Unijne cele dla rolnictwa: redukcja nawożenia i więcej rolnictwa ekologicznego

Według opublikowanych przez KE danych o celach Zielonego Ładu dla rolnictwa, do 2030 roku 10 proc. gruntów wykorzystywanych przez rolnictwo mają stanowić krajobrazy o dużej różnorodności. 25 proc. powierzchni tych gruntów ma być poświęconych pod uprawy ekologiczne.

Planowany i przewidywany jest także spadek wykorzystania nawozów o 20 proc., a odżywek o 50 proc. Wykorzystanie pestycydów oraz środków przeciw drobnoustrojom w rolnictwie również mają spaść o 50 proc.

Skutkiem nowej strategii może być spadek produkcji rolniczej w UE

Według unijnych założeń, osiągnięcie tych celów ma przynieść korzyści dla środowiska. Jednak według przedstawionych analiz, można spodziewać się także spadku produkcji płodów rolnych w Europie, wahań cen i dochodów z produkcji rolniczej.

KE podkreśla, że prowadzone przez różne jednostki badania są tylko szacunkowe, nie biorą pod uwagę wszystkich możliwych czynników i z tego powodu należy traktować je ostrożnie. Równocześnie KE zapewniła, że konsumenci i rolnicy mogą być spokojni o bezpieczeństwo żywnościowe.

Rolnicy powinni otrzymywać większą część ceny sprzedaży żywności 

Natomiast europosłowie opowiedzieli się przede wszystkim za zmodyfikowaniem unijnego systemu żywnościowego tak, aby wytwarzać zdrowszą żywność, zagwarantować jej podaż i zmniejszyć ślad węglowy rolnictwa.
Podkreślono, że rolnicy muszą otrzymywać uczciwą część zysków z żywności produkowanej w sposób zrównoważony.

Europosłowie podkreślili, że każdy etap łańcucha dostaw musi stać się bardziej zrównoważony. Deputowani do PE uważają, że aby rolnicy mogli otrzymywać uczciwą część zysku z żywności wyprodukowanej w sposób zrównoważony, Komisja Europejska powinna aktywniej zabiegać o ich silniejszą pozycję w łańcuchu dostaw. Do tego konieczne jest wzmocnieniu pozycji rolników poprzez modyfikację zasad konkurencji.

Mniej pestycydów, więcej bioróżnorodności i ochrona pszczół 

Zdaniem posłów do PE Komisja Europejska powinna jak najszybciej wprowadzić zalecenia dotyczące zdrowego odżywiania się oparte na wiedzy naukowej. Należy także rozwiązać problem nadmiernego spożycia mięsa i żywności wysoko przetworzonej o dużej zawartości soli, cukru i tłuszczu, m.in. przez ustalenie maksymalnych poziomów spożycia.

Zdaniem posłów PE trzeba usprawnić proces zatwierdzania pestycydów oraz dokładniej monitorować ich stosowania, by chronić owady zapylające i bioróżnorodność. Potrzebne są wiążące cele, jeżeli chodzi o ograniczenie zużycia pestycydów.
Co więcej, państwa członkowskie powinny osiągać cele za pomocą swoich Planów Strategicznych wspólnej polityki rolnej.

Wskaźnik dobrostanu zwierząt na poziomie unijnym

Według rezolucji przyjętej przez Parlament Europejski, należy także opracować wspólne dla całej Unii Europejskiej wskaźniki dobrostanu zwierząt, który byłyby oparte na dowodach naukowych. W tym celu należy zmienić przepisy prawne i dokonać ich harmonizacji na poziomie UE.

Europosłowie odpowiadają się także za zeba także stopniowo odejść od stosowania klatek w hodowli zwierząt a produkty zwierzęce spoza Unii powinny być dozwolone tylko wtedy, gdy odpowiadają standardom unijnym.

Musimy wspierać rolników, a nie przenosić produkcję rolną poza UE

Tuż po głosowaniu jej sprawozdawca z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi włoski eurodeputowany Herbert Dorfmann z Europejskiej Partii Ludowej powiedział, że odpowiedzialność za bardziej zrównoważone rolnictwo muszą ponosić nie tylko rolnicy, ale też i konsumenci.

– Nasi rolnicy już robią wiele w tym kierunku, więc gdy prosimy ich, by jeszcze bardziej ograniczyli zużycie pestycydów, nawozów sztucznych i antybiotyków, to musimy wesprzeć ich, a nie przenosić produkcję poza Unię. Żywność dostępna po przystępnych cenach nadal musi być priorytetem – zaznaczył Herbert Dorfmann.

W zupełnie inny duchu wypowiadała się Holenderka Anja Hazekamp  sprawozdawczyni z Komisji Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności. Według niej obecna polityka rolna UE opiera się na modelach rolnictwa, które szkodzą środowisku naturalnemu i powodują, że importujemy produkty wytworzone niezgodnie z zasadami zrównoważonej produkcji. 

– Proponujemy konkretne środki, aby dostosować nasz system żywnościowy do możliwości naszej planety. Osiągniemy to, wspierając lokalną produkcję żywności oraz odchodząc od intensywnej hodowli zwierząt i upraw monokulturowych z wykorzystaniem dużych ilości pestycydów. Zrównoważony system żywnościowy jest także podstawą przyszłości rolników – przekonywała holenderska europdeuptowana.

Unijne organizacje rolnicze rozżalone głosowaniem PE

Europosłowie frakcji "zielonych" po głosowaniu wpadli wręcz w euforię i świętowali wynik, podkreślając, że udało im się nie dopuścić do wprowadzenia poprawek proponowanych m.in. przez Copa-Cogeca, unijną organizację zrzeszającą rolników.

Copa-Cogeca przyjęła wynik głosowania do wiadomości, ale wyraził żal z powodu atmosfery jaka panowała podczas debaty.

Jej zdaniem teraz trzeba zając się wieloma „martwymi punktami”, które stworzyła strategia „Od pola do stołu”. Podkreślono, że wszyscy uczestnicy łańcucha żywnościowego zgadzają się z głównymi celami określonymi w strategii „Od pola do stołu”. Bez dyskusji pozostaje fakt, że zmiany są konieczne, aby przejść na bardziej zrównoważony system żywnościowy.

– Czekamy teraz na konkretne propozycje Komisji, zwłaszcza dotyczące „martwych punktów” zidentyfikowane w toczącej się debacie, np. na temat skutków ucieczki emisji do krajów poza UE, europejskiej strategii niezależności żywnościowej oraz wzrostu cen żywności. Mając to na uwadze, z zadowoleniem przyjmujemy również wyraźny sygnał wysłany przez Parlament, który wzywa Komisję Europejską do przygotowania kompleksowej oceny skutków ocenę wpływu swojej strategii – napisała w oświadczeniu Copa-Cogeca. 

Co już udało się osiągnąć?

Analiza przeprowadzona na zlecenie KE pokazuje, że rolnictwo w UE dąży w kierunku zrównoważonego rozwoju, równocześnie wciąż zapewniając żywność na wysokim poziomie. Jakie kroki udało się podjąć przez ostatnie 10 la?

• Sprzedaż pestycydów w 2019 r. była o 30 tys. ton (7%) niższa niż w 2011.
• Emisja gazów cieplarnianych w 2019 r. była o 25% niższa niż w 1990.
• Areał rolnictwa ekologicznego wzrósł o 5,5% pomiędzy 2012 a 2019 r., osiągając 13,8 mln ha.
• Rynek żywności organicznej podwoił się, osiągając 41 mld euro w 2019 r.
• Wartość dodana brutto produkcji rolniczej w UE wzrosła o 19% w stosunku do 2010 r., osiągając 224 mld euro.
• Bilans handlowy produktów rolno-spożywczych rósł średnio o ok. 10% każdego roku, w 2020 r. wyniósł 62 mld euro.

Zuzanna Ćwiklińska, wk
fot.