Jakie są powody powstawania kulawizn u krów?

Wśród najważniejszych czynników powstawania kulawizn wymienia się wysoką wydajność mleczną i intensywne żywienie, a także błędy żywieniowe. Oczywiście nie są one jedynymi, bowiem wpływ na zdrowotność racic mają także błędy środowiskowe, w tym zbyt śliskie posadzki czy podłoże uszkadzające podeszwę, ostre krawędzie na drogach przepędowych, wilgoć i zła korekcja racic lub jej całkowity brak. Przyczyną kulawizn może być równie za długi czas spędzany na hali udojowej i za krótki okres aklimatyzacji jałówek do posadzek betonowych, szczególnie gdy odchowywane były na pastwisku, czy też głębokiej ściółce.

Kiedy rolnik może spodziewać się problemów z racicami w swoim stadzie krów?

Większość problemów z kulawiznami rozpoczyna się w 2 i 3 miesiącu laktacji, co jednoznacznie sugeruje, że wiąże się to z zaburzeniami okresu okołoporodowego. Wysoka wydajność mleczna, która wymaga specyficznej regulacji hormonalnej utrudnia tworzenie się rogu racicowego, również zmiany hormonalne wynikające z porodu i rozpoczęcia laktacji w tym procesie przeszkadzają. W każdym litrze wyprodukowanego mleka, a wcześniej siary, krowa traci bardzo dużo składników mineralnych i witamin, ich poziom w organizmie musi być uzupełniony zgodnie z zapotrzebowaniem zwierzęcia.

Niedostosowanie składu dawki pokarmowej do zapotrzebowania powoduje, że organizm krowy czerpie składniki mineralne i witaminy z zapasów chcąc je przeznaczyć do mleka, które musi być najlepsze, bo służy przecież do wykarmienia potomstwa. Niedobory aminokwasów, składników mineralnych oraz witamin, powodujące gorszą jakość rogu racicowego prowadzącą do kulawizn, to przede wszystkim wynik błędów żywieniowych.

Najistotniejszym warunkiem zdrowia racic jest prawidłowe żywienie krów

W okresie okołoporodowym bardzo prawdopodobne są także niedobory glukozy, które wynikają ze słabego pobrania paszy. Brak glukozy oznacza mniejsze wydzielanie insuliny oraz insulinooporność komórek naskórka. Komórki pobierają wówczas z krwi mniej glukozy i aminokwasów do syntezy białka rogu racicowego. Niedobory mogą wynikać z jednej strony ze zbyt ubogiej dawki, gdy oszczędzamy na dodatkach mineralno-witaminowych czy paszach białkowych lub stosujemy je nieumiejętnie, a z drugiej, z braku apetytu po porodzie. Gdy krowa nie pobiera paszy, nie pobiera też składników mineralnych i witamin. Tak więc najistotniejszym warunkiem zdrowia racic jest prawidłowe żywienie.

• Faktyczną przyczyną problemów z racicami nie jest wyoka wydajność,ale przede wszystkim brak pokrycia wysokiego zapotrzebowania krowy na składniki pokramowe

Trzeba też pamiętać, że w okresie okołoporodowym krowy żywione są najbardziej intensywnie, co stwarza ryzyko subklinicznej kwasicy żwacza. Statystki pokazują, że krowy chorują na nią najczęściej w okresie najwyższej produkcji mleka, czyli w 2 i 3 miesiącu laktacji, co pokrywa się z częstotliwością chorób racic. Ta zbieżność nie jest przypadkowa, bo subkliniczna kwasica żwacza jest najważniejszą przyczyną ochwatu bydła, czyli najpowszechniejszej choroby racic wysoko wydajnych krów. Szacuje się, że około 75% chorób racic i związanych z nimi powikłaniami ma podłoże ochwatowe.

Beata Dąbrowska
Zdjęcia: Beata Dąbrowska

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 1-2/2023 na str. 65. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR:  Zamów prenumeratę.