Z artykułu dowiesz się
Niewiele wskazuje na to, aby w najbliższym czasie ceny nawozów wróciły do poziomu sprzed 2–3 lat, dlatego wiele gospodarstw szuka alternatywy w postaci nawozu naturalnego. W nieco lepszej sytuacji są gospodarstwa z produkcją zwierzęcą, gdzie częściowo nawóz mineralny można zastąpić gnojowicą czy obornikiem. Ostatnio nawozy te zyskały na znaczeniu, a dla części gospodarstw z dużą produkcją zwierzęcą obornik czy gnojowica stały się atutem i cennym towarem wymiennym, np. za słomę.
Producenci wozów asenizacyjnych oferują głównie wozy stalowe w wersji ocynkowanej lub malowanej. Coraz większą popularnością cieszą się maszyny ze zbiornikami wykonanymi z tworzywa, które jest lżejsze. To z kolei daje mniejsze naciski na podłoże i mniejsze zużycie paliwa. Do wyboru są różnego rodzaju i wielkości pompy (np. próżniowe, ślimakowe). Większe wozy często wyposażone są w dwie lub trzy osie z możliwością skrętu, mają hydrauliczną amortyzację, hydrauliczne ramię ssące i mnóstwo dodatkowego wyposażenia, po czujniki NIR do bieżącej analizy składu gnojowicy, podstawy precyzyjnego nawożenia.
Rośnie zainteresowanie rolników adapterami do precyzyjnej aplikacji gnojowicy, dzięki czemu można ograniczyć straty ulatniającego się azotu. Najczęściej wybieranymi systemami dozowania gnojowicy są aplikatory naglebowe z wężami wleczonymi, gdzie redukcja strat azotu szacowana jest na 20–50%, aplikatory doglebowe płozowe talerzowe na bazie brony talerzowej czy sprężynowe, które charakteryzują się dobrym spulchnianiem gleby, a ograniczenie strat azotu sięga 90%.
Trudno w jednej publikacji objąć szeroką ofertę wozów, dlatego przedstawiamy przykładowe maszyny krajowych i zagranicznych producentów z popularnego zakresu od 8 do 20 tys. l. Poniżej rozwiązania producentów, którzy podzielili się z nami ofertą.
Firma Agro-Max z siedzibą w Będzyminie (woj. mazowieckie) w ofercie wozów asenizacyjnych 8–20 tys. l ma modele jedno- i dwuosiowe. Zbiornik wykonany jest z blachy o grubości 6 mm. Ma dodatkowe pierścienie wzmacniające. Konstrukcja wozu oparta jest na ramie, która jest dostosowana z mocowaniami do aplikatorów. Zarówno wewnętrzna, jak i zewnętrzna część zbiornika jest ocynkowana ogniowo. Dodatkowo wewnątrz zbiornika znajduje się falochron z wręgami wzmacniającymi, zapobiegający przelewaniu się gnojowicy.
Beczka Agro-Max w standardzie ma wymienne ucho zaczepu z możliwością wyboru zaczepu górnego lub dolnego, kompresor próżniowy z zaworami nad- i podciśnienia, właz górny fi200 mm, rozlewacz Perrot, króciec boczny z zasuwą ręczną i szybkosprzęgiem z lewej lub prawej strony. Na życzenie możemy doposażyć maszynę w amortyzację dyszla hydrauliczną lub resorową (resor wzdłużny i poprzeczny). Możliwy jest też turbonapełniacz z ramieniem otwieranym hydraulicznie.
Firma Agro-Max ma szereg rozwiązań technik rozlewania gnojowicy, w tym rozlewacz z systemem węży wleczonych o szerokości roboczej od 6 do 18 m, aplikator doglebowy 4-redlicowy, rozlewacz talerzowy o szerokości roboczej 3 lub 4 m.
Przyczepy asenizacyjne Annaburger umożliwiają transport gnojowicy po drogach publicznych oraz rozprowadzenie nawozu na polach. Przyczepy niemieckiego producenta wyróżniają zbiorniki wykonane ze wzmacnianego włókna szklanego (GFK), który jest materiałem lekkim, a jednocześnie bardzo wytrzymałym. Zbiornik jest bezciśnieniowy i odporny na korozję. W miejscach styku zbiornika z ramą jest on wzmocniony stabilizującymi „bandażami” i nie przyjmuje naprężeń z podwozia. Zbiornik jest mocowany z podwoziem taśmami stalowymi i kotwicami.
W zależności od zastosowania przyczepy asenizacyjne Annaburger mogą być wyposażone w kompresor lub pompę. Wozy z kompresorem o wydajności od 12 200 do 14 200 l/min, pozwalają na napełnianie (lub opróżnianie) zbiornika w kilka minut. Kompresor umożliwia pracę z adapterami rozlewowymi o szerokościach roboczych do 18 m. Wozy asenizacyjne z pompą mają wysoką wydajność oraz możliwość zasysania gnojowicy z głębokości do 6 m. Pompa pozwala na pracę z wężami wleczonymi o szerokościach roboczych do 30 m. Maszyny te są polecane przede wszystkim dla dużych gospodarstw rolnych i firm usługowych.
Po zamontowaniu trójpunktowego lub czteropunktowego układu zawieszenia, wozy Annaburger mogą być wyposażone w różne systemy rozlewowe, takie jak węże wleczone, węże na płozach, brony talerzowe, kultywatory gruber oraz iniektory talerzowe. Po dodatkowym wzmocnieniu elementów maszyny oraz zamontowaniu specjalnego mieszadła, wozy mogą również służyć do rozlewania r.s.m.
Firma Bauer oferuje wozy asenizacyjne zarówno z beczką stalową, jak i z włókna poliestrowego. Do pojemności 10 700 l beczki mogą występować na pojedynczej lub na podwójnej osi, a powyżej tej wielkości wszystkie modele są już budowane na 4-kołowym zawieszeniu. Najczęściej wozy stalowe mają kompresory. Możliwe jest również wyposażenie w pompy ślimakowe lub na tzw. zestaw kombi, w którym napełnianie odbywa się za pomocą kompresora, a opróżnianie zbiornika zapewnia pompa wirnikowa. Wszystkie wozy stalowe w standardzie mają ramię ssawne oraz automatykę odcięcia ssania, co ułatwia obsługę.
Alternatywą dla wozów stalowych są wozy Poly, których zbiorniki są wykonane z włókna szklanego i żywicy. Zaletą wozów Poly jest niższa masa własna maszyny. Modele Poly mają nisko położony środek ciężkości maszyny, co przekłada się na dobre prowadzenie maszyny. Wyposażone są w samozasysającą mimośrodową pompę ślimakową o stałej wydajności, niezależne zawieszenie kół (tandem), zapewniające ładowność całkowitą do 27 t i prędkość do 40 km/h. Co ważne, w wozach Poly możliwe jest całkowite napełnianie (nie ma tzw. poduszki powietrznej) i opróżnianie zbiornika. W standardzie mają amortyzowany dyszel, system smarowania podwozia, automatykę odcięcia ssania, dwuobwodowe hamulce z systemem hamowania zależnym od napełnienia zbiornika, przygotowanie pod montaż ramienia ssącego, czy wzmocnioną ramę, umożliwiającą montaż każdego rodzaju aplikatora na maszynie.
Belgijski producent w ofercie wozów asenizacyjnych z analizowanego zakresu ma aż 9 modeli. Joskin informuje, że chętnie wybieranym wozem jest Modulo2, który występuje ze zbiornikami od 2,5 do 18 tys. l.
Wóz dostępny jest z pojedynczą osią dla pojemności 2,5–11 tys. l oraz z podwójną osią dla pojemności 8,4–20 tys. l. Zbiorniki wykonane są z ocynkowanej ogniowo stali HLE (grubość 4 mm przy pojemności 2500–5000 l, 5 mm przy 6000–8400 l oraz 6 mm przy 9000–20 tys. l). Pod zbiornikiem przytwierdzona jest zintegrowana kołyska, tworząc jednolitą i samonośną konstrukcję. Dyszel, układ jezdny i ewentualne przygotowanie do osprzętu rozlewającego (opcja) są umieszczone na kołysce. Skupia ona na sobie wszystkie naprężenia trakcyjne, a tym samym chroni zbiornik przed niepotrzebnymi obciążeniami. Wóz może być wyposażony w różnego rodzaju pompy: próżniową, system Garda (połączenie pompy próżniowej, odśrodkowej i działka rozlewającego) lub ślimakową.
Wszystkie modele Modulo2 mają przykręcany układ jezdny, który można przesuwać do przodu lub do tyłu, aby zoptymalizować rozkład obciążeń, np. w przypadku dodania osprzętu rozlewającego z tyłu maszyny. W wozie z jedną osią oś przykręcona jest do kątowników zbiornika. W konfiguracji dwuosiowej wóz ma wózek Roll-Over Joskin, który charakteryzuje się wznoszącą linią uciągu, osią obrotu i parabolicznymi piórami resorów, zapewniającymi dobrą zwrotność i komfort (ugięcie do 24 cm). Wszystkie wozy Joskin można doposażyć w osprzęt rozlewający.
W ofercie największego krajowego producenta wozów w zakresie 8–20 tys. l znajdziemy aż 27 propozycji wchodzących w skład modeli Midi oraz Maxi. Wszystkie zbiorniki firmy z Kościana wykonane są ze stali cynkowanej ogniowo. W zależności od pojemności różni je liczba pierścieni wzmacniających czy falochronów.
Przykładowo w dwuosiowym modelu Midi 2R o pojemności 12 tys. l zastosowano kompresor Jurop o wydajności przepływu powietrza 9 tys. l/min. Resorowane podwozie ma tylną skrętną oś, regulowaną mechanicznie stopę podporową, czy przystosowanie zbiornika do mieszadła hydraulicznego.
Z bogatej oferty wyposażenia dodatkowego warto wyróżnić hydrauliczno-pneumatyczny układ hamulcowy, turbonapełniacz, elektroniczne sterowanie hydrauliką i szereg króćców do podłączania węży. Ciekawą konstrukcją Meprozetu jest też wóz Maxi 2W Plus ze zbiornikiem o poj. 18 tys. l, z wycięciem na koła, dzięki czemu udało się obniżyć środek ciężkości maszyny.
W Kościanie produkuje się aplikatory redlicowe i talerzowe o szerokości od 2,4 do 6 m oraz 3-m aplikator z tzw. redlicą łyżwową lub wężami wleczonymi. Na życzenie rolnika beczkowóz można doposażyć w dozowniki marki Vogelsang czy Bomech.
Wóz asenizacyjny Pichon TCI10400 ma zbiornik o pojemności 10 tys. l. Osadzony jest na pojedynczej osi z maksymalnym rozmiarem kół 600/55R26,5. Wóz jest ocynkowany od wewnątrz i od zewnątrz, co zwiększa odporność i żywotność maszyny. TCI10400 ma możliwość dołożenia bocznego ramienia do pompowania oraz wybór urządzeń do rozlewania rampy, aplikatory doglebowe. Maszynę cechuje zintegrowana rama, mocna oś (profil o rozmiarze 130 × 130 mm) oraz obniżony środek ciężkości. Zwiększa to stabilność maszyny i ułatwia manewrowanie. Cena wozu w wersji standardowej ze sterowaniem poprzez hydraulikę ciągnika wynosi 109 tys. zł netto.
Do większych gospodarstw Pichon oferuje dwuosiową beczkę SV18R o poj. 18 tys. l. Tak samo jak w przypadku modelu TCI10400, maszyna jest ocynkowana. Beczka wykonana jest z blachy 8 mm. W standardzie ma amortyzowany dyszel, przygotowanie do zalewania od góry, przygotowanie do podłączenia układu do aplikatora, przygotowanie do mieszadła hydraulicznego, przygotowanie do ramienia bocznego lub górnego. Pompują pompy próżniowe o wydajności do 15 200 l/min z tłumikiem i odolejaczem. Z przodu beczki widoczny jest wziernik rurowy o przekroju 100 mm. Sterowanie maszyną może odbywać się za pomocą ekranu dotykowego oraz joysticka (system IControl).
Beczkę można wyposażyć w trzy typy ramion pompujących, boczne BP2 oraz zanurzeniowe, które mogą być doposażone w hydrauliczną, ruchomą końcówkę oraz turbonapełniacz i ramię wieżowe. W wersji z wcięciem maszyna może mieć koła w rozmiarze 750/60R30,5 lub 710/55R34, zawieszenie typu boogie lub tandem.
Pronar wprowadza do oferty nowy model wozu asenizacyjnego ze zbiornikiem z kompozytu – TG214. Konstrukcja wozu oparta jest na ramie wykonanej ze stalowych kształtowników, do której przymocowany jest zbiornik z kompozytu. Całość osadzono na dwóch osiach jezdnych z zawieszaniem boogie. Wóz ma pojemność 14 tys. l, ale w ofercie dostępne są również wersje o poj. 10, 16 i 19 tys. l. Beczka ma 4 komory z wewnętrznymi przegrodami.
Do napełniania i opróżniania beczkowozu wykorzystano pompę ślimakową zasilaną z WOM ciągnika. Maksymalna wydajność pompy wynosi 4 tys. l/min, co umożliwia napełnienie zbiornika w ciągu kilku minut. Materiały kompozytowe sprawiają, że zbiornik na gnojowicę odznacza się wysoką odpornością na uszkodzenia mechaniczne, zaś jego kształt pozwolił obniżyć środek ciężkości całego beczkowozu, co korzystnie wpływa na właściwości jezdne.
W standardzie wóz przystosowany jest do podłączenia aplikatora, ma skrętną oś i hydraulicznie amortyzowany dyszel. Do wozu można podłączyć praktycznie dowolny aplikator (wleczony, łyżwowy, czy doglebowy). Maszyna może rozprowadzać nawóz na szerokość 12–15 m. Na uwagę zasługuje, że poza pompą wszystkie elementy wykonane są przez firmę Pronar. Do pracy z beczką potrzebny jest ciągnik minimum 170 KM. Cena TG214 wynosi ok. 250–300 tys. zł.
Wozy asenizacyjne Rosa o wielkości od 9 do 20 tys. l zbudowane są na ramie, do której przykręcony jest zbiornik. Mniejszy wóz o pojemności 8 tys. l może mieć tańszą konstrukcję samonośną. Wersja ramowa wozu pozwala na wyposażenie go w każde dostępne wyposażenie opcjonalne, jak np. resorowaną oś w przypadku wozów na jednej osi lub amortyzowany dyszel. Maszyny ze zbiornikami od 8 do 10 tys. l mają jednoosiowy układ jezdny. Nieco większe wozy od 12 do 20 tys. l mają resorowany, dwuosiowy układ jezdny z tylną osią skrętną, natomiast duży beczkowóz o poj. 20 tys. l z przednią i tylną osią skrętną.
Do każdego wozu można dobrać koła o odpowiednim rozmiarze. Dla największych kół istnieje możliwość wcięć w zbiorniku wozu, aby zmniejszyć jego szerokość i wysokość. Beczkowozy o wielkościach od 10 tys. l na tandemie mają w standardzie wydłużoną ramę z mocowaniami na niej i mocowaniami na zbiorniku do montażu aplikatorów rampowych z wężami wleczonymi. Wozy Rosa mogą być wyposażone w TUZ kat. 3. który umożliwia pracę z każdym innym dostępnym w ofercie aplikatorem.
Wozy producenta z Mazowsza mają szeroki wybór wyposażenia dodatkowego, w którym można m.in. znaleźć ramię ssawne z turbonapełniaczem, sterowanie hydrauliką za pomocą panelu sterowania, mieszadło hydrauliczne, amortyzację dyszla hydrauliczną lub resorem wzdłużnym, czy też różne systemy rozlewania gnojowicy, w tym za pomocą działka. W ofercie aplikatorów gnojowicy znajdują się aplikatory rampowe z wężami wleczonymi lub płozami, aplikatory talerzowe czy redlicowe.
Wozy asenizacyjne Zunhammer występują w pojemnościach od 12,5 do 30 tys. litrów, z pojedynczą, podwójną lub potrójną osią. We wszystkich modelach beczka wykonana jest z tworzywa. Wozy cechuje niska masa własna oraz nisko rozłożony punkt ciężkości.
Beczkowozy producenta z Niemiec mają bezciśnieniowy zbiornik i można go napełnić w całości. Wyposażone są w pompy z tłokiem obrotowym. Zakres wydajności pomp sięga od 2730 l/min do 8500 l/min w przypadku wozów Eco oraz do 13 tys. l/min w wersji Eco Duo. Wozy mogą być wyposażone w oddzielacz ciał stałych, połączony z zespołem tnącym, w którym zespół tnący jest napędzany hydrauliką z ciągnika.
W wozach Zunhammer przepływ gnojowicy odbywa się przez ramę. Takie rozwiązanie zmniejsza masę maszyny oraz oszczędza miejsce. Rama zapewnia większy przekrój niż tradycyjny przewód ciśnieniowy, nie ma kolan powodujących straty energii, wskutek czego opory przepływu są mniejsze. Wszystkie modele można doposażyć w różne aplikatory, zarówno doglebowe, jak i naglebowe.
Krzysztof Gębski
<p>redaktor top agrar Polska w dziale "Technika".</p>
Najważniejsze tematy
