Tegoroczny nabór wniosków o przyznanie dopłat bezpośrednich i płatności obszarowych był jednocześnie pierwszym w ramach nowego KPS WPR 2023 - 2027. Główną zmianą i zarazem trudnością, z którą rolnicy musieli się zmierzyć tej wiosny był wybór ekoschematów i ich zadeklarowanie we wniosku. Tylko dzięki temu dopłaty w tym roku można otrzymać w tej samej lub nieco wyższej wysokości jak w 2022 roku. Sama płatność podstawowa do każdego hektara jest bowiem od tego roku niższa i wyniesie 118 euro.

Ubyło rolników wnioskujących o dopłaty bezpośrednie

Z danych, które otrzymaliśmy z ARiMR wynika, że w porównaniu do 2022 roku ubyło rolników i producentów rolnych. Przypomnijmy, że rok temu wnioski o przyznanie dopłat bezpośrednich i płatności obszarowych złożyło ponad 1, 265 mln osób i podmiotów.  W tym roku do 2 lipca odnotowało 1 208 388 wniosków, a zatem ponad 50 tys. mniej. Przyczyn mniejszej liczby wnioskodawców może być kilka. Wśród nich wskazać należy zakończenie działalności rolniczej z powodu braku następcy w gospodarstwie lub z powodu przebranżowienia. Jest też spora grupa małych gospodarstw, które nie były w stanie spełnić warunków dotyczących ekoschematów (propozycja ryczałtu i uproszczeń w tym zakresie pojawiła się dopiero w trakcie trwania kampanii przyjmowania wniosków - przyp. red.) i postanowiły wydzierżawić lub sprzedać swoje grunty innym rolnikom, którzy o dopłaty do nich wnioskują w tym roku na swój rachunek.

Jeżeli spojrzymy na pozostałe pozycje w zakresie wsparcia, o które wnioskowali rolnicy, to wygląda ono następująco:

rodzaj wsparcia		liczba wniosków
płatności bezpośrednie		1 208 388
podstawowe wsparcie dochodów		1 205 121
uzupełniające redystrybucyjne wsparcie dochodów		1 205 121
uzupełniające wsparcie dochodów dla młodych rolników		66 138
wsparcie dochodów związane z wielkością produkcji		564 928
interwencje na rzecz rozwoju obszarów wiejskich (w tym RŚK)		49 946
ONW		758 722
przejściowe wsparcie krajowe	uzupełniająca płatność podstawowa	1 015 807
	płatność niezwiązana do tytoniu	5 125

Rolnictwo węglowe najpopularniejszym ekoschematem

Wielu rolnikom trudno było wybrać odpowiedni ekoschemat, by dostosować go do specyfiki produkcji w gospodarstwie lub uwzględnić konieczne zmiany w zakresie praktyk rolniczych lub płodozmianu. Dodatkowo np. rolnicy posiadający już zobowiązania w ramach programu rolno-środowiskowo-klimatycznego nie mogli się starać o płatności z tytułu ekoschematu "Rolnictwo węglowe", ponieważ większość tych praktyk mają jako obowiązkowe w ramach programu RŚK nie mogą więc za ich stosowanie pobierać podwójnych płatności. Generalnie jednak najtrudniejsze przed rolnikami wnioskującymi o poszczególne ekoschematy jest teraz, bowiem wszystkie zadeklarowane we wniosku praktyki trzeba wykonać i udokumentować w ARiMR aby płatność została przyznana. W razie braku dokumentacji czy potwierdzenia ich wykonania ARiMR może nie uznać danej płatności z tytułu ekoschematu.

Z danych ARiMR wynika, że największą popularnością cieszył się ekoschemat "Rolnictwo węglowe", który został zadeklarowany w ponad 420 tys. wnioskach. Na drugim miejscu znalazł się ekoschemat "Dobrostan zwierząt", który zadeklarowało ponad 89,5 tys. wnioskodawców. Na trzecim miejscu znalazł się ekoschemat "Retencjonowanie wody" (15 474 wnioski), a na czwartej pozycji w tym zestawieniu pojawiła się "Integrowana produkcja roślin" zadeklarowana przez 6 301 wnioskodawców. O ekoschemat "Obszary z roślinami miododajnymi" wnioskowało 5 174 rolników, a tylko 1 361 wnioskodawców zadeklarowało ekoschemat "Biologiczna ochrona upraw".

rodzaj wsparcia		liczba wniosków
ekoschematy	obszary z roślinami miododajnymi	5 174
	rolnictwo węglowe	420 966
	integrowana produkcja roślin	6 301
	biologiczna ochrona upraw	1 361
	retencjonowanie wody	15 474
	dobrostan	89 506

Struktura zasiewów w Polsce w 2023 roku

Z najnowszych danych ARiMR dotyczących dopłat bezpośrednich i płatności obszarowych, o które wnioskują rolnicy możemy także wyciągnąć dane dotyczące struktury zasiewów poszczególnych roślin uprawnych. I tak zadeklarowana przez wnioskodawców powierzchnia upraw zbóż w Polsce to 5 559 403 ha. Jeżeli chodzi o rzepak to jest to 1 091 916 ha. Na trzeciej pozycji w strukturze zasiewów znajduje się kukurydza, której powierzchnia wynosi 1 849 161 ha. Nie mamy w tym zestawieniu jeszcze rozróżnienia na kukurydzę na kiszonkę i na ziarno, ale postaramy się o te dane.

Na 4 pozycji w strukturze zasiewów znalazły się rośliny strączkowe, do których rolnicy mogą otrzymać dodatkową płatność. Liczba hektarów tych roślin zadeklarowanych we wnioskach o dopłaty za 2023 rok to 464 879 ha. Tuż za nimi w tym zestawieniu znalazły się buraki cukrowe. Ich powierzchnia w tym roku wynosi 260 850 ha. 

Kolejne miejsce w strukturze zasiewów zajmują ziemniaki, których powierzchnia wynosi 179 751 ha. Na końcu mamy warzywa gruntowe. Tych rolnicy i producenci rolni zadeklarowali w 2023 roku 167 677 ha.

uprawa	deklarowana powierzchnia (ha)
zboża	5 559 403
rzepak	1 091 916
kukurydza	1 849 161
rośliny strączkowe	464 879
burak cukrowy	260 850
ziemniak	179 751
warzywa gruntowe	167 677

Źródło: ARiMR
Fot. Envato Elements