast wysokość otrzymanych dopłat może być jednym z elementów czynszu.

adw. Mikołaj Pomin