Płatności do poprawy dobrostanu zwierząt

Najwięcej pieniędzy z PROW na płatności do poprawy dobrostanu zwierząt przeznaczyli Rumunii, Finowie, Włosi, Austriacy, Węgrzy i Niemcy.

Rumunia wspiera poprawę dobrostanu świń i drobiu. Podobne rozwiązania przyjęły Węgry. Na Węgrzech równolegle udzielane jest tzw. małe wsparcie dla rolników, którzy chcą poprawić dobrostan, zapewniając zwierzętom dostęp do odpowiedniej ilości światła oraz wody. Jest ono zaliczane do pomocy de minimis w rolnictwie. Z kolei Niemcy i Austria, podobnie jak Polska, skierowały pomoc do producentów trzody i bydła.

Różne warianty

Warianty wsparcia zależą od tego, czy rolnik chce skorzystać z pomocy do wypasu, czy utrzymywania zwierząt w budynkach. Bardzo rozbudowany system wsparcia poprawy dobrostanu mają natomiast Finowie. Obejmuje on nie tylko bydło i świnie, ale również owce, kozy i drób. W finansowaniu pomocy do poprawy dobrostanu w Finlandii partycypuje również państwo.

Przykład Austrii

Austria realizuje dopłaty do poprawy dobrostanu w dwóch wariantach: jeden dotyczy pastwisk, drugi – utrzymywania zwierząt w budynkach. Poprzez wsparcie wypasu finansowane są koszty i utrata dochodu spowodowane utrzymywaniem zwierząt na pastwisku. Płatności w tym wariancie są przewidziane dla bydła, owiec i kóz. W przypadku bydła dotyczą:

• krów i jałówek w wieku 2 lat i starszych,
• jałówek w wieku od 1,5 roku włącznie, ale nie starszych niż 2 lata,
• byków w wieku od 1,5 roku włącznie, z wyłączeniem sztuk hodowlanych.

Zobowiązania rolnika

W ramach tego wariantu rolnik zobowiązuje się wypasać wszystkie zwierzęta z danej kategorii co najmniej 120 dni w roku (między 1 kwietnia a 15 listopada). Zwierzęta muszą mieć dostęp do poidła i schronienia (lub w razie potrzeby szybkiego dostępu do obory) oraz zapewnione obory na czas zimy. Rolnik jest zobowiązany do prowadzenia dokumentacji wypasu, ze szczególnym uwzględnieniem okresu wypasu oraz przerw z udokumentowaniem przyczyny przerwania wypasu. Rolnik jest także zobligowany powiadomić agencję płatniczą, jeżeli nie będzie w stanie wypasać zwierząt (zwierzęcia) w okresie wymaganych 120 dni. Powiadomienia należy dokonać w ciągu 10 dni. W takim przypadku danym zwierzętom nie przyznaje się premii.

Za udział w tym wariancie rolnik otrzymuje wsparcie w wysokości 55 euro za sztukę lub połowę tej kwoty, jeśli jednocześnie zwierzęta są objęte programem pasterstwa górskiego lub wsparciem powiązanym z produkcją na pastwiskach alpejskich w ramach płatności bezpośrednich. Na hektarze pastwiska nie może być utrzymywanych więcej niż 4 sztuki duże.

Czytaj także: Dopłaty do poprawy dobrostanu zwierząt – jak rozwiązały to inne kraje

Poprawa dobrostanu w budynkach
W wariancie dotyczącym poprawy dobrostanu w budynkach chodzi o utrzymywanie zwierząt na słomie i w większej przestrzeni oraz wsparcie systemów utrzymywania, które nie wpływają niekorzystnie na środowisko. Do programu może przystąpić rolnik, który utrzymuje minimum 3 SD (sztuki duże) na gospodarstwo.

Wsparcie jest przewidziane dla następujących kategorii zwierząt:

• byki w wieku powyżej 6 miesięcy, z wyłączeniem zwierząt hodowlanych,
• warchlaki i tuczniki o żywej wadze od 32 kg (z wyłączeniem zwierząt hodowlanych,
• maciory i loszki hodowlane od 50 kg.

Zobowiązania muszą dotyczyć wszystkich zwierząt w danej kategorii. Jeżeli nie jest możliwe spełnienie wymogu w przypadku wszystkich byków oraz macior i loszek hodowlanych, musi spełniać go przynajmniej 50% zwierząt. W takiej jednak sytuacji rolnik musi o tym powiadomić agencję płatniczą.

Plan obłożenia i rozmieszczenia zwierząt w budynku inwentarskim

Bydło musi mieć stałą wyznaczoną powierzchnię do leżenia, powinna ona wynosić co najmniej 40% wymaganej całkowitej powierzchni użytkowej. Podłoże w strefie do leżenia musi być miękkie i suche. Poza tym, w przypadku warchlaków i tuczników wymaga się, aby każde zwierzę miało zapewnioną odpowiednią powierzchnię użytkową. Zwierzęta o wadze do 50 kg – 0,7 m2, do 85 kg – 0,9 m2, a od 85 kg – 1,1 m2. Loszki, w tym hodowlane, trzymane w grupach muszą mieć zapewnioną stałą powierzchnię do leżenia, która powinna wynosić co najmniej 0,95 m² dla loszki oraz 1,3 m² dla lochy hodowlanej. Legowisko musi być suche i przez cały czas powinna być dostępna słoma lub siano. Powierzchnia użytkowa, którą należy zapewnić loszce, wynosi 2 m2, a maciorze – 3 m2.

Stawki za spełnienie poprawy warunków dobrostanu dla sztuk przeliczeniowych wynoszą:

• dla byków 180 euro,
• chyba że jest ono objęte jednocześnie programem pasterstwa górskiego lub wsparciem powiązanym z produkcją na pastwiskach alpejskich w ramach płatności bezpośrednich – wtedy 150 euro,
• byki, które są objęte wsparciem na poprawę dobrostanu związanego z wypasaniem – 120 euro,
• płatności do warchlaków i tuczników wynoszą 65 euro, a loszek i loch – 80 euro.

Czytaj również: Podatek od mięsa – bzdura europosłów czy bat na rolników?

Rozwiązania niemieckie

W Niemczech wsparcie poprawy dobrostanu różni się nieco w zależności od landu. W Nadrenii Północnej Westfalii – regionie, w którym rolnictwo jest bardzo rozwinięte, realizowane są dwa warianty pomocy. Jeden dotyczy utrzymywania zwierząt na słomie, drugi – letniego wypasu.

W promowanie utrzymywania zwierząt na słomie mogą być włączone: krowy mleczne, krowy mamki, byki w wieku od 6 do 24 miesięcy, jałówki opasowe w wieku powyżej 6 miesięcy, które się nie wycieliły, oraz świnie (wszystkie grupy).

Warunki otrzymania dotacji

Warunkiem otrzymania dotacji jest utrzymywanie wszystkich zwierząt z danej grupy, do których rolnik stara się o wsparcie, na częściowo perforowanym lub utwardzonym podłożu lub na słomie. Liczba stanowisk do leżenia na nieperforowanych lub stabilnych powierzchniach użytkowych musi być tak zwymiarowana, aby wszystkie zwierzęta mogły leżeć w tym samym czasie. Budynek powinien zapewnić każdemu zwierzęciu określoną minimalną powierzchnię ruchu, rolnik natomiast – ilość i częstotliwość ścielenia w zależności od sposobu i metody utrzymywania zwierząt. Legowiska muszą być suche. Nie wolno stosować żadnych innych materiałów ściółkowych (np. trocin, zrębków lub piasku). Dofinansowanie należy się jedynie w sytuacji, gdy rolnik ścieli słomą długą i krótką lub posiekaną, a w przypadku bydła – również zmieloną słomą lub granulatem ze słomy.

Budynek inwentarski musi być odpowiednio doświetlony. Wymaga się także zapewnienia odpowiedniej przestrzeni do karmienia. Krowy mleczne oraz mamki wymagają co najmniej 65 cm, byczki i jałówki przeznaczone do tuczu – co najmniej 55 cm, byki i buhaje – co najmniej 75 cm.

W okresie od 1 stycznia do 15 marca oraz od 16 do 31 grudnia bydło powinno być trzymane w oborach. Na krowę ma przypadać minimum 5,5 m2, a sztukę opasa – 4,5 m2.

W przypadku świń powierzchnia użytkowa powinna być większa o 20% w stosunku do wymaganej ogólnie obowiązującymi przepisami. Kojce porodowe dla loszek i macior powinny mieć powierzchnię 6 m2.

Wsparcie za utrzymywanie zwierząt na słomie dla sztuk przeliczeniowych wynosi:

• dla krów mlecznych – 80 euro,
• dla krów mamek, byczków i jałówek – 55 euro,
• dla byków – 280 euro,
• dla warchlaków, prosiąt i tuczników – 75 euro,
• dla świń hodowlanych – 120 euro.

Kwoty te są korygowane, jeśli gospodarstwo uczestniczy w Programie Promocji Inwestycji Rolnych (AFP).

Modele fiński i węgierski

Finowie dla samego bydła mają aż sześć pakietów pomocowych. Wsparcie jest liczone na sztukę przeliczeniową. Fińskie ministerstwo rolnictwa wspiera:

• karmienie i opiekę nad bydłem (11 euro),
• poprawę warunków utrzymywania cieląt w budynkach (trzy stawki: 439, 292 oraz 234 euro – w zależności od przyjętych rozwiązań),
• poprawę warunków utrzymywania bydła w wieku od 6 miesięcy w budynkach (43 euro),
• poprawę warunków utrzymywania bydła płci męskiej w wieku 12 miesięcy lub starszych (126 euro),
• wypas bydła (49 euro) i przepędzanie (24 euro),
• zapewnienie kojców dla chorych (18 euro), karmiących i cielących się sztuk (15 euro).

Dla każdej grupy zwierząt fiński farmer musi opracować plan żywienia, a dla zwierząt korzystających ze wsparcia wypasu – rejestr wypasu (dla każdej sztuki). Podobnie jak w Polsce oraz Austrii i Niemczech, warunki dla wybranego wariantu muszą spełniać wszystkie zwierzęta w gospodarstwie, które są nim objęte.

Przy poprawie utrzymywania bydła zwraca się uwagę między innymi na to, aby bydło miało suche i miękkie miejsce do spania. W kojcu grupowym każda sztuka musi mieć co najmniej 4,5 m2 powierzchni, gdy temperatura jest wysoka, i co najmniej 6,5 m2 podczas chłodu.

Węgierski hodowca trzody otrzyma wsparcie, jeśli zapewni zwierzętom:

• przynajmniej 10% więcej miejsca niż jest to wymagane (5,1 euro/szt.) – co najmniej   0,715 m2 dla świń do 110 kg i 1,1  m2 dla świń powyżej 110 kg,
• naturalny system chowu (1,46 euro/szt.),
• warunki zapobiegające agresji i kanibalizmowi (4,89 euro/szt.),
• czystość (2,85 euro/szt.) lub odpowiedni mikroklimat (4,44 euro/szt.).

Magdalena Szymańska
Fot. archiwum