– Siostra mojej mamy przekazała mi i mężowi gospodarstwo umową dożywocia. Jest ona osobą starszą i wymagającą opieki. Czy należą się na nią świadczenia opiekuńcze z gminy? W naszej wsi wiele osób z tego korzysta, a ja przecież też się ciocią opiekuję. W urzędzie gminy powiedziano, że nic nam się nie należy – takie pytanie zadała jedna z Czytelnikczek "Tygodnika Poradnika Rolniczego".

Kto może liczyć na zasiłek opiekuńczy?

Niestety, w świetle przepisów ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych nie przysługuje Pani ani świadczenie pielęgnacyjne, ani specjalny zasiłek opiekuńczy.

Zgodnie z art. 16a ust. 1 tej ustawy, specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom w celu sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Zasiłek przysługuje, jeśli osoby te nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne?

W myśl natomiast art. 17 ust.  1 wymienionej ustawy, świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:

• matce albo ojcu,

• opiekunowi faktycznemu dziecka,

• osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną,

• innym osobom, na których zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Świadczenie jest przyznawane, jeżeli osoby te nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Na kim ciąży obowiązek alimentacyjny i jaki to ma związek z otrzymaniem świadczenia alimentacyjnego?

Artykuł 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewiduje, że obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Krewnymi w linii prostej są osoby, z których jedna pochodzi od drugiej, np. rodzice – dzieci, dziadkowie – wnuki – prawnuki. W przypadku krewnych w linii prostej występują również pojęcia wstępnych i zstępnych. Wstępnymi osoby fizycznej są wszystkie osoby, od których ona pochodzi w linii prostej, a więc jej rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, a zstępnymi takiej osoby są wszyscy, którzy od niej pochodzą w linii prostej, tj. dzieci, wnuki, prawnuki itd.

Rodzeństwem są osoby, które mają przynajmniej jednego wspólnego rodzica, przy czym bez znaczenia jest to, czy osoby te pochodzą od rodziców pozostających w związku małżeńskim, czy też nie. Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem. Jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi.

Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Na Pani jako siostrzenicy nie ciąży obowiązek alimentacyjny wobec ciotki. Wyklucza to możliwość otrzymania jednego ze świadczeń opiekuńczych.

Alicja Moroz