W poniedziałek 9 stycznia 2023 r. do konsultacji społecznych trafił projekt zmian w ustawie o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej. Zakłada on rozszerzenie grona rolników uprawnionych do tzw. dopłat do paliwa rolniczego o hodowców świń.

Produkcja świń coraz mniej opłacalna, także przez wzrost cen oleju napędowego

Jak można przeczytać w projekcie ustawy, umożliwienie rolnikom utrzymującym świnie ubieganie się o „dopłaty do paliwa rolniczego” maja chociaż częściowo poprawić sytuację ekonomiczną tego typu gospodarstw. Zwłaszcza, że akurat ten sektor rolnictwa w ostatnich latach bardzo odczuł kryzys.

Zauważa to sam resort rolnictwa i podaje dane ARiMR, z których wynika, że od 2013 do 2022 roku liczba gospodarstw trzodziarskich zmalała aż o 63%. Obecnie chowem lub hodowlą świń zajmuje się poniżej 60 tys. gospodarstw. Wpływ na to miało m.in. rozprzestrzenianie się ASF i nieskuteczne próby zwalczania wirusa oraz ogromne spadki cen żywca wieprzowego, zwłaszcza w strefach ASF przez co produkcja świń przestała przynosić dochód rolnikom.

– W ostatnim czasie w związku z inwazją Rosji na Ukrainę drastycznie wzrosły koszty produkcji rolnej, w tym związane z wykorzystaniem nośników energii. Wzrost kosztów oleju napędowego powoduje, że produkcja świń staje się coraz mniej opłacalna. Jednocześnie stosowanie nowoczesnych technologii produkcji powoduje wzrost zużycia oleju napędowego do prac polowych związanych z przygotowaniem paszy dla świń, do celów grzewczych, do oświetlenia czy też napędu maszyn i urządzeń – można przeczytać w założeniach do projektu ustawy.

Jaki będą limity zwrotu akcyzy za paliwo rolnicze dla producentów świń?

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w swoim projekcie ustawy zaproponowało rozwiązania podobne jakie od kilku lat funkcjonują w przypadku hodowców bydła. Do swoich obliczeń resort rolnictwa przyjął założenie, że 75% pasz pochodzi z produkcji z gospodarstwa rolnego utrzymującego świnie, a dane o zużyciu diesla na 1 DJP w produkcji świń pochodzą z Instytutu Zootechniki.

Ministerstwo rolnictwa zaproponowało, aby kwota zwrotu akcyzy za paliwo rolnicze była obliczana jako iloczyn stawki zwrotu podatku na 1 litr oleju napędowego, liczby 4 oraz średniej rocznej liczby świń będących w posiadaniu producenta rolnego w roku poprzedzającym rok, w którym został złożony wniosek o zwrot podatku. Przy czym średnią roczną liczbę świń ustala się jako iloraz sumy liczby świń będących w posiadaniu producenta rolnego w ostatnim dniu czerwca i grudnia roku poprzedzającego rok, w którym został złożony wniosek o zwrot podatku, i liczby 2.

Co to oznacza w praktyce? Biorąc pod uwagę, że w 2023 roku stawka zwrotu akcyzy za paliwo rolnicze została określona na poziomie 1,2 złotego, to na każde 1 DJP świń rolnik otrzyma 4,8 zł dopłaty do paliwa rolniczego.

Wynika to z uproszczonego wzoru: 1,2 zł stawki zwrotu x liczba 4 x średnia DJP.

Jakie są przeliczniki DJP dla trzody chlewnej?

Przy obliczaniu na jaki zwrot akcyzy za paliwo rolnicze nasze gospodarstwo będzie mogło liczyć warto pamiętać o przelicznikach DJP (Duże Jednostki Przeliczeniowe) dla świń:

• Knury – 0,4 DJP; 
• Maciory – 0,35 DJP;
• Tuczniki – 0,14 DJP;
• Warchlaki 2—4-miesięczne – 0,07 DJP;
• Prosięta do 2 miesięcy – 0,02 DJP.

Jakie dokumenty do wniosku o zwrot akcyzy za paliwo będzie musiał dołączyć rolnik produkujący świnie?

Rolnik utrzymujący świnie do wniosku o zwrot akcyzy za paliwo rolnicze będzie musiał dołączyć oczywiście faktury VAT lub ich kopie poświadczające zakup oleju napędowego w wyznaczonym czasie oraz dokument wydany przez kierownika biura powiatowego ARiMR zawierający informacje o liczbie świń będących w posiadaniu rolnika w ostatnim dniu czerwca i grudnia roku poprzedzającego rok, w którym został złożony wniosek o zwrot podatku akcyzowego zawartego w oleju napędowego.

Kiedy hodowcy świń dostaną zwrot akcyzy za paliwo rolnicze?

Warto pamiętać, że rolnicy mogą składać wnioski o zwrot akcyzy za olej napędowy wykorzystany do produkcji rolniczej dwa razy w roku: w lutym i w sierpniu. Jednak w przypadku producentów trzody chlewnej w 2023 roku będzie inaczej, co wynika z czasu potrzebnego na uchwalenie ustawy.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi do 26 stycznia 2023 r. czeka na uwagi do projektu ustawy w ramach konsultacji społecznych. Następnie propozycja zmian w prawie musi zostać zaakceptowana przez rząd, przejść cały proces legislacji w sejmie i senacie i zostać podpisana przez prezydenta. Na dodatek w projekcie określono, że ustawa wejdzie w życie 14 dni po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.

Zatem nie ma żadnych szans, aby nowe rozwiązanie umożliwiało rolnikom hodującym świnie złożenie wniosku w naborze lutowym. Dlatego ministerstwo rolnictwa zaproponowało, aby w 2023 roku wniosek o zwrot akcyzy za ON wykorzystywany w produkcji świń w okresie od 1 sierpnia 2022 r. do dnia 31 lipca 2023 r. składa się w terminie od 1 do 31 sierpnia 2023 r. Zatem resort rolnictwa chce, aby rolnicy produkujący świnie w sierpniu składali dokumenty, które normalnie by składali i w lutym, i w sierpniu.

Ile pieniędzy będzie przeznaczonych na zwrot akcyzy za paliwo rolnicze dla producentów świń?

Rezerwa celowa w ustawie budżetowej na 2023 rok wyniesie 45 mln złotych. Podobne środki są przewidziane w kolejnych latach aż do 2032 roku.

Z dopłat do paliwa rolniczego do producentów świń może skorzystać nieco ponad 58 tys. rolników.

Przeczytaj także:

Zwrot akcyzy za paliwo rolnicze: w 2023 roku wzrośnie stawka. O ile?

Paweł Mikos