Bazą do rozważań światowych ekspertów jest ocena produkcji zbóż osiągniętej w 2020 r. Najnowsze prognozy ekspertów Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) dotyczące światowej produkcji zbóż w 2020 roku przynoszą kolejne wzrosty produkcji zbóż, tym razem do 2,744 mld ton. Prognoza światowej produkcji pszenicy została podniesiona o 4,8 miliona ton, do rekordowego poziomu 766,5 miliona ton. Wzrost szacunków opiera się głównie na lepszych niż oczekiwano plonach, które zwiększyły produkcję do drugiego najwyższego poziomu w historii w Australii i w Kanadzie.

Podwyższono również prognozę światowej produkcji ryżu w 2020 r. o 2,2 miliona ton do 510,6 miliona ton, co oznacza wzrost o 1,8 procent rok do roku i jest to historyczny rekord. Podwyżka prognoz wynika głównie z lepszych niż wcześniej przewidywano wyników plonów w 2020 r. w Chinach, Filipinach i Gwinei.

Z kolei prognozy dotyczące światowej produkcji zbóż gruboziarnistych zostały obniżone o prawie 5 milionów ton do 1,467 mld t, co odzwierciedla znaczne cięcia szacunków produkcji kukurydzy w Stanach Zjednoczonych i na Ukrainie z powodu złych warunków pogodowych, które ograniczyły plony.

W 2021 r. perspektywy produkcji pszenicy ozimej wskazują na niewielki wzrost. Farmerzy w Stanach Zjednoczonych, zachęceni wyższymi cenami, zwiększyli areał pszenicy o 5 procent rok do roku. Jednak raporty polowe potwierdzają gorsze warunki upraw w porównaniu ze średnią, bo utrzymująca się sucha pogoda częściowo ograniczyła spodziewany wzrost plonów. 

W Unii Europejskiej sprzyjające opady deszczu i łagodne dotychczas temperatury, w połączeniu ze zwiększoną powierzchnią, zwłaszcza we Francji, wskazują na prawdopodobne silne ożywienie produkcji po słabych zbiorach w 2020 r.

 W Federacji Rosyjskiej areał pszenicy ozimej w 2021 r. rośnie, chociaż ciepła i sucha pogoda w grudniu spotęgowała ryzyko przezimowania, ale obfite opady śniegu w styczniu częściowo zmniejszyły obawy. 

W Indiach obszar obsiany pszenicą wzrósł do rekordowego poziomu, czemu sprzyjały wysokie ceny i wsparcie rządowe. Zadowalające warunki, dzięki deszczom monsunowym, zapowiadają dobre plony w 2021 r. Optymistyczne warunki panują również w Pakistanie, gdzie zasiewy pszenicy są powyżej średniej, napędzane subsydiowanym przez rząd dostępem do środków produkcji i wyższymi cenami. 

Również w Chinach warunki upraw pszenicy w Chinach są korzystne, co potwierdzają styczniowe raporty i oczekuje się, że produkcja w 2021 r. utrzyma się na poziomie zbliżonym do średniego. 

W Turcji, wiodącym producencie na Bliskim Wschodzie, niekorzystne warunki pogodowe ograniczają perspektywy upraw. 

Zboża gruboziarniste na półkuli południowej mają być zbierane w 2021 r. począwszy od drugiego kwartału. W Brazylii prognozuje się, że produkcja kukurydzy w 2021 r. wyniesie 102,3 mln ton, nieco poniżej rekordowej produkcji z 2020 r., ale znacznie powyżej średniej z pięciu lat. Podobnie, produkcja kukurydzy w Argentynie ma spaść w 2021 r. w porównaniu z rekordowym poziomem z 2020 r. Stanie się tak z powodu deficytów opadów w głównych prowincjach produkujących kukurydzę, jednak nadal przewiduje się, że będzie na poziomie powyżej średniej. 

Światowe wykorzystanie zbóż ogółem w 2020/21 jest obecnie prognozowana na 2,761 mld ton, o 52 mln ton wyższe niż w poprzednim sezonie. Przewiduje się, że światowe wykorzystanie kukurydzy w sezonie 2020/21 osiągnie 1,179 mld ton, co oznacza wzrost o 21,4 mln ton w porównaniu z sezonem 2019/20. Prognozowany jest 5% wzrost wykorzystania kukurydzy w Chinach, dochodzący do 190 mln ton.

Nieco obniżona prognoza całkowitego wykorzystania pszenicy w sezonie 2020/21 w ilości 756 mln ton, nadal wynosi 5,4 mln ton powyżej poziomu z sezonu 2019/20. Rewizja w dół wynika głównie z niższych prognoz wykorzystania pszenicy do pasz w Unii Europejskiej, w wyniku wysokich cen powodujących zastępowanie przez inne zboża. 

Nowa prognoza FAO dotycząca światowych zapasów zbóż wynosi 802 mln ton, czyli aż 64,3 mln ton mniej od grudnia i 17,8 mln ton w porównaniu z zapasami na początku sezonu. Będzie to najmniejszy zapas od pięciu lat. Wskaźnik światowych zapasów zbóż do wykorzystania spadnie z 29,7 procent w sezonie 2019/20 do 28,3 procent w sezonie 2020/21, co oznacza najniższy od siedmiu lat poziom. 

Światowe zapasy gruboziarnistych spadną o 25 mln ton (6,9 %) do 336 milionów ton w porównaniu z poziomem zapasów początkowych. Tak duży spadek wynika z ogromnej obniżki zapasów kukurydzy w Chinach, które obecnie szacuje się je na około 139 milionów ton, czyli o 11,6 milionów ton poniżej stanów na koniec ubiegłego roku. Oprócz Chin, obcięte zostały również prognozy FAO dotyczące zapasów kukurydzy w Argentynie, Unii Europejskiej, Indiach i, co najważniejsze, w Stanach Zjednoczonych.

W przeciwieństwie do kukurydzy prognozuje się, że światowe zapasy pszenicy wzrosną o 7,2 mln ton (2,6%) powyżej ubiegłego sezonu, osiągając 284,3 mln ton. Największy wzrost zapasów pszenicy rok do roku obserwowany jest w Chinach, ponieważ poza Chinami światowe zapasy pszenicy spadną trzeci rok z rzędu. 

Prognoza FAO dotycząca światowego handlu zbożami w sezonie 2020/21 została podwyższona aż do 465,2 mln ton, co stanowi wzrost o 25 mln ton (5,7%) w porównaniu z rekordem z poprzedniego sezonu. Przewiduje się, że handel wszystkimi ważnymi zbożami wzrośnie w 2020/21. Kontynuacja dużych zakupów kukurydzy i jęczmienia przez Chiny, w celu zaspokojenia rosnącego zapotrzebowania na paszę spowodowała wzrost prognoz handlu ziarnem gruboziarnistym na rok 2020/21 do 232,3 mln ton, o prawie 22 mln ton (10,2%) w porównaniu z ubiegłym sezonem. Import kukurydzy przez Chiny został podniesiony do rekordowego poziomu 20 milionów ton. Odzwierciedla to wyjątkowo duże zakupy w ostatnich tygodniach, głównie ze Stanów Zjednoczonych Ameryki. Prognozuje się, że światowy handel pszenicą w 2020/21 wyniesie 184,5 mln ton i będzie zbliżony do poziomu 2019/20. Główne zmiany w tym miesiącu obejmują korektę w górę o 1 mln ton w zakupach Chin i redukcję importu Iraku o 1 mln ton w wyniku wyższej krajowej produkcji.

Na tle tych prognoz daje się wysnuć wniosek, że ceny zbóż na światowym rynku w dalszym ciągu powinny pozostawać wysokie, a szansę na podwyżki mają jeszcze, zastępujące drogą pszenicę zboża paszowe. Te najbardziej znane na światowych rynkach to kukurydza i jęczmień, ale na rynku europejskim spore szanse na wzrosty cenowe może mieć również pszenżyto.

oprac. Juliusz Urban